Bài giảng môn Ngữ văn Lớp 8 - Văn bản "Chiếu dời đô"

Nội dung text: Bài giảng môn Ngữ văn Lớp 8 - Văn bản "Chiếu dời đô"

1. _Lý Công Uẩn_
2. I. Tìm hiểu chung
3. 1.Tác giả Quê quán: Dựa vào phầnNăm tìm sinh, hiểu năm ở mất: . Lý nhà, hãy trình bày hiểu Côngbiết của em về Lý Công Uẩn Uẩn theoCon gợi người: ý sau: . Sự nghiệp: .
4. Khi mới 20 tuổi, Lý Công Uẩn được đưa vào triều làm một chức quan võ. Vốn là người thông minh, có sức khoẻ và chí lớn, Công Uẩn từ đó ngày càng được tin cậy trong triều, về sau làm tới Tả thân vệ Điện tiền chỉ huy sứ và trở thành trụ cột của nhà tiền Lê.
5. Vì vậy ngay sau khi Lê Long Đĩnh mất, mọi triều thần mà người chủ xướng là quan Chi Hậu Đào Cam Mộc nhận thấy Lý Công Uẩn là người khoan hòa, nhân thứ và được lòng muôn dân nên đã tôn ông lên làm vua. Lý Công Uẩn lên ngôi vua, lấy niên hiệu là Thuận Thiên, triều Lý được thành lập. Cuộc chuyển giao triều đại từ họ Lê sang họ Lý đã diễn ra một cách hoà bình êm thấm.
6. 1.Tác giả Lí Công Uẩn (974 – 1028) tức vua Lí Thái Tổ (lên ngôi lấy hiệu là Thuận Thiên) Quê: Đình Bảng – Từ Sơn – Bắc Ninh Là người thông minh, nhân ái, chí lớn và lập được nhiều chiến công
7. Lý Công Uẩn
8. Đền Đô (Bắc Ninh) – Ngôi Đền Của Các Bậc Đế Vương Nhà Lý
9. 2.Tác phẩm Ra đời năm Canh Tuất (1010) khi Lí Xuất xứ: Công Uẩn bày tỏ ý định dời đô từ Hoa Lư (Ninh Bình) ra thành Đại La (Hà Nội).
10. Thể loại: Chiếu Viết bằng văn xuôi, văn vần hoặc văn biền Hình thức: ngẫu Mục đích: Là thể văn do vua dùng ban bố mệnh lệnh Thường thể hiện tư tưởng chính trị lớn, ảnh Nội dung: hưởng đến vận mệnh triều đại, đất nước.
11. Bố cục: 3 phần - P1: Từ đầu “không thể không dời đổi”: Những tiền đề lịch sử và thực tiễn của việc dời đô - P2: Tiếp “muôn đời”: Những lí do để chọn thành Đại La làm kinh đô mới. - P3: Còn lại: Thông báo quyết định dời đô (Kết luận)
12. II. Đọc hiểu chi tiết
13. 遷都詔 昔商家至盤庚五遷。周室迨成王三徙。豈三代之數君徇于 己私。妄自遷徙。以其圖大宅中。爲億萬世子孫之。上謹天命 。下因民志。苟有便輒改。故國祚延長。風俗富阜。而丁黎二 家。乃徇己私。忽天命。罔蹈商周之迹。常安厥邑于茲。致世 代弗長。算數短促。百姓耗損。萬物失宜。朕甚痛之。不得不 徙。 况高王故都大羅城。宅天地區域之中。得龍蟠虎踞之勢。 正南北東西之位。便江山向背之宜。其地廣而坦平。厥土高而 爽塏。民居蔑昏墊之困。萬物極繁阜之。遍覽越邦。斯爲勝地 。誠四方輻輳之要会。爲萬世帝王之上都。 朕欲因此地利以定厥居。卿等如何。
14. Chiếu dời đô Xưa nhà Thương đến đời Bàn Canh năm lần dời đô, nhà Chu đến đời Thành Vương ba lần dời đô, há phải các vua thời Tam Đại ấy theo ý riêng tự tiện dời đô. Làm như thế cốt để mưu nghiệp lớn, chọn ở chỗ giữa, làm kế cho con cháu muôn vạn đời, trên kính mệnh trời, dưới theo ý dân, nếu có chỗ tiện thì dời đổi, cho nên vận nước lâu dài, phong tục giàu thịnh. Thế mà hai nhà Đinh, Lê lại theo ý riêng, coi thường mệnh trời, không noi theo việc cũ Thương Chu, cứ chịu yên đóng đô nơi đây, đến nỗi thế đại không dài, vận số ngắn ngủi, trăm họ tổn hao, muôn vật không hợp. Trẫm rất đau đớn, không thể không dời. Huống chi thành Đại La, kinh đô cũ của Cao Vương, ở vào nơi trung tâm trời đất, được thế rồng cuộn hổ ngồi, chính giữa nam bắc đông tây, tiện nghi núi sông sau trước. Vùng này mặt đất rộng mà bằng phẳng, thế đất cao mà sáng sủa, dân cư không khổ thấp trũng tối tăm, muôn vật hết sức tươi tốt phồn thịnh. Xem khắp nước Việt đó là nơi thắng địa, thực là chỗ tụ hội quan yếu của bốn phương, đúng là nơi thượng đô kinh sư mãi muôn đời. Trẫm muốn dựa vào sự thuận lợi của đất ấy mà định chỗ ở, các khanh nghĩ thế nào?
15. 1. Lí do dời đô Đọc đoạn 1 Làm việc nhóm (sgk tr48) và phần Chú thích (sgk - tr50) Trả lời những câu hỏi sau:
16. Lý Công Uẩn đã lấy dẫn chứng những triều đại nào liên quan đến việc dời đô trong lịch sử? Kết quả của những lần dời/ không dời đô là gì? Cách lập luận của tác giả có gì đặc sắc? Vì sao cần đưa dẫn chứng về việc rời đô?
17. Nhà Thương hay nhà Ân, Ân Thương là triều đại đầu tiên được công nhận về mặt lịch sử ở Trung Quốc. Triều đại này được tồn tại từ khoảng thế kỉ XVII đến thế kỉ XI TCN. Nhà Chu là một triều đại lịch sử Trung Quốc, triều đại này nối tiếp sau nhà Thương, trước nhà Tần, tồn tại trong khoảng thế kỉ XI đến năm 256, TCN.
18. 1. Lí do dời đô a. Lịch sử Trung Quốc : - Nhà Thương : năm lần dời đô.  Vận nước lâu - Nhà Chu : ba lần dời đô. dài, - Lí do dời đô: Mưu toan việc phong tục phồn lớn, tính kế muôn đời cho con thịnh. cháu.  Dẫn chứng cụ thể, lập luận chặt chẽ.
19. Nhà Đinh là một triều đại quân chủ phong kiến trong Nhà Lê (Tiền Lê) là một lịch sử Việt Nam, bắt đầu vào triều đại quân chủ trong năm 968, sau khi Đinh Tiên lịch sử Việt Nam, bắt đầu Hoàng dẹp xong loạn 12 xứ khi Đinh Phế Đế nhường quân thống nhất đất nước và ngôi cho Lê Hoàn vào năm kết thúc vào năm 980, khi 980, trải qua ba đời quân con của Đinh Tiên hoàng là chủ và chấm dứt khi Lê Đinh Phế Đế nhường ngôi Long Đĩnh qua đời. Quốc cho Lê Hoàn. Quốc hiệu giai hiệu vẫn là Đại Cồ Việt. đoạn này là Đại Cồ Việt.
20. 1. Lí do dời đô b. Tình hình nước ta : - Dẫn chứng: Hai nhà Đinh Lê theo ý riêng mình, khinh thường mệnh trời.  Lý lẽ + cảm xúc - Kết quả: Triều đại không lâu bền, số  Tăng sức thuyết vận ngắn ngủi, trăm họ hao tốn . . . phục - “Trẫm rất đau xót”  Khẳng định việc dời đô khỏi Hoa Lư là cần thiết.
21. 2. Nguyên nhân chọn Đại La làm kinh đô Thiên thời Nhân hòa Địa lợi
22. “Đại Việt không nơi nào hơn được nơi này. Núi là vạt áo che, sông là dải đai thắt, sau lưng là sông nước, trước mặt là biển, địa thế hùng mạnh mà hiếm, rộng mà dài, có thể là nơi vua ở hùng tráng, ngôi báu vững bền.” (Ngô Sĩ Liên – Đại Việt sử kí toàn thư)
23. Thiên thời Kinh đô cũ của Cao Vương Nơi trung tâm của trời đất Thế rồng cuộn, hổ ngồi Nơi kinh đô bậc nhất của đế vương muôn đời
24. Địa lợi Chính giữa nam bắc đông tây Tiện nghi núi sông sau trước Địa thế rộng mà bằng phẳng, thế đất cao mà sáng sủa
25. Nhân hòa Dân khỏi chịu cảnh ngập lụt Muôn vật rất mực phong phú tốt tươi
26. 2. Nguyên nhân chọn Đại La làm kinh đô Đại La là nơi xứng đáng định đô của nước Đại Việt.
27. Cố đô Hoa Lư 13 năm (968- 29 năm tiếp Đầu tháng 11/1009, 980) là triều đại (980-1009) là Lí Công Uẩn lên Đinh triều Tiền Lê ngôi vua tại Hoa Lư
28. Cố đô Hoa Lư
29. Đia thế của Hoa Lư
30. Hà Nội ngày nay
31. VĂN MIẾU XƯA VĂN MIẾU NGÀY NAY Hồ Gươm Tháp Rùa CHÙA MỘT CỘT LĂNG BÁC
32. SVĐ Mỹ Đình Nhà hát lớn Hà Nội
33. 3. Quyết định dời đô Tại sao khi kết thúc bài chiếu, nhà vua không ra lệnh mà lại hỏi ý kiến của quần thần? Cách kết thúc ấy có tác dụng gì?
34. Trẫm muốn dựa vào sự thuận lợi của đất ấy mà định chỗ ở, các khanh nghĩ thế nào? Kết thúc = câu hỏi tu từ - Vừa là ban bố quyết định, vừa là lời phủ dụ yên dân - Mang tính chất đối thoại, trao đổi tạo sự đồng cảm giữ mệnh lệnh của nhà vua với thần dân  Vị vua thấu tình đạt lí
35. Nhà vua ban chiếu
36. Nêu lịch sử (Nhà Thương, Chu dời đô nên phát triển) Lý do dời đô (Hoa Lư Khát không phù hợp) vọng dời Thực tế nhà Đinh, đô  Lê (Không dời nên Xây dựng suy vong) đất nước hùng Lợi thế của Đại La Lý do chọn Đại La mạnh (Lý tưởng về mọi (Hội đủ mọi điều kiện) mặt)
37. Dấu tích Hoàng Thành Thăng Long xưa
38. Hoạt cảnh “Lý Công Uẩn ban Chiếu dời đô”
39. Lễ hội tưởng nhớ vua Lý Thái Tổ
40. III. Tổng kết
41. 1. Nghệ thuật - Chiếu dời đô là áng văn chính luận đặc sắc viết theo lỗi biền ngẫu, các vế đối nhau cân xứng nhịp nhàng - Cách lập luận chặt chẽ, lí lẽ sắc sảo rõ -ràngDẫn chứng tiêu biểu, giàu sức thuyết phục - Có sự kết hợp hài hòa giữa tình và lí
42. 2. Nội dung Bài chiếu phản ánh khát vọng của nhân dân về một đất nước độc lập, thống nhất, đồng thời phản ánh ý chí tự cường của dân tộc Đại Việt đang trên đà lớn mạnh.
43. Thảo luận
44. Vì sao nói việc “Chiếu dời đô” ra đời phản ánh ý chí độc lập tự cường và sự phát triển lớn mạnh của dân tộc Đại Việt? HẾTTHỜI3210 : GIANGIỜ574941432517090153453729211305005958565554525150484746444240393836353432313028272624232220191816151412111008070604030233
45. “Chiếu dời đô” ra đời phản ánh ý chí độc lập tự cường và sự phát triển lớn mạnh của dân tộc Đại Việt: 01 Triều đình nhà Lí đủ lớn mạnh chấm dứt nạn phong kiến cát cứ 02 Dân tộc Đại Việt đủ sức sánh ngang hàng với phương Bắc 03 Định đô ở Thăng Long là nguyện vọng của nhân dân xây dựng một đất nước độc lập, tự cường
46. Nhập vai
47. Giả sử em là “vua” của nước 8A. Hãy suy nghĩ và viết 1 bài chiếu ngắn để cải thiện tình hình học tập/ kỉ luật của lớp
48. Hướng dẫn tự học (1) (3) (2) Vẽ sơ đồ tư Soạn bài: duy tổng kết Tìm hiểu và “Câu phủ nội dung bài thuyết minh về định” học thắng địa Đại La
49. 1. Dẫn sử sách làm tiền 2. Soi tiền đề vào thực 3. Đại La là đất tốt CHIẾU DỜI ĐÔ đề tiễn ❑ Lịch sử có những cuộc dời đô: ❖ Hai nhà Đinh, Lê không dời đô ✔ Lịch sử: ▪ Nhà Thương ❖ Sai lầm: • Kinh đô Cao Vương ✔ Lí Công Uẩn – Lí ▪ Nhà Chu o Khinh thường mệnh trời ✔ Vị thế địa lí: Thái Tổ ❑ Mục đích: ✔ Là người thông o Không theo dấu người xưa ✔ Chính trị văn hóa: ▪ Mưu toan nghiệp lớn minh, nhân ái, có ⮚ Khẳng định mọi ưu thế Đại ❖ Hậu quả: chí lớn, lập được ▪ Vương triều phồn thịnh La nhiều chiến công o Triều đại không lâu bền và sáng lập ra ▪ Tính kế lâu dài ✔ Ban lệnh dời đô o Số vận ngắn ngủi vương triều nhà ▪ Thuận theo mệnh trời, ý dân • Ngắn gọn, thấu tình Lí. o Nhân dân khổ sở ❑ Kết quả: ⮚ Bày tỏ ý chí, khát vọng. ✔ Hoàn cảnh: 1010 o Vạn vật không thích nghi ▪ Vững bền, phát triển. ✔ Nghệ thuật trước khi dời đô ❖ Nghệ thuật từ Hoa Lư về Đại ❑ Nghệ thuật La. ⮚ Cơ sở cho ý tưởng dời đô, ⮚ Khẳng định sự cần thiết dời ✔ Thể loại: Chiếu thuyết phục quần thần, nhân đô ✔ PTBĐ: Nghị luận dân.
50. Cảm ơn các em! Chúc các em học tốt!