Bài giảng môn Ngữ văn Lớp 8 - Dấu ngoặc đơn, dấu hai chấm

Nội dung text: Bài giảng môn Ngữ văn Lớp 8 - Dấu ngoặc đơn, dấu hai chấm

1. Nhìn tác dụng, đốn dấu câu
2. DẤU CÂU CƠNG DỤNG Dấu chấm Dùng để kết thúc câu trần thuật. Dấu chấm hỏi Dùng để kết thúc câu nghi vấn. Dấu chấm than Dùng để kết thúc câu cầu khiến, câu cảm thán. Dấu phẩy Dùng để phân cách các thành phần và các bộ phận của câu. Đánh dấu ranh giới giữa các vế của câu ghép cĩ Dấu chấm phẩy cấu tạo phức tạp; đánh dấu ranh giới giữa các bộ phận trong một phép liệt kê phức tạp.
3. Dấu ngoặc đơn, dấu hai chấm
4. I. Dấu ngoặc đơn
5. Funny puzzle ✔ 6 miếng ghép dưới đây đã bị xáo trộn, gồm 3 miếng viết ví dụ và 3 miếng viết tác dụng của dấu ngoặc đơn. ✔ Trong vịng 5’, nhĩm nào ghép nhanh và đúng nhất ví dụ và tác dụng tương ứng sẽ chiến thắng (ví dụ ở trên và tác dụng ở dưới)
6. Đùng một cái, họ Đánh dấu (những người bản Đánh dấu phần cĩ chức xứ) được phong cho phần cĩ chức năng giải cái danh hiệu tối cao năng bổ sung thích là “chiến sĩ bảo vệ thơng tin cơng lí và tự do”. Gọi là Kênh Ba Lí Bạch (701-762) là Khía vì ở đĩ hai bên Đánh dấu nhà thơ nổi tiếng của bờ tập trung tồn phần cĩ chức Trung Quốc đời những con ba khía năng thuyết Đường, tự Thái Bạch, (ba khía là 1 loại minh hiệu Thanh Liên cư sĩ. cịng biển lai cua)
7. Đùng 1cái, họ Lí Bạch (những người (701-762) là bản xứ) được Gọi là Kênh Ba Khía vì ở đĩ nhà thơ nổi phong cho cái hai bên bờ tập trung tồn tiếng của danh hiệu tối những con ba khía (ba khía là Trung Quốc cao là “chiến 1 loại cịng biển lai cua) đời sĩ bảo vệ cơng Đường lí và tự do”. Đánh dấu Đánh dấu phần cĩ chức phần cĩ Đánh dấu phần cĩ chức năng giải thích chức năng năng bổ sung thơng tin thuyết minh
8. Nếu bỏ phần nội dung trong dấu ngoặc đơn thì ý nghĩa cơ bản của các đoạn trích trên cĩ thay đổi khơng? Vì sao?  Khơng thay đổi.  Vì phần trong dấu ngoặc đơn là phần chú thích, nhằm cung cấp thêm thơng tin, khơng thuộc phần nghĩa cơ bản.
9. GHI NHỚ Dấu ngoặc đơn dùng để đánh dấu phần chú thích (giải thích, thuyết minh, bổ sung thêm).
10. 1. Nam Cao sinh năm 1915(?)-1951 nhưng cĩ LƯU tài liệu ghi năm sinh của ơng là 1917. DấuÝngoặc  Tỏ ý nghi ngờ. đơn cịn được dùng 2. Nĩ bảo với chúng tơi là nĩ bận ngủ (!) với dấu chấm hỏi và  Tỏ ý mỉa mai. dấu chấm than để tỏ ý 3. AFP đưa tin theo cách ỡm ờ: “Họ là 80 người hồi nghi, sức lực khá tốt nhưng hơi gầy” (!?) mỉa mai.  Tỏ ý mỉa mai và nghi ngờ.
11. BÀI TẬP NHANH Nêu cơng dụng của dấu ngoặc đơn trong câu sau Qua các cụm từ “tiệt nhiên” (rõ ràng, Để văn bản cĩ tính liên kết, người viết dứt khốt như thế, khơng thể khác), (người nĩi) phải làm cho nội dung của các “định phận tại thiên thư” (định phận tại câu, các đoạn thống nhất và gắn bĩ chặt sách trời), “hành khan thủ bại hư” (chắc chẽ với nhau; đồng thời, phải biết kết nối chắn sẽ nhận lấy thất bại), hãy nhận xét các câu, các đoạn đĩ bằng những phương về giọng điệu của bài thơ. tiện ngơn ngữ (từ, câu ) thích hợp
12. Qua các cụm từ “tiệt nhiên” (rõ Để văn bản cĩ tính liên kết, người ràng, dứt khốt như thế, khơng thể viết (người nĩi) phải làm cho nội khác), “định phận tại thiên thư” dung của các câu, các đoạn thống (định phận tại sách trời), “hành nhất và gắn bĩ chặt chẽ với nhau; khan thủ bại hư” (chắc chắn sẽ đồng thời, phải biết kết nối các câu, nhận lấy thất bại), hãy nhận xét về các đoạn đĩ bằng những phương giọng điệu của bài thơ. tiện ngơn ngữ (từ, câu ) thích hợp  Đánh dấu phần cĩ chức năng  Vị trí 1: Đánh dấu phần bổ sung. giải thích.  Vị trí 2: Đánh dấu phần thuyết minh.
13. II. Dấu hai chấm
14. NỐI Ví dụ Tác dụng dấu hai chấm Rồi Dế Choắt loanh quanh, băn khoăn. Tơi phải bảo: Báo trước phần giải thích lí do - Được, chú mình cứ nĩi thẳng thừng thay đổi tâm trạng của tác giả . ra nào. Người xưa cĩ câu: “Trúc dẫu cháy, Báo trước lời đối thoại đốt ngay vẫn thẳng” Cảnh vật chung quanh tơi đều thay đổi, vì chính lịng tơi đang cĩ sự thay Báo trước lời dẫn trực tiếp. đổi lớn: hơm nay tơi đi học.
15. Dấu hai chấm dùng để: 01 Đánh dấu (báo trước) phần giải thích, thuyết minh cho một phần trước đĩ. GHI NHỚ GHI Đánh dấu (báo trước) lời dẫn trực tiếp (dùng với dấu ngoặc kép) hay lời đối thoại (dùng với dấu gạch ngang).
16. BÀI TẬP NHANH Nêu cơng dụng của dấu hai chấm trong câu sau Nhưng họ thách nặng quá: nguyên Rồi một ngày mưa rào. Mưa giăng giăng tiền mặt phải một trăm đồng bạc, lại cịn bốn phía. Cĩ quãng nắng xuyên xuống cau, cịn rượu cả cưới nữa thì mất đến biển, ĩng ánh đủ màu: xanh lá mạ, tím cứng hai trăm bạc. phớt, hồng, xanh biếc,  Đánh dấu phần giải thích cho ý  Báo trước phần thuyết minh họ thách nặng quá. cho ý: đủ màu là những màu nào.
17. III. Luyện tập
18. ĐIỂM 500 100 600 200 700 300 800 400 900 Các giá trị Gấp đơi Mất lượt Chia đơi Phần thưởng Thêm lượt Mất điểm May Mắn
19. Exit CÂU HỎI 1 6 2 7 3 8 CHIẾC NĨN 4 9 KỲ DIỆU 5 10 PHẦN THƯỞNG
20. 1. Nêu tác dụng của dấu hai chấm trong câu: Phong Nha gồm hai bộ phận: Động khơ và Động nước. 00:0800:0500:0700:0900:0400:1000:0600:0300:0100:0000:02 Đánh dấu (báo trước) phần thuyết minh về các bộ phận của động Phong Nha
21. 2. Nêu tác dụng của dấu hai chấm trong ví dụ sau: Hơm sau lão Hạc sang nhà tơi. Vừa thấy tơi, lão báo ngay: “Cậu Vàng đi đời rồi, ơng giáo ạ” 00:0800:0500:0700:0900:0400:1000:0600:0300:0100:0000:02 Đánh dấu (báo trước) lời đối thoại của lão Hạc nĩi với ơng giáo.
22. 3. Nêu tác dụng của dấu ngoặc đơn trong câu: Chiều dài của cầu là 2290m (kể cả phần cầu dẫn với chín nhịp dài và mười nhịp ngắn). 00:0800:0500:0700:0900:0400:1000:0600:0300:0100:0000:02 Đánh dấu phần thuyết minh (Giúp người đọc hiểu rõ hơn chiều dài 2 290 m là cĩ tính cả phần cầu dẫn.)
23. 4. Nêu tác dụng của dấu ngoặc đơn trong câu: Nguyễn Du (tác giả truyện Kiều) là một đại thi hào của dân tộc. 00:0800:0500:0700:0900:0400:1000:0600:0300:0100:0000:02 Đánh dấu phần bổ sung thơng tin
24. 5. Nêu tác dụng của dấu ngoặc đơn trong câu: Cấm hút thuốc ở tất cả những nơi cơng cộng, phạt nặng những người vi phạm (ở Bỉ, từ năm 1987, vi phạm lần thứ nhất phạt 40 đơla, tái phạm phạt 500 đơla). 00:0800:0500:0700:0900:0400:1000:0600:0300:0100:0000:02 Đánh dấu phần thuyết minh
25. 6. Nêu tác dụng của dấu hai chấm trong câu: Tơi khơng ngờ Dế Choắt nĩi với tơi một câu như thế này: “Thơi, tơi ốm yếu quá rồi, chết cũng được. Nhưng trước khi nhắm mắt, tơi khuyên anh: ở đời mà cĩ thĩi hung hăng bậy bạ, cĩ ĩc mà khơng biết nghĩ, sớm muộn rồi cũng mang vạ vào mình đấy. 00:0800:0500:0700:0900:0400:1000:0600:0300:0100:0000:02  Vị trí 1: Báo trước lời thoại.  Vị trí 2: Đánh dấu phần thuyết minh.
26. 7. Nêu tác dụng của dấu hai chấm trong câu: Cĩ người bảo: Tơi hút, tơi bị bệnh, mặc tơi! Xin đáp lại: Hút thuốc là quyền của anh, nhưng anh khơng cĩ quyền đầu độc những người ở gần anh. 00:0800:0500:0700:0900:0400:1000:0600:0300:0100:0000:02 Đánh dấu lời đối thoại giả định giữa một người hút thuốc lá với tác giả.
27. 8. Nêu tác dụng của dấu hai chấm trong ví dụ sau: Hơm sau Lão Hạc sang nhà tơi. Vừa thấy tơi, lão báo ngay: - Cậu Vàng đi đời rồi, ơng giáo ạ! 00:0800:0500:0700:0900:0400:1000:0600:0300:0100:0000:02 Đánh dấu lời thoại
28. 9. Cĩ thể bỏ dấu hai chấm trong đoạn trích sau được khơng? Vì sao? Tiếng Việt cĩ những đặc sắc của một thứ tiếng đẹp, một thứ tiếng hay. Nĩi thế cĩ nghĩa là nĩi rằng: tiếng Việt là một thứ tiếng hài hồ về mặt âm hưởng , thanh điệu mà cũng rất tế nhị, uyển chuyển trong cách đặt câu. Nĩi thế cũng cĩ nghĩa là nĩi rằng: tiếng Việt cĩ đầy đủ khả năng để diễn đạt tình cảm, tư tưởng của người Việt Nam và để thoả mãn cho yêu cầu của đời sống văn hố nước nhà qua các thời kì lịch sử. 00:0800:0500:0700:0900:0400:1000:0600:0300:0100:0000:02 Cĩ thể bỏ dấu hai chấm trong đoạn trích. Nhưng nghĩa của phần đặt sau dấu hai chấm khơng được nhấn mạnh bằng
29. 10. Nêu tác dụng của dấu ngoặc đơn trong câu: - Chú cĩ rất nhiều kỉ niệm nhưng nhớ nhất là lần đến thăm nhà cơ bạn học cũ. Bà mẹ giới thiệu rất hãnh diện với cậu con trai : '' Đây là bác Khoa- nhà thơ - bạn học ngày xưa của mẹ đấy.''. 00:0800:0500:0700:0900:0400:1000:0600:0300:0100:0000:02 Báo trước phần giải thích, thuyết minh cho một phần trước đĩ.
30. PHẦN QUÀ CỦA BẠN LÀ
31. PHẦN QUÀ CỦA BẠN LÀ
32. PHẦN QUÀ CỦA BẠN LÀ
33. Hướng dẫn tự học Học thuộc ghi nhớ Hồn thiện những bài tập cịn lại vào vở Tìm đọc thêm về dấu ngoặc đơn, dấu hai chấm Soạn bài “Đề văn thuyết minh và cách làm bài văn thuyết minh”
34. Thank you!
35. Bài 4: A B Phong Nha gồm hai bộ phận: Phong Nha gồm hai bộ phận động khơ và động nước (động khơ và động nước) Thay được, vì nghĩa cơ bản khơng thay đổi. Phong Nha gồm: động khơ Phong Nha gồm (động khơ và động nước. và động nước) Khơng thay được, vì ý nghĩa cơ bản thay đổi (khơng rõ nghĩa)