Bài giảng môn Ngữ văn Lớp 8 - Văn bản "Tôi đi học" - Nguyễn Thị Lệ Giang

Nội dung text: Bài giảng môn Ngữ văn Lớp 8 - Văn bản "Tôi đi học" - Nguyễn Thị Lệ Giang

1. Xem video sau và viết 10 điều em nhớ nhất về ngày khai trường năm lớp 1
2. Tôi đi học _Thanh Tịnh_ GV: Nguyễn Thị Lệ Giang
3. I. TÌM HIỂU CHUNG
4. 1. Tác giả * Tên thật: Trần Văn Ninh * Quê: Gia Lạc - Huế * Cuộc đời: + Trước Cách mạng: dạy học, viết văn, hướng dẫn viên du lịch. Thanh Tịnh + Sau Cách mạng: tham gia quân đội, (1911–1988) hoạt động văn hóa nghệ thuật.
5. * Sự nghiệp sáng tác: Nhiều lĩnh vực như truyện ngắn, truyện dài, thơ, ca dao, bút ký văn học nhưng thành công nhất là truyện ngắn. * Phong cách nghệ thuật: Đậm chất trữ tình, toát lên vẻ đẹp đằm thắm, tình cảm êm dịu, trong trẻo.
6. 2. Tác phẩm a Đọc – chú thích Sự kiện chính Đọc văn bản Tôi Cảm xúc và phần Chú đi chủ đạo thích  học Hoàn thiện sơ đồ sau Nhân vật chính
7. 2. Tác phẩm a Đọc – chú thích b Xuất xứ: In trong tập "Quê mẹ", xuất bản năm 1941 c Thể loại: Truyện ngắn trữ tình (đậm chất hồi kí) d Phương thức biểu đạt: Tự sự, miêu tả và biểu cảm
8. e. Bố cục ★P1: Khơi nguồn nỗi nhớ ★P2: Sự hồi tưởng của nhân vật tôi về buổi tựu trường đầu tiên của mình.  Chặng 1: Cảm xúc của nhân vật tôi khi cùng mẹ đi trên con đường làng tới trường.  Chặng 2: Cảm xúc, tâm trạng của nhân vật tôi trước quang cảnh sân trường và các sự việc diễn ra.  Chặng 3: Cảm xúc khi vào lớp và buổi học đầu tiên.
9. II. TÌM HIỂU VĂN BẢN
10. 1. Sự hồi tưởng và tâm trạng của Diễn biến nhân vật “tôi” mỗi khi mùa thu đến tâm trạng của nhân vật 2. Diễn biến tâm trạng nhân vật “tôi” trong “tôi” ngày đầu tiên đi học ngày đầu tiên đi học ✔ Khi đi trên đường làng ✔ Khi ở giữa sân trường ✔ Khi ở trong lớp học
11. 1. Sự hồi tưởng và tâm trạng của nhân vật “tôi” mỗi khi mùa thu đến
12. Cuối thu (đầu tháng 9): Thời điểm khai trường Cảnh thiên nhiên: Lá rụng nhiều, mây bàng bạc Cảnh sinh hoạt: Mấy em bé rụt rè cùng mẹ đến trường Thời điểm gợi nhớ gợi điểm Thời  Thời điểm, nơi chốn quen thuộc, gắn liền với tuổi thơ tác giả  Sự liên tưởng tương đồng giữa hiện tại và quá khứ, giữa cảnh vật và tâm trạng
13. Từ láy: Náo nức, tưng bừng, rộn rã Hình ảnh so sánh đặc sắc: Những cảm giác giữa bầu trời quang đãng Nghệ thuật Nghệ  Diễn tả tinh tế những cảm xúc trong sáng nảy nở trong lòng nhân vật “tôi” khi ấy.
14. 2. Diễn biến tâm trạng của nhân vật “tôi” trong ngày đầu tiên đi học
15. Làm việc nhóm Đọc thầm lại văn bản, làm việc theo nhóm theo kĩ thuật khăn trải bàn Tìm các chi tiết thể hiện cảm xúc nhân vật tôi ở các thời điểm và không gian sau: Trên đường Ở trên Khi vào lớp đến trường sân trường học
16. Hình ảnh khai tường ngày xưa
17. Chặng 1: Trên đường cùng mẹ đến trường * Sự thay đổi trong tâm trạng của nhân vật tôi: - Con đường, cảnh vật: vốn rất quen nhưng lần này tự nhiên thấy lạ - Tự cảm thấy có sự thay đổi lớn trong lòng mình. - Cảm thấy trang trọng, đứng đắn với bộ quần áo, mấy quyển vở mới trên tay.
18. *Cử chỉ, hành động: - Bặm tay Những động từ được sử - Ghì thật chặt dụng đúng chỗ  Dễ - Xóc lên hình dung tư thế và cử - Nắm lại cẩn thận chỉ ngộ nghĩnh, ngây thơ, - Muốn thử sức mình đáng yêu của chú bé. - Không lội qua sông nữa  Tạm biệt những thú vui trẻ con để trưởng thành hơn
19. *Lời nói: “Mẹ đưa bút thước cho con cầm.” *Ý nghĩ: Vừa non nớt vừa ngây thơ: “chắc chỉ người thạo mới cầm nổi bút thước.” “ hôm nay tôi đi học.” - được trở thành * Nguyên nhân: một học trò, hiện thực mà như trong mơ. ⭢ Câu văn chất chứa và ngân vang một tiếng reo đầy tự hào, đầy kiêu hãnh.
20. Chặng 2: Khi ở giữa sân trường - Quang cảnh sân trường Mĩ Lí: + Dày đặc cả người, + Người nào quần áo cũng sạch sẽ. + Gương mặt nào cũng vui tươi, sáng sủa. Trước khi đi học Hôm nay đi học - Là một nơi xa lạ Trông vừa xinh xắn - Cảm tưởng: nhà vừa oai nghiêm như trường cao ráo và cái đình làng hòa ấp. sạch sẽ hơn các nhà trong làng
21. ★ Tâm trạng của nhân vật “tôi”: Trước ngôi trường: Lo sợ vẩn vơ; Ngập ngừng, e sợ; Thèm vụng, ước ao thầm Khi nghe tiếng trống Chơ vơ, vụng về, lúng túng. Khi nghe ông đốc gọi tên bạn bè khác Hồi hộp, cảm thấy tim như ngừng đập Khi gọi đến tên mình Giật mình, lúng túng quên cả người mẹ đang đứng sau Khi rời tay mẹ để Quay lưng lại dúi đầu vào lòng mẹ nức nở khóc, chưa xếp hàng vào lớp bao giờ thấy xa mẹ như lần này
22. Chặng 3: Trong lớp học Một mùi hương lạ xông lên Khi bước Hình gì treo trên tường cũng lạ và hay hay vào lớp, Chỗ ngồi của mình lạm nhận là vật riêng. cậu thấy Bạn ngồi bên chưa quen cũng không xa lạ Tất cả mọi vật trở nên thân thuộc, thân thiện, quyến luyến, tự nhiên đến bất ngờ và không dám tin là có thật  Một cậu bé rất hồn nhiên.
23. Tả thực: Cánh chim gợi kỉ niệm tuổi thơ đi “Một con chim liệng bẫy chim giữa cánh đồng đến đứng trên bờ cửa sổ, hót mấy tiếng rụt rè So sánh liên tưởng: Biểu tượng cho cậu học rồi vỗ cánh bay cao”. trò (ngập ngừng cất cánh bay vào bầu trời cao rộng của tri thức và học làm người lớn.) Tiếng phấn của thầy Khiến cậu bé sực tỉnh, dứt khỏi mộng mơ trở gạch mạnh trên bảng: về với hiện tại, bắt đầu đánh vần bài học đầu tiên: Tôi đi học. ⭢ Tác giả phát hiện thật tinh tế, chính xác, phù hợp với diễn biến, tâm trạng, tâm lí của trẻ thơ.
24. Tâm trạng cảm xúc của nhân vật tôi trong ngày đầu tiên đi học Trên đường Trên sân Chuẩn bị Trong lớp: tới trường: trường: vào lớp: Đan xen Mới lạ, háo Bỡ ngỡ, e Hồi hộp, e cảm giác hức ngại sợ quen mà lạ
25. Thảo luận nhóm Theo em, tác giả đặt tên tác phẩm trùng với tên bài học đầu tiên có ý nghĩa gì?
26. Được mẹ dắt tay đến trường, được trở thành cậu học trò nhỏ đó là bài học đầu tiên trong cuộc đời của nhân vật “tôi”. “Tôi đi học” vừa là tên văn bản, vừa là tên bài học đầu tiên vì: Đi học chính là mở ra một thế giới mới, một bầu trời mới, một khoảng không gian và thời gian mới, nhà trường sẽ đêm lại cho các em những điều thú vị trong cuộc sống này này qua những trang vở, nét phấn. Và người dẫn dắt các em vào cái “thế giới kì diệu” này chính là gia đình, thầy cô, bè bạn. Vậy đấy, tác phẩm “Tôi đi học” đã giúp chúng ta thấm thía rằng: Trong cuộc đời của mỗi con người, kỉ niệm trong sáng của tuổi học trò, của ngày đầu tiên cắp sách đến trường là một kỉ niệm nhất mà ta không thể nào quên.
27. 3. Hình ảnh những người lớn trong buổi tựu trường đầu tiên của trẻ thơ
28. Liệt kê các chi tiết thể hiện thái độ, tình cảm của những người lớn đối với các em bé lần đầu tiên đi học và nêu cảm nhận của em: Phụ huynh Ông đốc Thầy giáo Cảm nhận của em:
29. Phụ huynh Ông đốc Thầy giáo Đưa con đến Đón chào các Nhìn học trò trường dự lễ em bằng gương bằng con mắt với biết bao hồi mặt tươi cười, hiền từ, cảm hộp, chăm lo, thái độ trìu động xao xuyến mến  Những chi tiết tả người lớn không nhiều nhưng họ hiện lên rõ nét, tất cả đều hút về một điểm: chú ý, quan tâm, nâng niu, dành những tình cảm đẹp đẽ nhất cho trẻ thơ ngày khai trường. Tất cả đều vì tương lai con trẻ.
30. III. TỔNG KẾT
31. Nội dung Văn bản ghi lại những kỷ niệm trong sáng của tuổi học trò trong buổi tựu trường đầu tiên, đó là dấu ấn khó phai của tác giả và cũng là của cuộc đời mỗi người.
32. Nghệ thuật 01 02 Giọng kể chân thành, hồn Kết hợp hài hòa giữa 3 nhiên, làm sống lại kỉ niệm phương thức biểu đạt: tự đẹp đẽ ngày đầu tiên đi học. sự, miêu tả và biểu cảm. 03 04 Bố cục chặt chẽ, tự nhiên Ngôn ngữ miêu tả tinh theo dòng hồi tưởng, theo tế, giàu hình ảnh, nhạc trình tự đan xen giữa hiện tại điệu và giàu chất thơ. và quá khứ.
33. T Ô I Đ I H Ọ C U A H B H D Đ Y Đ L A M A Q U Ê M Ẹ G H C M N T B H N A Y M A N H E N T H A O H O A T T Ự U T R Ừ Ê N G Ị Q Ự T Ọ À h A R B N V C X S A N B A N H O À Ấ P B A N N E R N Ẻ R B À N Ĩ K N
34. T Ô I Đ I H Ọ C U A H B H D Đ Y Đ L A M A Q U Ê M Ẹ G H C M N T B H N A Y M A N H E N T H A O H O A T T Ự U T R Ừ Ờ N G Ị Q Ự T Ọ À h A R B N V C X S A N B A N H O À Ấ P B A N N E R N Ẻ R B À N Ĩ K N
35. Cã thÓ nãi “T«i ®i häc” cña Thanh TÞnh lµ mét t¸c phÈm văn xu«i ®Æc s¾c, gîi vÒ mét thêi gian kh«ng gian kÝ øc tng bõng, rén r· lÊp l¸nh chÊt th¬. DÉu ®· ®i qua lÇn ®Çu tiªn ®Õn líp nhng mçi lÇn nghe hai tiÕng “tùu trêng”, ch¾c h¼n trong chóng ta ai còng båi håi, xao xuyÕn kh«n ngu«i. Đóng như nhµ th¬ ThÕ Lữ tõng thèt lªn. C¸i thưở ban ®Çu lu luyÕn Êy Ngµn năm chưa dÔ mÊy ai quªn.
36. Hướng dẫn tự học ❖ Ôn lại kiến thức bài “Tôi đi học” ❖ Sưu tầm các tác phẩm văn học, âm nhạc, điện ảnh, có đề tài viết về mái trường hay tuổi học trò và chia sẻ với các bạn ❖ Chuẩn bị bài “ Cấp độ khái quát nghĩa của từ”.
37. THANK YOU!!! GV: Nguyễn Thị Lệ Giang