Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 32: Miêu tả trong văn bản tự sự - Phạm Trung Thành

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 32: Miêu tả trong văn bản tự sự - Phạm Trung Thành

1. KÍNH CHÀO CÁC THẦY CÔ GIÁO CÙNG TOÀN THỂ CÁC EM HỌC SINH.
2. Miªu t¶ trong v¨n b¶n tù sù
3. TIẾT 33: MIÊU TẢ TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ I. Tìm hiểu yếu tố miêu tả trong văn bản tự sự: : Đoạn trích kể về trận đánh nào? Trong trận đánh đó, nhân vật vua 1. Bài tập : sgk/91 QuangChỉ ra cácTrung chi làmtiết miêugì? Xuất tả tronghiện * Sự việc : Vua Quang Trung đánh vào đồn đoạn tríchnhư ? Các thế chi nào tiết ? ấy nhằm Ngọc Hồi . thể hiện những đối tượng nào ? Trong trận đánh đó Quang Trung cho ghép ván lại, cứ mười người kiêng một bức rồi tiến sát đồn Ngọc Hồi. Quang Trung cưỡi voi, đầu đội khăn vàng đi đốc thúc, chỉ huy ba quân trong khói lửa mù trời. Hình ảnh nhà vua thật oai phong lẫm liệt.
4. Vua Quang Trung l¹i truyÒn lÊy s¸u chôc tÊm v¸n, cø ghÐp liÒn ba tÊm lµm mét bøc, bªn ngoµi lÊy r¬m dÊp níc phñ kÝn, tÊt c¶ lµ hai m¬i bøc. §o¹n kÐn h¹ng lÝnh khoÎ m¹nh, cø mêi ngêi khªnh mét bøc, lng gi¾t dao ng¾n, hai m- ¬i ngêi kh¸c ®Òu cÇm binh khÝ theo sau, dµn thµnh trËn ch÷ “nhÊt”, vua Quang Trung cìi voi ®i ®èc thóc, mê s¸ng ngµy mïng 5 tiÕn s¸t ®ån Ngäc Håi. Qu©n Thanh næ sóng b¾n ra, ch¼ng tróng ngêi nµo c¶. Nh©n cã giã b¾c, qu©n Thanh bÌn dïng èng phun khãi löa ra, khãi to¶ mï trêi, c¸ch gang tÊc kh«ng thÊy g×, hßng lµm cho qu©n Nam rèi lo¹n. Kh«ng ngê trong chèc l¸t trêi bçng trë giã nam, thµnh ra qu©n Thanh l¹i tù lµm h¹i m×nh. Vua Quang Trung liÒn gÊp rót sai ®éi khiªng v¸n võa che võa x«ng th¼ng lªn tríc. Khi g¬m gi¸o cña hai bªn ®· ch¹m nhau th× qu¨ng v¸n xuèng ®Êt, ai nÊy cÇm dao ng¾n chÐm bõa, nh÷ng ngêi cÇm binh khÝ theo sau còng nhÊt tÒ x«ng tíi mµ ®¸nh. Qu©n Thanh chèng kh«ng næi, bá ch¹y t¸n lo¹n giµy xÐo lªn nhau mµ chÕt. Tªn Th¸i thó §iÒn Ch©u lµ SÇm Nghi §èng tù th¾t cæ chÕt. Qu©n T©y S¬n thõa thÕ chÐm giÕt lung tung th©y n»m ®Çy ®ång, m¸u ch¶y thµnh suèi, qu©n Thanh ®¹i b¹i. (Ng« gia v¨n ph¸i, Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ)
5. TIẾT 33: MIÊU TẢ TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ I. Tìm hiểu yếu tố miêu tả trong văn bản tự sự: : Haõy noái caùc söï vieäc sau thaønh moät 1. Đoạn trích : sgk/91 ñoaïn vaên: * Sự việc : Vua Quang Trung đánh vào đồn - Vua Quang Trung cho ghÐp v¸n Ngọc Hồi . l¹i, cø mêi ngêi khiªng mét bøc, råi tiÕn s¸t ®Õn ®ån Ngäc Håi. *Yếu tố miêu tả : - Qu©n Thanh b¾n ra, kh«ng - Truyền lấy sáu .phủ kín. tróng ngêi nµo, sau ®ã phun khãi - Hạng lính chữ nhất löa. - Dùng ống phun .hai mình. - Qu©n cña vua Quang Trung - Khi gươm . đánh. khiªng v¸n nhÊt tÒ x«ng lªn mµ - Thây chất ®¸nh. -> thể hiện hình ảnh vua Quang Trung, sự - Qu©n Thanh chèng ®ì kh«ng thất bại của quân Thanh và thắng lợi của næi, tíng nhµ Thanh lµ SÇm Nghi quân ta §èng th¾t cæ chÕt.Qu©n Thanh ®¹i b¹i.
6. Ñoaïn vaên: Vua Quang Trung cho ghÐp v¸n, cø mêi ngêi khiªng mét bøc, råi tiÕn s¸t ®Õn ®ån Ngäc Håi. Qu©n Thanh b¾n ra, kh«ng tróng ngêi nµo sau ®ã phun khãi löa. Qu©n cña vua Quang Trung khiªng v¸n nhÊt tÒ x«ng lªn mµ ®¸nh. Qu©n Thanh chèng ®ì kh«ng næi, tíng nhµ Thanh lµ SÇm Nghi §èng th¾t cæ chÕt. Qu©n Thanh ®¹i b¹i.
7. Vua Quang Trung l¹i truyÒn lÊy s¸u chôc tÊm v¸n, cø ghÐp liÒn ba tÊm lµm mét bøc, bªn ngoµi lÊy r¬m dÊp níc phñ Vua Quang Trung kÝn, tÊt c¶ lµ hai m¬i bøc. §o¹n kÐn h¹ng lÝnh khoÎ m¹nh, cø mêi cho ghÐp v¸n, cø mêi ngêi khªnh mét bøc, lng gi¾t dao ng¾n, hai m¬i ngêi kh¸c ®Òu ngêi khiªng mét bøc, cÇm binh khÝ theo sau, dµn thµnh trËn ch÷ “nhÊt”, vua Quang råi tiÕn s¸t ®Õn ®ån Trung cìi voi ®i ®èc thóc, mê s¸ng ngµy mïng 5 tiÕn s¸t ®ån Ngäc Håi. Qu©n Ngäc Håi. Qu©n Thanh næ sóng b¾n ra, ch¼ng tróng ngêi nµo c¶. Thanh b¾n ra, kh«ng Nh©n cã giã b¾c, qu©n Thanh bÌn dïng èng phun khãi löa ra, tróng ngêi nµo sau khãi to¶ mï trêi, c¸ch gang tÊc kh«ng thÊy g×, hßng lµm cho qu©n ®ã phun khãi löa. Nam rèi lo¹n. Kh«ng ngê trong chèc l¸t trêi bçng trë giã nam, thµnh ra qu©n Thanh l¹i tù lµm h¹i m×nh. Qu©n cña vua Quang Trung khiªng v¸n Vua Quang Trung liÒn gÊp rót sai ®éi khiªng v¸n võa nhÊt tÒ x«ng lªn mµ che võa x«ng th¼ng lªn tríc. Khi g¬m gi¸o cña hai bªn ®· ch¹m ®¸nh. Qu©n Thanh nhau th× qu¨ng v¸n xuèng ®Êt, ai nÊy cÇm dao ng¾n chÐm bõa, nh÷ng ngêi cÇm binh khÝ theo sau còng nhÊt tÒ x«ng tíi mµ ®¸nh. chèng ®ì kh«ng næi, tíng nhµ Thanh lµ Qu©n Thanh chèng kh«ng næi, bá ch¹y t¸n lo¹n giµy SÇm Nghi §èng th¾t xÐo lªn nhau mµ chÕt. Tªn Th¸i thó §iÒn Ch©u lµ SÇm Nghi cæ chÕt. Qu©n Thanh §èng tù th¾t cæ chÕt. Qu©n T©y S¬n thõa thÕ chÐm giÕt lung tung th©y n»m ®Çy ®ång, m¸u ch¶y thµnh suèi, qu©n Thanh ®¹i b¹i. ®¹i b¹i (Ng« gia v¨n ph¸i, Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ)
8. Th¶o luËn 1. So s¸nh ®o¹n v¨n võa t¹o lËp víi ®o¹n v¨n trÝch ? 2. Rót ra nhËn xÐt: yÕu tè miªu t¶ cã vai trß nh thÕ nµo ®èi víi v¨n b¶n tù sù? (NÕu chØ kÓ sù viÖc diÔn ra nh thÕ th× nh©n vËt vua Quang Trung cã næi bËt kh«ng? TrËn ®¸nh cã sinh ®éng kh«ng? T¹i sao?)
9. KÕt luËn * §o¹n v¨n bÞ lîc bá yÕu tè miªu t¶ trë nªn thiÕu sinh ®éng, kh« khan, kÐm hÊp dÉn v× chØ ®¬n gi¶n kÓ l¹i sù viÖc, nghÜa lµ míi tr¶ lêi c©u hái: Sù viÖc g× ®· x¶y ra * §o¹n v¨n trÝch trong Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ nhê cã yÕu tè miªu t¶ mµ trËn ®¸nh cña vua Quang Trung ®îc t¸i hiÖn cô thÓ, sinh ®éng, hÊp dÉn, nghÜa lµ ®· tr¶ lêi ®îc c©u hái sù viÖc Êy diÔn ra nh thÕ nµo
10. TIẾT 33: MIÊU TẢ TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ I. Tìm hiểu yếu tố miêu tả trong văn bản tự sự: : Qua tìm hiểu, em hãy cho biết: khi 1. Bài tập: sgk/91 kể chuyện, người kể cần phải làm 2. Ghi nhớ. sgk/92 những gì để câu chuyện trở nên Trong v¨n b¶n tù sù, sù miªu sinh động? t¶ cô thÓ, chi tiÕt vÒ c¶nh vËt, nh©n vËt vµ sù viÖc cã t¸c dông lµm cho c©u chuyÖn trë nªn hÊp dÉn, gîi c¶m, sinh ®éng.
11. ChØ ra c¸c yÕu tè miªu t¶ trong ®o¹n th¬ sau vµ ph©n tÝch gi¸ trÞ cña nh÷ng yÕu tè ®ã? V©n xem trang träng kh¸c vêi, Khu«n tr¨ng ®Çy ®Æn nÐt ngµi në nang. Hoa cêi ngäc thèt ®oan trang, M©y thua níc tãc tuyÕt nhêng mµu da. KiÒu cµng s¾c s¶o mÆn mµ, So bÒ tµi s¾c l¹i lµ phÇn h¬n: Lµn thu thuû nÐt xu©n s¬n, Hoa ghen thua th¾m liÔu hên kÐm xanh. (TruyÖn KiÒu – NguyÔn Du)
12. Lu ý: * Khi ®îc sö dông trong v¨n b¶n tù sù, ph¬ng thøc miªu t¶ thêng bÞ chi phèi bëi môc ®Ých kÓ chuyÖn (t¶ c¶nh ®Ó t¹o nÒn, t¹o t×nh huèng cho sù viÖc ph¸t triÓn; t¶ ngêi lµ ®Ó kh¾c ho¹ râ nÐt ®Æc ®iÓm, tÝnh c¸ch vµ b¶n chÊt cña nh©n vËt) Tù sù ®ãng vai trß chñ ®¹o, miªu t¶ chØ ®ãng vai trß bæ trî. * YÕu tè miªu t¶ thêng ®îc thÓ hiÖn qua c¸c tõ ng÷, h×nh ¶nh cã søc gîi lín (tõ tîng thanh, tîng h×nh, nghÖ thuËt so s¸nh, nh©n ho¸ )
13. TIẾT 33: MIÊU TẢ TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ I. Tìm hiểu yếu tố miêu tả trong văn bản tự sự: : Tìm và phân tích giá trị của yếu II. Luyện tập tố tả cảnh và người trong 2 đoạn trích “Chị em Thúy Kiều” và Bài tập 1: “Cảnh ngày xuân”
14. CHỊ EM THÚY KIỀU V©n xem trang träng kh¸c vêi, Khu«n tr¨ng ®Çy ®Æn nÐt ngµi në nang. Hoa cêi ngäc thèt ®oan trang, M©y thua níc tãc tuyÕt nhêng mµu da. KiÒu cµng s¾c s¶o mÆn mµ, So bÒ tµi s¾c l¹i lµ phÇn h¬n: Lµn thu thuû nÐt xu©n s¬n, Hoa ghen thua th¾m liÔu hên kÐm xanh. (TruyÖn KiÒu – NguyÔn Du)
15. C¶nh ngµy xu©n Ngµy xu©n con Ðn ®a thoi, Ngæn ngang gß ®èng kÐo lªn, ThiÒu quang chÝn chôc ®· ngoµi s¸u m¬i. Thoi vµng vã r¾c tro tiÒn giÊy bay. Cá non xanh tËn ch©n trêi, Tµ tµ bãng ng¶ vÒ t©y, Cµnh lª tr¾ng ®iÓm mét vµi b«ng hoa. ChÞ em th¬ thÈn dan tay ra vÒ. Thanh minh trong tiÕt th¸ng ba, Bíc dÇn theo ngän tiÓu khª, LÔ lµ t¶o mé héi lµ ®¹p thanh. LÇn xem phong c¶nh cã bÒ thanh thanh. GÇn xa n« nøc yÕn anh, Nao nao dßng níc uèn quanh, ChÞ em s¾m söa bé hµnh ch¬i xu©n. DÞp cÇu nho nhá cuèi ghÒnh b¾c ngang. DËp d×u tµi tö giai nh©n, (TrÝch TruyÖn KiÒu- NguyÔn Du) Ngùa xe nh níc ¸o quÇn nh nªm.
16. TIẾT 33: MIÊU TẢ TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ I. Tìm hiểu yếu tố miêu tả trong văn bản tự sự: : + Thuý Vân : Chân dung Thuý II. Luyện tập VânDựa với vào vẻ đoạnđẹp phúc trích hậu Cảnh mà ngày trang trọng, quí phái và tràn đầy Bài tập 1: xuân viết đoạn văn kể về việc chị sứcem sống Thuý : KhuônKiều đi mặt ,chơi trong đôi mày buổi - Đoạn văn a: dùng hình ảnh thiên nhiên để miệngchiều tiết tươi , thanh giọng minh nói có máisử dụng miêu tả nét đẹp của chị em Thúy Kiều ( tóc da yếu tố miêu tả? Trăng, hoa, ngọc, mây, tuyết, nước, núi ) +Thuý Kiều : Tác giả đặc tả đôi - Đoạn văn b: Tả cảnh mùa xuân bằng các mắt “ Làn thu thuỷ, nét xuân sơn” chi tiết đặc sắc, cụ thể: (Ngày xuân, con én, đôi mắt trong như nước mùa thu, thiều quang cỏ non, cành lê ) -> một mùa đôi mày như dãy núi mùa xuân xuân đẹp, trong sáng đầy sức sống. -> Vẻ đẹp tuyệt thế giai nhân. Bài tập 2:
17. Nhân tiết Thanh minh, chị em Thúy Kiều cùng nhau đi du xuân. Cảnh ngày xuân thật là đẹp. Từng đàn chim én bay đi bay lại nhịp nhàng trên bầu trời như chiếc thoi đưa. Những bãi cỏ khô héo được hồi sinh phủ lên một màu xanh tít tắp tận chân trời. Những cành lê khoác trên mình một bộ cánh trắng muốt thướt tha, kiều diễm. Cỏ xanh, lê trắng hòa vào một, tạo nên bức tranh thiên nhiên trong sáng và tinh khôi. Mọi người đi chơi xuân nhộn nhịp, sôi động. Cô gái nào cũng sắm cho mình một bộ quần áo thật đẹp, thật sang. Những trai tài, gái sắc ríu rít như chim yến chim oanh. Ngựa xe qua lại đông đúc, nhộn nhịp. Chị em Thúy Kiều cùng hòa mình vào không khí đó. Đi chơi xuân nhưng mọi người không quên những đã khuất. Họ đốt vàng mã, vó rắc hi vọng rằng người đã khuất cũng sẽ được hưởng cuộc sống hạnh phúc ở thế giới bên kia Bóng chiều đã ngã về tây, chị em Thúy Kiều thơ thẫn dang tay ra về. Chân bước đi mà lòng còn luyến tiếc buổi du xuân.
18. CŨNG CỐ Tr¶ lêi c©u hái b»ng c¸ch chän ®¸p ¸n ®óng nhÊt: Vai trß cña yÕu tè miªu t¶ trong v¨n b¶n tù sù? A. Miªu t¶ còng lµ ph¬ng thøc chÝnh quan träng nh tù sù. B. Miªu t¶ chØ lµ yÕu tè gióp ngêi ®äc h×nh dung sù viÖc. C. Miªu t¶ lµ yÕu tè kh«ng thÓ bá ®îc. D. Miªu t¶ chØ lµ yÕu tè bæ trî ®Ó c©u chuyÖn trë nªn sinh ®éng hÊp dÉn h¬n.
19. Híng dÉn vÒ nhµ * N¾m ®îc vai trß cña yÕu tè miªu t¶ trong v¨n b¶n tù sù * Lµm bµi tËp 3 sgk * Xem lại văn tự sự kết hợp các yếu tố miêu tả để chuÈn bÞ viÕt bµi tËp lµm v¨n sè 2
20. A. Mục tiêu cần đạt: Giúp hs: - Thấy được vai trò của miêu tả hành động, sự việc, cảnh vật và con người trong văn tự sự . - Rèn kỹ năng vận dụng các phương thức biểu đạt trong một văn bản . B. Chuẩn bị GV- HS GV : Nghiên cứu sgk,sgv- đọc lại bài miêu tả trong văn tự sự- lớp 8 đồ dùng dạy học . HS : Học bài cũ, chuẩn bị bài mới, đồ dùng học tập C . Phương pháp : - Thảo luận nhóm, hoạt động cá nhân. - Phương pháp đàm thoại,