Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 40: Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự - Trường THCS Đinh Xá

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 40: Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự - Trường THCS Đinh Xá

1. KIỂM TRA BÀI CŨ Nêu tác dụng của yếu tố miêu tả trong văn bản tự sự ? Tìm ví dụ có yếu tố miêu tả và phân tích tác dụng của nó trong một tác phẩm đã học?
2. Bài 8 – Tiết 40 - Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự I. Tìm hiểu yếu tố miêu tả nội Kiều ở lầu Ngưng Bích Trước lầu Ngưng Bích khóa xuân, tâm trong văn bản tự sự Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung. 1.Đọc lại đoạn trích Bốn bề bát ngát xa trông, “Kiều ở lầu Ngưng Bích.” Cát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia. Bẽ bàng mây sớm đèn khuya * Những câu thơ tả cảnh Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng. Tả cảnh sắc thiên nhiên ở lầu Tưởng người dưới nguyệt chén đồng Tin sương luống những rày trông mai chờ Ngưng Bích : núi trăng, con thuyền Bên trời góc bể bơ vơ cánh hoa, đồng cỏ Tấm son gột rửa bao giờ cho phai Xót người tựa cửa hôm mai =>Những cảnh ấy có thể quan sát được Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ trực tiếp qua các giác quan. Sân Lai cách mấy nắng mưa •Những câu thơ miêu tả nội tâm Có khi gốc tử đã vừa người ôm Buồn trông cửa bể chiều hôm (Tâm trạng): Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa? Buồn trông ngọn nước mới sa, Miêu tả những suy nghĩ của Kiều về Hoa trôi man mác biết là về đâu? nỗi nhớ cha mẹ, về Kim Trọng, về Buồn trông nội cỏ rầu rầu, Chân mây mặt đất một màu xanh xanh thân phận buồn tủi của chính mình Buồn trông gió cuốn mặt duềnh, Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi. => Không quan sát được trực tiếp. (Trích Truyện Kiều – Nguyễn Du) VìTìmVì sao sao những em em biết biết câu đó đó thơ là là những tả những tâm câutrạng câu thơ thơKiều? tả tả cảnh? tâm trạng Kiều?
3. Bài 8 – Tiết 40 - Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự I. Tìm hiểu yếu tố miêu tả nội Kiều ở lầu Ngưng Bích tâm trong văn bản tự sự Trước lầu Ngưng Bích khóa xuân, 1.Đọc lại đoạn trích Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung. Bốn bề bát ngát xa trông, “Kiều ở lầu Ngưng Bích.” Vậy miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự là gì? Cát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia. * Những câu thơ tả cảnh Tả cảnh sắc thiên nhiên ở lầu Buồn trông cửa bể chiều hôm Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa? làNgưng tái hiện Bích những : núi ýtrăng, nghĩ, con cảm thuyền xúc và Buồn trông ngọn nước mới sa, diễncánh biếnhoa, tâmđồng trạng cỏ Những của nhân cảnh vật. ấy Đó có Hoa trôi man mác biết là về đâu? làthể biện quan pháp sát đượcquan trựctrọng tiếp để xâyqua các giác Buồn trông nội cỏ rầu rầu, dựngnhânquan. vật, làm cho nhân vật sinh Chân mây mặt đất một màu xanh xanh •động.Những câu thơ miêu tả nội tâm Buồn trông gió cuốn mặt duềnh, Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi. (Tâm trạng): (Trích Truyện Kiều – Nguyễn Du) Miêu tả những suy nghĩ của Kiều về Những câu thơ tả cảnh trên có phải chỉ để nỗi nhớ cha mẹ, về Kim Trọng, về tả nguyên cảnh không ? Hay qua đó ta có thân phận buồn tủi của chính mình thể hiểu được tâm trạng của Kiều ? => Không quan sát được trực tiếp. Từ những câu thơ tả cảnh=> thấy được tâm trạng bên trong của Kiều.
4. Bài 8 – Tiết 40 - Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự I. Tìm hiểu yếu tố miêu tả nội tâm Đoạn văn: trong văn bản tự sự Mặt lão đột nhiên co rúm lại. Những vết 1. Đoạn trích: “Kiều ở lầu Ngưng Bích” nhăn xô lại với nhau, ép cho nước mắt Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự chảy ra. Cái đầu lão nghẹo về một bên và là tái hiện những ý nghĩ, cảm xúc và cái miệng móm mém của lão mếu như diễn biến tâm trạng của nhân vật. Đó con nít. là biện pháp quan trọng để xây (Trích: Lão Hạc – Nam Cao) dựngnhân vật, làm cho nhân vật sinh QuaTừ các những từ ngữ ví miêu dụ trên tả đó, em em thấy nhận người thấy động. ` tâm trạng của Lão Hạc như thế nào ? ta có những cách nào để miêu tả 2. Đoạn văn: (Trích Lão Hạc – Nam Cao) Dằn vặt, đau khổ, ân hận, day dứt Có hai cách miêu tả nội tâm nhân vật nội tâm nhân vật ? khi bán con Vàng - Trực tiếp bằng cách diễn tả ý nghĩa cảm xúc, tình cảm của nhân vật. - Gián tiếp bằng cách miêu tả cảnh vật, nét mặt cử chỉ, trang phục của nhân vật.
5. Bài 8 – Tiết 40 - Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự I. Tìm hiểu yếu tố miêu tả nội tâm Miêu tả nội tâm trong văn bản tự trong văn bản tự sự sự là tái hiện những ý nghĩ, cảm 1. Đoạn trích: “Kiều ở lầu Ngưng Bích” xúc và diễn biến tâm trạng của Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự nhân vật. Đó là biện pháp quan là tái hiện những ý nghĩ, cảm xúc và trọng để xây dựng nhân vật, làm diễn biến tâm trạng của nhân vật. Đó cho nhân vật sinh động. là biện pháp quan trọng để xây Người ta có thể miêu tả nội tâm dựngnhân vật, làm cho nhân vật sinh trực tiếp bằng cách diễn tả những động. ` ý nghĩ, cảm xúc, tình cảm của nhân 2. Đoạn văn: (Trích Lão Hạc – Nam Cao) vật; cũng có thể miêu tả nội tâm gián Có hai cách miêu tả nội tâm nhân vật tiếp bằng cách miêu tả cảnh vật, nét - Trực tiếp bằng cách diễn tả ý nghĩa cảm mặt, cử chỉ, trang phục, của nhân xúc, tình cảm của nhân vật. vật. - gián tiếp băng cách miêu tả cảnh vật, nét mặt cử chỉ, trang phục của nhân vật. II. Ghi nhớ : (SGK)
6. Bài 8 – Tiết 40 - Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự I. Tìm hiểu yếu tố miêu tả nội tâm 1. Bài 1 : Tìm đoạn văn miêu tả nội trong văn bản tự sự tâm nhân vật ? 2.Bài 2 : Tìm trong đoạn trích “ Mã 1. Đoạn trích: “Kiều ở lầu Ngưng Bích” Tôi giật sững người. Chẳng hiểu Giám Sinh mua Kiều” những câu thơ Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự sao tôi phải bám chặt lấy tay mẹ. Thoạt miêu tả nội tâm của Thuý Kiều. là tái hiện những ý nghĩ, cảm xúc và tiên là sự ngỡ ngàng, rồi đến hãnh diện, diễn biến tâm trạng của nhân vật. Đó * Những câu thơ miêu tả nội tâm của Kiều : là biện pháp quan trọng để xây sau đó Nỗilà xấum ìhổ.Trướcnh thêm tứcmắtnỗi em nhà,tôi , tôi dựngnhân vật, làm cho nhân vật sinh hoànThềm hảohoa đếnmột thếb kiaước ưlệ ? Tôihoa nhìnmấy nhưhàng! động. ` Ngại ngùng dợn gió e sương, thôiNgừng miênhoa vàobóng vào dòngthẹn chữtrông đề gtrênương bứcmặt dày. 2. Đoạn văn: (Trích Lão Hạc – Nam Cao) tranhMối “Anhcàng trai véntôi” tóc. bắt tay Có hai cách miêu tả nội tâm nhân vật (BứcNét buồntranh nhcủaư emcúc gáiđiệu tôi gầy– Tạnh Duyư maiAnh). - Trực tiếp bằng cách diễn tả ý nghĩa cảm => Tâm trạng đau đớn, tủi nhục, xót xa. xúc, tình cảm của nhân vật. Tâm Dựatrạng vào người đoạn anh thơ : ngạc trên, nhiên, em sữnghãy - gián tiếp băng cách miêu tả cảnh vật, nét sờ,bấtchuyển ngờ, xấuthành hổ, đoạnân hận văn và cảmcó yếu phục tố miêu tả nội tâm của Kiều ? mặt cử chỉ, trang phục của nhân vật. trước tài năng và tình cảm của em gái dành cho mình. II. Ghi nhớ : (SGK) III. Luyện tập
7. Bài 8 – Tiết 40 - Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự I. Tìm hiểu yếu tố miêu tả nội tâm Dựa vào đoạn thơ trên, em hãy chuyển thành đoạn văn có yếu tố trong văn bản tự sự miêu tả nội tâm của Kiều ? 1. Đoạn trích: “Kiều ở lầu Ngưng Bích” Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự Sau khi kiều quyết định bán mình chuộc là tái hiện những ý nghĩ, cảm xúc và cha , mai mối dẫn Mã Giám sinh đến mua diễn biến tâm trạng của nhân vật. Đó Kiều, Gã ngoài 40 mươi, ăn mặc chải là biện pháp quan trọng để xây chuốt, bảnh bao.Nhìn gã người ta thật khó dựngnhân vật, làm cho nhân vật sinh có thiện cảm với một kẻ trai lơ trau chuốt động. ` đến thế . Vào nhà Kiều hắn ngồi tót lên ghế trên một cách sỗ sàng, ngạo mạn .Khi 2. Đoạn văn: (Trích Lão Hạc – Nam Cao) nói chuyện hắn đã lộ rõ là một kẻ vô học Có hai cách miêu tả nội tâm nhân vật với những câu nói cộc lốc, trống không - Trực tiếp bằng cách diễn tả ý nghĩa cảm Hắn và mai mối ra sức cân sức cân tài để xúc, tình cảm của nhân vật. định giá mua Kiều. Trong khi đó Kiều chết lặng đi trong nỗi đớn đau, xót xa, tủi - gián tiếp băng cách miêu tả cảnh vật, nét nhục. Kiều thương cho cha, cho em và cho mặt cử chỉ, trang phục của nhân vật. thân phân mình. Cuối cùng cuộc mua bán cũng đến hồi kết thúc. Một người con gái II. Ghi nhớ : (SGK) tài sắc như Kiều cũng trở thành món hàng III. Luyện tập cho người đời mua bán kiếm lời mà thôi.
8. Bài 8 – Tiết 40 - Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự III. Hướng dẫn bài tập về nhà - Học thuộc ghi nhớ - Hoàn thành bài tập 3 - Chuẩn bị bài : Lục Vân Tiên gặp nạn + Nêu vị trí đoạn trích + Tóm tắt ngắn gọn + Trả lời câu hỏi : Đọc - hiểu văn bản ( sgk – 121)