Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Văn bản "Hai cây phong"

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Văn bản "Hai cây phong"

1. Ai biết nhiều hơn?
2. Em hãy kể tên một tác phẩm văn học Việt Nam mà em biết có cách thể hiện tình yêu quê hương – đất nước thông qua một loài cây, một cảnh sắc thiên nhiên?
3. 5 Rừng xà nu – Nguyễn Trung Thành 4 Bên kia sông Đuống (Hoàng Cầm) 3 Nhớ con sông quê hương (Giang Nam) 2 Tre Việt Nam (Nguyễn Duy) 1 Cây tre Việt Nam (Thép Mới)
4. HAI CÂY PHONG
5. I. Tìm hiểu chung
6. 1. Tác giả - Vị trí: Là nhà văn lớn của Cư-rơ-gư-xtan (Liên Xô cũ) - Đề tài: ca ngợi tình yêu, tình bạn, tinh thần vượt qua những thử thách hi sinh, sự CHỦ ĐỀ đấu tranh với những tập tục lạc hậu. - Phong cách sáng tác: Hiện Ai – ma – tốp thực + Truyền thuyết; Triết lí (1928 - 2008) + Trữ tình
7. TÁC PHẨM TIÊU BIỂU
8. 2. Tác phẩm a, Vị trí: nằm ở phần đầu truyện “Người thầy đầu tiên” CHỦ ĐỀ b, Thể loại: Truyện vừa. c, Phương thức biểu đạt: Tự sự + Miêu tả + Biểu cảm.
9. TÓM TẮT Lời kể của một họa sĩ Lời kể của bà viện sĩ An-tư- nai qua lá thư gửi cho họa sĩ Lời kể của một họa sĩ
10. Lời kể của một họa sĩ - Anh đang nghiên cứu phác thảo 1 bức tranh về một câu chuyện, 1 người đã làm tâm hồn anh rung động. Sau đó, anh kể về quê hương anh, về làng Ku- ku-rêu, về quả đồi có hai cây phong được gọi là “Trường Đuy-sen” - Họa sĩ nhận được lời mời về dự buổi khánh thành ngôi trường mới. Trong khi mọi người dự lễ khánh thành thì thầy Đuy-sen vẫn đi đưa thư và bị một số người chế nhạo. Bà An-tư-nai chứng kiến cảnh bạc bẽo ấy, bà rất đau lòng và lập tức bỏ về. Họa sĩ đã tiễn bà ra đến tận ga. - Mấy hôm sau, họa sĩ nhận được thư của bà, kể về thầy Đuy-sen, người thầy đầu tiên của mình với tấm lòng trân trọng và biết ơn sâu sắc, và bà muốn cho tất cả mọi người biết chuyện đó.
11. Lời kể của bà viện sĩ - Năm 1924, làng Ku-ku-rêu còn nghèo nàn, lạc hậu. Lúc ấy bà 14 tuổi, mồ côi cha mẹ, ở nhà ông chú họ. Bà không được học hành, lại bị bà thím đối xử rất nghiệt ngã. - Mùa thu năm ấy, Đuy-sen được trên cử về làng mở trường. Thầy vừa phải chống lại tư tưởng lạc hậu của một số người, vừa lao động cật lực, vừa vận động học sinh đến trường học với một tinh thần phi thường. - Thầy còn đấu tranh với người thím độc ác của An-tư-nai để đưa cô bé đến trường, cứu An-tư-nai thoát khỏi cảnh làm vợ lẽ một người đàn ông đứng tuổi và cùng bà trồng 2 cây phong. Sau đó, thầy đưa cô lên tỉnh học và trở thành viện sĩ. Còn thầy, khi quân phát xít đánh Liên Xô, thầy đã vào quân đội chiến đấu và sau khi chiến thắng, thầy đã trở về làm người đưa thư ở quê hương.
12. Lời kể của họa sĩ Họa sĩ kể về bức tranh sẽ vẽ, đó là bức tranh về người thầy giáo đầu tiên của làng - ông già Đuy-sen.
13. Tóm tắt đoạn trích Làng Ku-ku-rêu nằm ven chân núi, trên một cao nguyên, phía dưới là thung lũng Vàng. Phía trên làng, giữa một ngọn đồi, hai cây phong to lớn, hùng vĩ như những ngọn hải đăng trên núi, biểu tượng cho tiếng nói riêng, tâm hồn riêng của làng. Vào năm học cuối, bọn trẻ chạy ào lên đấy phá tổ chim, leo lên hai cây phong cao vút để thấy hiện ra trước mắt chúng biết bao vùng đất chưa từng biết và những con sông chưa từng nghe. Thuở ấy, nhân vật "tôi" chỉ cảm nhận sự gắn bó tuổi thơ mình với hai cây phong, tìm đến nó để tìm đến âm thanh kì diệu, những kí ức gắn liền suốt tuổi thơ, và "tôi" cũng ko biết vì sao ở đó được gọi là "Trường Đuy-sen" . Tình cảm yêu mến hai cây phong của “tôi”, của “chúng tôi”, của những người dân làng Ku-ku-rêu khiến chúng ta trân trọng chính là vì hai cây phong ấy gắn với câu chuyện về một con người cao đẹp, người thầy giáo đã vun trồng bao ước mơ, hi vọng cho những trò nhỏ của mình.
14. Từ đầu phía tây: Giới thiệu chung vị trí làng quê của nhân vật tôi. Tiếp  thần xanh: Nhớ về hình ảnh HCP và cảm xúc, tâm trạng của “tôi” mỗi lần về thăm làng, thăm cây. Tiếp biêng biếc kia: Nhớ về cảm xúc và tâm trạng hồi trẻ thơ với bạn bè và kỉ niệm với HCP Còn lại: Nhớ đến người trồng hai cây phong ấy gắn liền với trường Đuy-sen
15. II. Đọc hiểu văn bản
16. Đọc văn bản Hai mạch kể “Hai cây lồng ghép phong” và hoàn thiện sơ đồ về 2 Của nhân vật tôi: Của nhân vật chúng tôi: mạch kể lồng ghép xuất hiện Vai trò của người kể chuyện: Vai trò của người kể chuyện: trong văn bản dưới đây:
17. Hai mạch kể lồng ghép Của nhân vật tôi - hoạ sĩ ở hiện Của nhân vật chúng tôi - các tại nhớ về quá khứ bạn và người kể tôi thời ấu thơ. Vai trò của người kể chuyện: Vai trò của người kể chuyện: Thể hiện những cảm xúc riêng Thể hiện những cảm xúc chung về hai cây phong và thảo nguyên về hai cây phong và thảo nguyên Câu chuyện trở nên sống động, gần gũi + Có nét riêng và chung Thể hiện tình yêu thiên nhiên, làng quê sâu sắc, rộng lớn của cả 1 thế hệ
18. 1. Cảnh sắc làng Ku-ku-rêu và tình cảm của họa sĩ với hai cây phong
19. Phiếu bài tập Đối tượng Chi tiết miêu tả Làng Ku-ku-rêu . . . . Vị trí: Hai cây phong Đặc điểm: . Ý nghĩa: .
20. ❖Giới thiệu làng Ku-ku-rêu: ✓ Nằm ven chân núi ✓ Phía dưới là thung lũng, thảo nguyên, con đường sắt ✓ Trên một cao nguyên rộng → Nghệ thuật liệt kê, từ ngữ hình ảnh chọn lọc. ➔ Một vùng quê có phong cảnh hùng vĩ, bao la và nên thơ ➔ Tình cảm yêu mến tự hào của nhà văn về quê hương mình
21. ❖Hình ảnh hai cây phong ✓ Vị trí: Phía trên làng, giữa một ngọn đồi, hai cây phong hiện ra hệt như ngọn hải đăng đặt trên núi. → Nghệ thuật so sánh ➔ Hình ảnh hai cây phong như tín hiệu dẫn về làng Ku-ku –rêu.
22. ❖Hình ảnh hai cây phong Có: Tiếng nói riêng + Tâm hồn riêng + Những lời ca êm dịu ✓ Đặc điểm: - 1 làn sóng thuỷ triều vỗ vào bãi cát. Nhiều cung - 1 tiếng thì thầm thiết tha nồng thắm. bậc khác - cất tiếng thở dài - thương tiếc người nào nhau: - 1 ngọn lửa bốc cháy rừng rực. → Nghệ thuật: nhân hóa, so sánh, liệt kê Hai cây phong có đời sống tâm hồn phong phú, sức sống dẻo dai mãnh liệt
23. ❖Hình ảnh hai cây phong Biểu tượng cho phẩm chất tốt đẹp của người dân làng Ku –ku –rêu: tinh thần vượt khó, lạc quan, tình nghĩa thủy chung ✓ Ý nghĩa: Nhắc nhở bổn phận tìm về quê hương, hai cây phong trở thành một phần tâm hồn không thể thiếu của người dân làng Ku-ku-rêu. → Nhà văn có tình yêu tha thiết, sâu nặng đối với hai cây phong cũng như đối với vẻ đẹp của làng quê mình
24. Tại sao có thể nói người kể chuyện đã miêu tả hai cây phong và quang cảnh làng THẢO LUẬN quê bằng ngòi bút đậm chất NHÓM hội họa? (Gợi ý: Tính chất hội họa được thể hiện ở 2 phương diện đường nét và màu sắc)
25. Tính chất hội họa Đường nét Màu sắc Đất đai, chuồng Màu trắng của làn sương mờ đục + Màu ngựa, thảo nguyên, xanh của thảo nguyên xa thẳm biêng biếc mảnh đất, những + Màu bạc lấp lánh của những con sông con sông. → Những sắc màu tạo nên bức tranh thảo nguyên có sức sống mạnh mẽ (xanh) và huyền ảo, thơ mộng (bạc, trắng)
26. 2. Hai cây phong và kí ức tuổi thơ
27. Cây phong kỉ niệm Viết vào lá phong những chi tiết miêu Dán những chiếc lá Các bạn ở dưới tả Hai cây phong, phong lên khung nhận xét, bổ sung, Lũ trẻ, Hình ảnh cây phong và thuyết góp ý và cho điểm làng quê vào những trình chiếc lá phong
28. Hai cây phong - khổng lồ, nghiêng ngả, đung đưa như muốn chào mời - Bóng râm mát rượi, tiếng lá xào xạc, dịu hiền. - Các mấu, mắt cành - Đàn chim chao đi chao lại trên đầu. → Tự sự kết hợp miêu tả, dùng so sánh, nhân hóa. ➔ Như những người bạn thân thiết, gắn bó, là nơi hội tụ niềm vui tuổi thơ.
29. Bọn trẻ - Trước nghỉ hè chạy lên phá tổ chim. - Reo hò, huýt còi ầm ĩ, chạy lên đồi - Leo lên cao, cao nữa - Bỗng như có một phép thần thông → Kỉ niệm tuổi thơ hồn nhiên, trí tưởng tượng kì diệu, bất ngờ → Bất ngờ, lạ lùng trước cảnh đẹp quê hương.
30. Hình ảnh làng quê - Đất rộng bao la chuồng ngựa như một căn nhà xép - Thảo nguyên làn sương mờ đục bao vùng đất mới - Dòng sông lấp lánh như những sợi chỉ bạc mỏng manh - Mảnh đất chưa hề biết đến, những con sông chưa từng nghe. - NT: So sánh, nhân hóa, liệt kê → Miêu tả đậm chất hội họa → Bức tranh quê khoáng đạt, thơ mộng, đầy màu sắc, âm thanh, ánh sáng ➔ Tình yêu thiên nhiên, quê hương
31. Hình ảnh làng quê - Chúng tôi sửng sốt, nín thở ngồi lặng đi - Ngồi nép trên các cành cây, lắng nghe tiếng gió → Gợi tả tâm trạng → Ngạc nhiên, xúc động, ngây ngất. ➔ Khao khát chinh phục, khám phá thế giới. - Tôi lắng nghe tim đập rộn ràng → Cảm xúc lắng sâu về quê hương
32. TRẺ EM XƯA
33. TRẺ EM NAY
34. NHÂN VẬT “TÔI” Tình yêu tha thiết, Tâm hồn Tài miêu sâu nặng nhạy cảm, Trí tưởng tả và biểu đối với HCP tinh tế với tượng cảm khi cũng là đối cái đẹp đẽ mãnh liệt kể chuyện với vẻ đẹp cao quý làng quê mình
35. 3. Hai cây phong và thầy Đuy-sen
36. 2 bàn là 1 nhóm, đọc thầm lại văn bản và hoàn thiện sơ đồ sau:
37. Nguyên nhân Hai cây phong chiếm vị trí trung tâm và gây xúc Ước mơ được gửi gắm động sâu sắc cho người kể chuyện
38. Nguyên nhân - Là nhân chứng của câu chuyện xúc động về thầy Đuy-sen và cô bé An-tư-nai Hai cây phong gần 40 năm về trước chiếm vị trí trung - Gắn liền với tên tuổi của thầy Đuy-sen. tâm và gây xúc động sâu sắc cho Ước mơ được gửi gắm người kể chuyện Những học trò nghèo khổ sau này lớn lên trưởng thành và có ích cho đất nước
39. Nghệ thuật ✓ Tự sự kết hợp miêu tả, biểu cảm, câu hỏi tu từ. ✓ Thay đổi ngôi kể, đan xen hồi ức và hiện tại. → Ca ngợi tình thầy trò cao đẹp. Nhớ và biết ơn lớp người đi trước. ➔ Tình yêu quê hương nồng nàn, tha thiết. Tâm hồn trong sáng, giàu cảm xúc.
40. III. Tổng kết
41. Lựa chọn ngôi kể, người kể tạo nên mạch kể lồng ghép. NGHỆ Miêu tả bằng ngòi bút đậm chất hội họa. THUẬT Các biện pháp so sánh, nhân hóa với nhiều liên tưởng, tưởng tượng phong phú.
42. Hai cây phong biểu tượng của tình yêu quê hương sâu nặng gắn liền NỘI với những kỉ niệm tuổi thơ đẹp đẽ DUNG của người hoạ sĩ làng Ku- ku-rêu
43. Kỉ niệm bên Talk show Talk tôi
44. Tóm tắt đoạn trích Làng Ku-ku-rêu nằm ven chân núi, trên một cao nguyên, phía dưới là thung lũng Vàng. Phía trên làng, giữa một ngọn đồi, hai cây phong to lớn, hùng vĩ như những ngọn hải đăng trên núi, biểu tượng cho tiếng nói riêng, tâm hồn riêng của làng. Vào năm học cuối, bọn trẻ chạy ào lên đấy phá tổ chim, leo lên hai cây phong cao vút để thấy hiện ra trước mắt chúng biết bao vùng đất chưa từng biết và những con sông chưa từng nghe. Thuở ấy, nhân vật "tôi" chỉ cảm nhận sự gắn bó tuổi thơ mình với hai cây phong, tìm đến nó để tìm đến âm thanh kì diệu, những kí ức gắn liền suốt tuổi thơ, và "tôi" cũng ko biết vì sao ở đó được gọi là "Trường Đuy-sen" . Tình cảm yêu mến hai cây phong của “tôi”, của “chúng tôi”, của những người dân làng Ku-ku-rêu khiến chúng ta trân trọng chính là vì hai cây phong ấy gắn với câu chuyện về một con người cao đẹp, người thầy giáo đã vun trồng bao ước mơ, hi vọng cho những trò nhỏ của mình.