Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 123: Nghĩa tường minh và hàm ý - Nguyễn Thị Kim Anh

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 123: Nghĩa tường minh và hàm ý - Nguyễn Thị Kim Anh

1. Giáo viên: Nguyễn Thị Kim Anh
2. KIỂM TRA BÀI CŨ ? Phân tích các câu ? Người cha nói với thơ nói lên con được con về những đức lớn lên trong tình tính cao đẹp gì của yêu thương của cha người “đồng mình” , mẹ , trong sự đùm từ đó nhắc nhở con bọc của quê hương ? điều gì?
3. Tiết 123 :
4. Tiết 123 1. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý: Đọc đoạn trích sau: Trời ơi, chỉ còn có năm phút! Chính là anh thanh niên giật mình nói to, giọng cười nhưng đầy tiếc rẻ. Anh chạy ra nhà phía sau, rồi trở vào liền, tay cầm một cái làn. Nhà họa sĩ tặc lưỡi đứng dậy. Cô gái cũng đứng lên, đặt lại chiếc ghế, thong thả đi đến chỗ bác già. Ô! Cô còn quên chiếc mùi soa đây này! Anh thanh niên vừa vào, kêu lên.Để người con gái khỏi trở lại bàn, anh lấy chiếc khăn tay còn vo tròn đến trả cho cô gái. Cô kĩ sư mặt đỏ ửng, nhận lại chiếc khăn và quay vội đi. ( Theo Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)
5. Tiết 123 I/. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý : ? Qua câu “Trời ơi , chỉ còn có năm phút !” , em hiểu anh thanh niên muốn nói điều gì ? Vì sao anh không nói thẳng điều đó với họa sĩ và cô gái ? =>Anh thanh niên muốn nói thêm rằng : “Anh rất tiếc” nhưng anh không muốn nói thẳng điều đó có thể vì ngại ngùng , vì muốn che giấu tình cảm của mình . ? Câu nói thứ hai của anh thanh niên có ẩn ý gì không ? =>Không chứa ẩn ý
6. Tiết 123 I/. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý : 1.Nghĩa tường minh là phần thông báo được diễn đạt trực tiếp ? Vậy em hiểu nghĩa bằng những từ ngữ trong câu. tường minh là gì ? 2. Hàm ý là phần thông báo tuy hàm ý là gì ? không được diễn đạt một cách trực tiếp bằng những từ ngữ trong câu nhưng có thể suy ra từ những từ ngữ ấy.
7. Tiết 123 I/. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý : II/. Luyện tập : 1/. Tìm ý trong các câu sau: a) Câu “Nhà họa sĩ tặc lưỡi đứng dậy .” đặc biệt là cụm từ tặc lưỡi b) Trong câu cuối đoạn văn , những từ ngữ miêu tả thái độ của cô gái liên quan tới chiếc mùi soa là : - Mặt đỏ ửng ( ngượng ) - Nhận lại chiếc khăn ( không tránh được ); - Quay vội đi ( quá ngượng ).
8. Tiết 123 I/. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý : II/. Luyện tập : 2/. Hàm ý câu in đậm : Hàm ý câu in đậm là “Ông họa sĩ già chưa kịp uống2/ Đọc nước đoạn chè đấy”trích sau và cho biết hàm ý các câu in đậm: Bác lái xe dắt anh ta lại chỗ nhà hội họavà cô gái: - Đây, tôi giới thiệu với anh một họa sĩ lão thành nhé. Và cô đây là kĩ sư nông nghiệp. Anh đưa khách về nhà đi. Tuổi già cần nước chè: ở Lào Cai đi sớm quá. Anh hãy đưa ra cái món chè pha nước mưa thơm như nước hoa của Yên Sơn nhà anh.
9. Tiết 123 I/. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý : II/. Luyện tập : 3/. Tìm câu chứa hàm ý – cho biệt nội dung hàm ý : 3/Câu Đọc “ Cơm đoạn chín trích rồi sau !” cóvà chứa tìm hàm hàm ýý trong, đó là câu“Ông in vôđậm: ăn cơm đi!” Mẹ nó đâm nổi giận quơ đũa bếp dọa đánh. Nó phải gọi nhưng lại nói trổng: - Vô ăn cơm! Anh Sáu vẫn ngồi im, giả vờ không nghe, chờ nó gọi “Ba vô ăn cơm”. Con bé đứng trong bếp nói vọng ra: - Cơm chín rồi! Anh cũng không quay lại.
10. Tiết 123 I/. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý : II/. Luyện tập 4/. Câu in đậm có phải là câu chứa hàm ý không : Những4/ Xác câu inđịnh đậm hàmkhông chứaý các hàm câu ý . in đậm: a. Hà, nắng gớm, về nào b. Tôi thấy người ta đồn
11. Tiết 123 * Lưu ý: Hàm ý phụ thuộc vào tình huống giao tiếp, tức cùng một câu nói nhưng trong những tình huống khác nhau thì hàm ý sẽ khác nhau. Ví dụ: Trời sắp mưa rồi đấy! Hàm ý: - Lấy quần áo vào. - Nhớ mang áo mưa theo. - Đừng đi, kẻo ướt. -
12. CỦNG CỐ - Hãy cho biết thế nào là nghĩa tường minh?Thế nào là nghĩa hàm ý ? -Câu nào sau đây mang nghĩa hàm ý ? a/Cơ ấy rất đẹp . b/Tơi khơng đi c/Đẹp gì mà đẹp d/Me chua quá!
13. HƯỚNG DẪN SOẠN BÀI - Thuộc bài học - Chuẩn bị bài : Nghị luận về một đoạn thơ , bài thơ + Đọc văn bản sgk + Trả lời câu hỏi sau đoạn trích + Chuẩn bị phần luyện tập