Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 39: Văn bản "Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga"

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 39: Văn bản "Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga"

1. Kiểm tra bài cũ ? Tâm trạng của Thúy Kiều trong đoạn trích Kiều ở lầu Ngng Bích đợc diễn tả nh thế nào? - Tâm trạng buồn, cô đơn
2. Khu tởng niệm nhà thơ nguyễn đình chiểu -Có một nhà thơ mà chỉ nhắc đến ông ngời ta nghĩ ngay đến một nhân vật trong tác phẩm nổi tiếng của ông đó là Lục Vân Tiên trong truyện Lục Vân Tiên thích làm việc nghĩa cứu đời, giúp ngời. Nội dung câu chuyện nh thế nào chúng ta cùng tìm hiểu trong bài ngày hôm nay.
3. Tiết 38+ 39: Lục Vân Tiên Cứu Kiều Nguyệt Nga -Nguyễn Đình Chiểu: ( 1822- 1888). I. Tìm hiểu chung: -Sinh tại quê mẹ: Gia Định, quê cha TT Huế. -1843 đỗ Tú Tài, cha kịp đi thi tiếp thì mẹ 1. Tác giả: (1822- 1888) mất, ông ốm nặng, bị mù và bị từ hôn. - Ông là 1 nhà yêu nớc, 1 nhà thơ lớn -Ông về quê mẹ, làm thầy lang và dạy học. của dân tộc, 1 thầy thuốc đáng trọng. -Sáng tác nhiều thơ văn khích lệ tinh thần - Sáng tác nhiều thơ văn khích lệ tinh thần yêu nớc và chiến đấu của nhân dân Nam Bộ. yêu nớc và chiến đấu của nhân dân -Ông là 1 nhà yêu nớc, 1 nhà thơ lớn của Nam Bộ. dân tộc, 1 thầy thuốc đáng trọng. Giới thiệu sơ lợc- Nhắc đến ông là ngời ta nghĩ đến một con ng- những nét chínhời có: về nhà thơ + Nghị lực sống và cống hiến cho đời Nguyễn Đình+ Lòng yêu nớc và tinh thần bất khuất chống Chiểu? giặc ngoại xâm
4. Tiết 38+ 39: Lục Vân Tiên Cứu Kiều Nguyệt Nga I. Tìm hiểu chung: 3. Truyện thơ Lục Vân Tiên: 1. Tác giả: (1822- 1888) -Viết vào khoảng đầu những năm 50 của thế kỷ 19. - Ông là 1 nhà yêu nớc, 1 nhà thơ lớn - Cốt truyện do nhà thơ sáng tạo: Dài 2082 câu Lục của dân tộc, 1 thầy thuốc đáng trọng. bát, Em hãy nêu một -Kết cấu theo chơng hồi xoay quanh diễn biến - Sáng tác nhiều thơ văn khích lệ tinh thần cuộc đời những nhânvài vật nétchính. về sự yêu nớc và chiến đấu của nhân dân nghiệp sáng tác Nam Bộ. *.Tóm tắt tác phẩm: 2. Sự nghiệp: của ông? -Sáng tác nhiều tác phẩm bằng chữ Nôm có giá trị, nhằm truyền bá đạo lý làm ngời nh: Truyện Lục Vân Em hãy nêu một Tiên, Dơng Từ- Hà Mậu . vài nét về Truyện Cổ vũ lòng yêu nớc, ý chí cứu nớc nh: Chạy giặc, văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc thơ Lục Vân Tiên?
5. Tiết 38+ 39: Lục Vân Tiên Cứu Kiều Nguyệt Nga I. Tìm hiểu chung: 3. Truyện thơ Lục Vân Tiên: 1. Tác giả: (1822- 1888) -Viết vào khoảng đầu những năm 50 của thế kỷ 19. - Ông là 1 nhà yêu nớc, 1 nhà thơ lớn - Cốt truyện do nhà thơ sáng tạo: Dài 2082 câu Lục của dân tộc, 1 thầy thuốc đáng trọng. bát, -Kết cấu theo chơng hồi xoay quanh diễn biến - Sáng tác nhiều thơ văn khích lệ tinh thần cuộc đời những nhân vật chính. yêu nớc và chiến đấu của nhân dân Nam Bộ. *.Tóm tắt tác phẩm: 2. Sự nghiệp: -Sáng tác nhiều tác phẩm bằng chữ *.Vị trí đoạn trích: Nôm có giá trị, nhằm truyền bá đạo Theo em câu lý làm ngời nh: Truyện Lục Vân - Nằm ở phần đầu tác phẩm. Tiên, Dơng Từ- Hà Mậu . Đoạn trích nằm chuyện có phần Cổ vũ lòng yêu nớc, ý chí cứu nớc nh: ở phần nào của nào giống cuộc Chạy giặc, văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc tác phẩm? đời của tác giả?
6. Tiết 38+ 39: Lục Vân Tiên Cứu Kiều Nguyệt Nga I. Tìm hiểu chung: 3. Truyện thơ Lục Vân Tiên: 1. Tác giả: (1822- 1888) -Viết vào khoảng đầu năm 50 của thế kỷ 19. - Ông là 1 nhà yêu nớc, 1 nhà thơ lớn - Cốt truyện do nhà thơ sáng tạo: Dài 2082 câu Lục của dân tộc, 1 thầy thuốc đáng trọng. bát, -Kết cấu theo chơng hồi xoay quanh diễn biến - Sáng tác nhiều thơ văn khích lệ tinh thần cuộc đời những nhân vật chính. yêu nớc và chiến đấu của nhân dân Nam Bộ. *.Tóm tắt tác phẩm: 2. Sự nghiệp: *.Vị trí đoạn trích: -Sáng tác nhiều tác phẩm bằng chữ - Nằm ở phần đầu tác phẩm. Nôm có giá trị, nhằm truyền bá đạo *. Bố cục đoạn trích: 2 đoạn: lý làm ngời nh: Truyện Lục Vân Tiên, Dơng Từ- Hà Mậu . - Đoạn 1 (14 câu đầu) : Lục Vân Tiên đánh Cổ vũ lòng yêu nớc, ý chí cứu nớc nh: tan bọn cớp, tiêu diệtĐoạn tên tríchcầm đầu có Phongthể Chạy giặc, văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc Lai. chia làm mấy - Đoạn 2 (còn lại) : Cuộc trò chuyện giữa Lục Vân Tiên và Kiều Nguyệtphần? Nga.
7. Tiết 38+ 39: Lục Vân Tiên Cứu Kiều Nguyệt Nga I. Tìm hiểu chung: ? Nếu chọn thơ đề tên cho tranh minh hoạ II. Tìm hiểu văn bản: sau đây thì em sẽ chọn 1. Nhân vật Lục Vân Tiên: lời thơ nào? Vân Tiên tả đột hữu xông, Khác nào Triệu Tử phá vòng Đơng Dang.
8. Tiết 38+ 39: Lục Vân Tiên Cứu Kiều Nguyệt Nga I. Tìm hiểu chung: Hành động: II. Tìm hiểu văn bản: Bẻ cây làm gậy nhằm làng xông vô. Vân Tiên Tả đột hữu xông 1. Nhân vật Lục Vân Tiên: Khác nào Triệu Tử phá vòng Đơng Dang. *. Hành động: -Một mình bẻ cây làm gậy Lời nói: Kêu rằng “Bớ đảng hung đồ - Xông vào đánh cớp. Chớ quen làm thói hồ đồ hại dân”. - Tả đột hữu xông -> Kể nhanh, ngắn gọn bằng -Hành động “ Tả đột hữu xông” của Vân Tiên đợc biện pháp so sánh tơng phản. tác giả So sánh với Triệu Tử Long trong Tam Quốc. ? Em hãy so sánh tơng -Một mình Vân Tiên đánh cả bọn cớp đông. ?Sự việc đánh cớp đợc Cáchquan miêu lực l tảợng nh githếữa gợiVân cho em kể và miêu tả qua các nhớTiên tới và hì nhbọn ảnh cớp nh vàững cho nhân vật hành động, lời nói điển nàobiết trong tác giả truyện còn cổsử Trungdụng Hoa, hình nào của Lục Vân? Em có nhận nghệtrong thuật truyện gì ởdân đây? gian? Tiên? xét gì về cách kể của tác giả ở đoạn này?
9. Tiết 38+ 39: Lục Vân Tiên Cứu Kiều Nguyệt Nga I. Tìm hiểu chung: Hành động: II. Tìm hiểu văn bản: Bẻ cây làm gậy nhằm làng xông vô. Vân Tiên Tả đột hữu xông 1. Nhân vật Lục Vân Tiên: Khác nào Triệu Tử phá vòng Đơng Dang. *. Hành động: Lời nói: Kêu rằng “Bớ đảng hung đồ Rất dũng cảm, không sợ hiểm Chớ quen làm thói hồ đồ hại dân”. nguy. -Hành động “ Tả đột hữu xông” của Vân Tiên đợc tác giả So sánh với Triệu Tử Long trong Tam Quốc. -Một mình Vân Tiên đánh cả bọn cớp đông. ? Qua đó ta thấy Lục Vân Tiên có những phẩm chất, tính cách gì ?
10. Tiết 38+ 39: Lục Vân Tiên Cứu Kiều Nguyệt Nga I. Tìm hiểu chung: Khoan khoan ngồi đó chớ ra, II. Tìm hiểu văn bản: Nàng là phận gái, ta là phận trai. Vân Tiên nghe nói liền cời: Làm ơn há dễ trông ngời trả ơn. *. Hành động: Nhớ câu kiến nghĩa bất vi, Làm ngời thế ấy cũng phi anh hùng. Rất dũng cảm, không sợ hiểm nguy. Em hãy tìm những câu thơ *Cách c sử với Kiều Nguyệt Nga: miêu tả lời nói của Lục Vân Tiên với Kiều Nguyệt Nga? -Chàng hỏi han ân cần, an ủi, giữ đúng phép tác gia giáo, từ chối sự trả ơn. ? Từ những lời nói này của chàng, em hiểu gì -> Là ngời chính trực, hào hiệp, về con ngời Lục Vân trọng nghĩa khinh tài, từ tâm nhân Tiên? hậu
11. Tiết 38+ 39: Lục Vân Tiên Cứu Kiều Nguyệt Nga I. Tìm hiểu chung: - Quan niệm lẽ sống của ngời anh anh hùng: II. Tìm hiểu văn bản: Nhớ câu kiến nghĩa bất vi, 1. Nhân vật Lục Vân Tiên: Làm ngời thế ấy cũng phi anh hùng. ->Lục Vân Tiên là hình ảnh đẹp, lý tởng,tác *. Hành động: giả gửi gắm niềm tin và khát vọng về trang Rất dũng cảm, không sợ hiểm anh hùng vì dân dẹp loạn. nguy. Quan niệm của ngời anh hùng *Cách c sử với Kiều Nguyệt Nga: đợc thẻ hiện trong câu nào/ ý nghĩa của quan niệm? -Chàng hỏi han ân cần, an ủi, giữ đúng phép tác gia giáo, từ chối sự trả ơn. Thảo luận nhóm: -> Là ngời chính trực, hào hiệp, Theo em Nguyễn Đình Chiểu có dụng ý gì khi sáng tạo trọng nghĩa khinh tài, từ tâm nhân nhân vật Lục Vân Tiên ? hậu
12. Tiết 38+ 39: Lục Vân Tiên Cứu Kiều Nguyệt Nga (Trích “Truyện Lục Vân Tiên” của Nguyễn Đình Chiểu) I. Tìm hiểu chung: 2. Nhân vật Kiều Nguyệt Nga: II. Tìm hiểu văn bản: - Tự giới thiệu về mình. 1. Nhân vật Lục Vân Tiên: - “Quân tử- tiện thiếp”-> Cách xng hô: dịu dàng, *. Hành động: khiêm nhờng, mực thớc. ? Em hãy so sánh với -> Kể nhanh, ngắn gọn bằng biện pháp cách miêu tả Thúy so sánh tơng phản. Rất dũng cảm, không sợ hiểm Kiều của Nguyễn Du? nguy. *Cách c sử với Kiều Nguyệt Nga: ? Tác giả miêu tả -> Là ngời chính trực, hào hiệp, trọng Kiều Nguyệt Nga theo nghĩa khinh tài, từ tâm nhân hậu cách nào? - Quan niệm lẽ sống của ngời anh hùng: ? Em có nhận xét gì về Nhớ câu kiến nghĩa bất vi, cách xng hô của Kiều Làm ngời thế ấy cũng phi anh hùng. Nguyệt Nga? ->Lục Vân Tiên là hình ảnh đẹp, lý t- ởng,tác giả gửi gắm niềm tin và khát vọng về trang anh hùng vì dân dẹp loạn.
13. Tiết 38+ 39: Lục Vân Tiên Cứu Kiều Nguyệt Nga I. Tìm hiểu chung: II. Tìm hiểu văn bản: 1. Nhân vật Lục Vân Tiên: 2. Nhân vật Kiều Nguyệt Nga: - Tự giới thiệu về mình. ? Qua những lời giãi bày - “Quân tử- tiện thiếp”-> Cách xng hô: dịu của Kiều Nguyệt Nga với dàng, khiêm nhờng, mực thớc. Lục Vân Tiên, cho ta thấy => Một cô gái khuê các,hiền Kiều Nguyệt Nga là một hậu, nết na, có học thức, có cô gái có những phẩm hiếu, có giáo dục, ân tình, chất, tính cách gì? trọng ân nghĩa. -> Kiều Nguyệt Nga là một cô gái đáng quý, đáng trọng
14. Tiết 38+ 39: Lục Vân Tiên Cứu Kiều Nguyệt Nga I. Tìm hiểu chung: 2. Nhân vật Kiều Nguyệt Nga: II. Tìm hiểu văn bản: - Tự giới thiệu về mình. 1. Nhân vật Lục Vân Tiên: - “Quân tử- tiện thiếp”-> Cách xng hô: dịu dàng, *. Hành động: khiêm nhờng, mực thớc. => Một cô gái khuê các,hiền Rất dũng cảm, không sợ hiểm nguy. hậu, nết na, có học thức, có *Cách c Xử với Kiều Nguyệt Nga: hiếu, có giáo dục, ân tình, -> Là ngời chính trực, hào hiệp, trọng trọng ân nghĩa. nghĩa khinh tài, từ tâm nhân hậu -> Kiều Nguyệt Nga là một cô gái đáng quý, đáng trọng - Quan niệm lẽ sống của ngời anh hùng: Nhớ câu kiến nghĩa bất vi, III. Tổng kết: Làm ngời thế ấy cũng phi anh hùng. ->Lục Vân Tiên là hình ảnh đẹp, lý t- ởng,tác giả gửi gắm niềm tin và khát vọng về trang anh hùng vì dân dẹp loạn.
15. Tiết 38 + 39: Lục Vân Tiên Cứu Kiều Nguyệt Nga Bài tập trắc nghiệm: Chọn phơng án trả lời đúng: I. Tìm hiểu chung: 1. Những yếu tố nghệ thuật nào làm nên sự thành công II. Tìm hiểu văn bản: của văn bản? A. Khắc hoạ nhân vật chủ yếu qua phơng diện hành 1. Nhân vật Lục Vân Tiên: động, cử chỉ, lời nói. 2. Nhân vật Kiều Nguyệt Nga: B. Ngôn ngữ đối thoại mộc mạc, bình dị, mang màu sắc III. Tổng kết: của địa phơng Nam Bộ. C. Ngôn ngữ thơ đa dạng, phù hợp với diễn biến tình tiết. D. Tất cả các ý trên. 2. Dòng nào sau đây nói đúng, đủ nhất về nội dung của đoạn trích? A. Khắc hoạ phẩm chất đẹp đẽ của nhân vật Lục Vân Tiên: Tài ba, dũng cảm, trọng nghĩa khinh tài. B. Khắc hoạ phẩm chất đẹp đẽ của nhân vật Kiều Nguyệt Nga: Hiền hậu, nết na, ân tình. C. Thể hiện khát vọng hành đạo giúp đời của tác giả. D. Cả 3 ý kiến trên.
16. Tiết 38+ 39: Lục Vân Tiên Cứu Kiều Nguyệt Nga I. Tìm hiểu chung: 2. Nhân vật Kiều Nguyệt Nga: II. Tìm hiểu văn bản: - Tự giới thiệu về mình. 1. Nhân vật Lục Vân Tiên: - “Quân tử- tiện thiếp”-> Cách xng hô: dịu dàng, *. Hành động: khiêm nhờng, mực thớc. => Một cô gái khuê các,hiền hậu, nết Rất dũng cảm, không sợ hiểm nguy. na, có học thức, có hiếu, có giáo dục, ân tình, trọng ân nghĩa. *Cách c sử với Kiều Nguyệt Nga: -> Kiều Nguyệt Nga là một -> Là ngời chính trực, hào hiệp, trọng cô gái đáng quý, đáng trọng nghĩa khinh tài, từ tâm nhân hậu III. Tổng kết: - Quan niệm lẽ sống của ngời anh hùng: -Miêu tả Nhân vật qua hành động, cử chỉ, lời nói. “Nhớ câu kiến nghĩa bất vi, - Ngôn ngữ mộc mạc, bình dị, gần với lời nói Làm ngời thế ấy cũng phi anh hùng”. thông thờng mang màu sắc địa phơng Nam bộ. -Ngôn ngữ và cách kể chuyện theo trình tự thời ->Lục Vân Tiên là hình ảnh đẹp, lý t- gian. ởng,tác giả gửi gắm niềm tin và khát vọng về trang anh hùng vì dân dẹp loạn. *. Ghi nhớ: (SGK- 115)
17. Tiết 38+39: Lục Vân Tiên Cứu Kiều Nguyệt Nga I. Tìm hiểu chung: II. Tìm hiểu văn bản: III. Tổng kết: IV. Luyện tập: Hớng dẫn về nhà -Học thuộc văn bản, ghi nhớ.Đọc thêm VB: -Kiều Nguyệt Nga đi cống giặc Ô Qua - Nắm nghệ thuật, nội dung. - Viết đoạn văn có độ dài từ 10 đến 15 câu nêu cảm nhận sâu sắc nhất của em về nhân vật Lục Vân Tiên qua đoạn trích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga. - Chuẩn bị bài Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự.