Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Bố cục trong văn bản - Nguyễn Thị Lệ Giang

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Bố cục trong văn bản - Nguyễn Thị Lệ Giang

1. Bố cục trong văn bản GV: Nguyễn Thị Lệ Giang
2. Nội dung bài học 1. Bố cục của VB là gì? Bố cục và những I. yêu cầu của bố 2.Những yêu cầu về bố cục trong cục trong VB VB. 3. Các phần của bố cục II. Luyện tập
3. Bố cục và những yêu cầu của bố cục trong văn bản
4. 1. Bố cục của văn bản là gì? Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam Độc lập – Tự do – Hạnh phúc Quan sát lá đơn ĐƠN XIN NGHỈ HỌC sau và cho biết nó Kính gửi: Cô giáo chủ nhiệm và cô giáo phụ trách bộ môn Ngữ văn Em tên là: Nguyễn Văn A được sắp xếp theo Học sinh lớp: 7B trình tự nào? Em viết đơn này xin phép được nghỉ học từ ngày 10/9/2019 Lí do viết đơn: Em bị ốm Sau thời gian nghỉ học, em hứa sẽ ghi chép và học bài đầy đủ. Nếu nói dối hoặc không học bài em xin chịu mọi hình phạt mà cố và nhà trường đưa gia. Mong được sự đồng ý của cô. Em xin chân thành cảm ơn! Liên Hà, ngày 9 tháng 9 năm 2019 Người làm đơn A Nguyễn Văn A
5. Theo em, có nên viết tên đơn Trình tự sắp xếp một lá đơn trước tiêu đề được không? Hay lời hứa, lời cam đoan viết trước lý do được không? + Quốc hiệu – tiêu ngữ → Không nên + Tên đơn + Người gửi Văn bản sẽ như thế nào nếu các + Người nhận ý trong đó không được sắp xếp theo trật tự, theo hệ thống? + Lý do, lời hứa + Lời cảm ơn → VB sẽ không được tiếp nhận, + Ngày, tháng, năm người đọc sẽ không hiểu được. + Ký tên ➔ Văn bản cần được sắp xếp theo một tŕnh tự nhất định
6. ❖ Sự sắp xếp nội dung các phần trong văn bản theo một trình tự hợp lý được gọi là bố cục. Theo em, vì sao khi xây dựng văn bản ❖ Khiphảixây quandựng tâm tớivăn bản cần quan tâm tới bố cục đểbốbố cục?trí VD?sắp xếp các phần các đoạn theo một tŕnh tự, một hệ thống rành mạch hợp lí. ➔ Văn bản có sức thuyết phục cao
7. BT nhanh Hãy sắp xếp các ý sau đây để tạo được một văn bản có bố cục rõ ràng 5 1.Đà Lạt còn thật đáng yêu với đủ loại hoa có sắc màu và kiểu dáng khác nhau. 8 2.Dời chân đi nhưng tôi biết chắc mình sẽ trở lại Đà Lạt vào một ngày không xa. 7 3.Con người nơi đây thì rất thân thiện và mến khách. 4 4.Tôi ngây ngất trước sắc xanh sâu thẳm của màu thông trên suốt dọc đường vào trung tâm thành phố. 1 5.Kì nghỉ hè này tôi đến với Đà Lạt. 2 6.Đà Lạt là thành phố dễ làm người ta yêu mến ngay từ lần đầu tiên đặt chân tới đây. 3 7.Thành phố bắt đầu với những rừng thông bạt ngàn . 6 8.Nhiều loại hoa tôi mới nhìn thấy lần đầu và không khỏi ngạc nhiên vì sắc đẹp của chúng.
8. 2. Những yêu cầu về bố cục trong VB. Làm việc theo nhóm trong 5 phút: Nhóm 1 – Đoạn 1 (SGK – tr29) , Nhóm 2 – Đoạn 2 (SGK – tr29), trả lời các câu hỏi sau: 1) Hai câu chuyện trên đã rõ bố cục chưa? (VD gồm mấy đoạn văn? Các câu văn trong mỗi đoạn có tập trung quanh một ý chung thống nhất không? ý của đoạn văn này và đoạn văn kia có phân biệt được với nhau không?) 2) Cách kể chuyện trên bất hợp lí ở chỗ nào? 3) Theo em, nên sắp xếp bố cục hai câu chuyện trên thế nào?
9. Đoạn 1 Nhận xét Có một con ếch quen thói coi trời - Đoạn văn không có bố cục vì: bằng vung, nên cứ nghênh ngang đi lại khắp nơi, nhâng nháo nhìn trời và kêu ồm + Các câu, đoạn sắp xếp lộn xộn, ộp. Trước kia, ếch sống ở trong giếng. Tại không rành mạch vì năm ấy trời mưa, nước trong giếng dâng + Nội dung các câu trong mỗi lên tràn bờ, đưa ếch ta ra ngoài. đoạn và giữa 2 đoạn với nhau Trước đó, ếch ta đã từ đáy giếng chưa gắn bó, thống nhất để tập nhìn lên và nó thấy trời bé tị chỉ bằng cái trung thể hiện chủ đề vung thôi. CònKhôngnó thìănlạinhậpoai ghê lắm, Vì nó mà đã cất tiếngvớikêuYNthì củatất cả bọn cua, ốc, ➔ Chưa đạt được nhái ở giếng đềutruyệnphải hoảng sợ. Cuối mục đích giao tiếp cùng, nó bị một con trâu giẫm bẹp. Từ đấy, trâu trở thành bạn của nhà nông.
10. Đoạn 1 Nhận xét Ngày xưa, có một anh tính rất hay - Bố cục chưa hợp lý vì: khoe. Một hôm, anh ta may được cái áo mới, liền đem ra mặc, rồi đứng hóng ở cửa, + Các câu, đoạn sắp xếp mạch đợi có ai qua người ta khen. Đứng mãi từ lạc những chưa hợp lí sáng đến chiều chả thấy ai hỏi cả, anh ta + Không tạo ra tiếng cười tức lắm. 03 Nhưng rồi anh ta cũng khoe được áo với một người rằng: “Từ lúc tôi mặc chiếc ➔ Hiệu quả phê áo mới này, tôi chả thấy con lợn nào chạy phán giảm qua cả Đấy là cho người kia tính cũng hay khoe, bỗng không biết từ đâu tất tưởi chạy đến hỏi anh ta: “Bác có thấy con lợn cưới của tôi chạy qua đây không?”
11. Điều kiện để bố cục VB được rành mạch hợp lí: Vậy điều kiện để bố ND các phần phải thống nhất, 01 cục được rành chặt chẽ, nhưng rạch ròi. mạch, hợp lý là gì? 02 Trình tự sắp xếp các phần phải đạt được mục đích giao tiếp
12. 03 Các phần của bố cục Văn bảnHãy miêunêu tảnhiệm vụ Văn bản tự sự của ba phần MB, ❖ Mở bài:TB, Giới KB thiệu trong VB ❖ Mở bài: Giới thiệu đối tượngmiêu tả và trong VB sự việc. tự sự. ❖ Thân bài: Miêu tả ❖ Thân bài: Diễn về đối tượng. biến của sự việc. ❖ Kết bài: Cảm nghĩ ❖ Kết bài: Cảm nghĩ về đối tượng. về sự việc.
13. Cần phânBạnbiệtkhácrõ rànglạinhiệmcho rằngvụ củaND mỗi phần MB, TB, KB vì mỗi 01 phần cóchính1 nội củadungviệcriêngmiêubiệttả, tự sự ➔CóTcầnạo chođượcphânVBdồn mộtbiệtcảsựrõvàorànhphầnmạchTB, hợp lý. ràng nhiệmnên MBvụ vàcủaKB là những phần không cần cần thiết Mở bài chỉ là giới thiệu đối tượng và sự việc (dẫn dắt người mỗi phlắmần. EmMB,có TB,đồng ý với ý kiến đọc), còn kết bài là phần: bộc lộ cảm xúc cá nhân về đối KB02 không?Có Vìbạnđósaokhôngnói? rằng? phần MB tượngchỉvàlàsự sựviệctóm(tómtắt, gọnrút gọnvà nângcủa cao hơn phần nội dung so với MB)phần. TB, còn KB chẳng qua chỉ làTuy sự nộilặp dunglại lầnchínhnữa củacủa việc miêu tả được dồn cả vào 03 MB.phần NóiTBnhư, nhưngvậy cóphầnđúngMB và KB vẫn rất cần thiết. Vì MBkhông, ngoài? Vìnhiệmsao? vụ giới thiệu đề tài của văn bản, còn giúp người đọc đi vào đề tài đó một cách dễ dàng, tự nhiên và hứng thú. Còn KB giúp nêu cảm nghĩ, lời hứa hẹn, làm cho văn bản để lại ấn tượng tốt đẹp trong lòng người đọc.
14. Luyện II. tập
15. Tìm bố cục cho văn bản: "Cuộc chia tay của những con búp bê". Cách 1: Chia theo (thời gian), Cách 2: Theo cảm xúc sự việc. + Tâm trạng, thái độ hai + Hai anh em Thành - Thủy anh em Thành-Thủy khi chia đồ chơi. nghe mẹ nhắc phải chia đồ + Thủy đến trường chia tay với chơi. cô giáo và các bạn. + Tâm trạng, thái độ hai + Hai anh em chia tay nhau anh em Thành-Thủy lúc chia đồ chơi. + Tâm trạng, thái độ hai Cách 3: Theo bố cục 3 phần. anh em Thành-Thủy lúc + MB: Giới thiệu nhân vật anh em đến trường chia tay cô giáo Thành-Thùy và tình huống phải chia và các bạn. đồ chơi + Tâm trạng, thái độ hai + TB: Diễn biến cuộc chia đồ chơi. anh em Thành-Thủy lúc + KB: Kết thúc truyện: Cuộc chia chia tay. tay của hai anh em.
16. Định nghĩa nào sau đây thể hiện rõ nội dung của bố cục văn bản? Sự sắp xếp hình thức của văn bản theo quy ước thống nhất Sự sắp đặt nội dung của các phần theo trình tự hợp lí Mở bài theo cách trực tiếp hay gián tiếp Trình bày một cách hợp lí phần Mở bài và Kết bài sao cho tạo ấn tượng đầu cuối tương ứng.
17. Để tạo nên mạch lạc cho truyện Cuộc chia tay của những con búp bê, tác giả đã sử dụng các mối liên hệ nào dưới đây? Liên hệ không gian, liên Liên hệ thời gian, liên hệ hệ thời gian. 01 ý nghĩa. 02 03 Liên hệ thời gian, liên hệ 04 Liên hệ tâm lí, ý nghĩa, không gian, liên hệ tâm liên hệ không gian. lí, ý nghĩa.
18. Mở bài cho đề văn: Kể lại một câu chuyện đáng nhớ trong mùa hè vừa qua của em sẽ phải nêu được những ý nào ? Kể về cảnh vật nơi mình Giới thiệu về kì nghỉ hè đã đặt chân đến của mình (đi đâu ? , làm gì ? ) Trình bày cảm nhận của Ý nghĩa của mùa hè đó mình về những chuyến đi đối với bản thân nghỉ mát trong mùa hè
19. Chủ đề của một văn bản là gì? A. Là sự vật, sự việc được nói tới trong văn bản. B. Là vấn đề chủ yếu được thể hiện trong văn bản. C. Là cách bố cục của văn bản. D. Là các phần trong văn bản.
20. Dặn dò Ôn tập bài cũ Xây dựng bố cục cho đề văn: Kể lại một việc tốt em đã làm. Soạn bài:
21. Tạ mbiệt