Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 46: Văn bản "Đồng chí"

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 46: Văn bản "Đồng chí"

1. Kim Lan
2. Những năm đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp gian khổ biết bao! Dân tộc Việt Nam cha kịp hởng niềm vui của độc lập tự do thì lại phải gồng mình cho một cuộc chiến mới. Từ những làng quê Việt, bao thế hệ ngời con yêu nớc lên đờng ra trận. Họ từ bỏ tất cả, nén tình riêng để đi theo tiếng gọi của non sông đất nớc. Có biết bao bài thơ ra đời trong hoàn cảnh khốc liệt của cuộc chiến, viết về họ, nói giùm họ những điều mà họ giữ kín trong lòng. Kim Lan
3. Chính Hữu từ ngời lính Trung đoàn Thủ đô trở thành nhà thơ quân đội. Thơ của ông hầu nh chỉ viết về về ngời lính và hai cuộc kháng chiến, đặc biệt là những tình cảm cao đẹp của ngời lính, nh tình đồng chí, đồng đội, tình quê hơng, sự gắn bó giữa tiền tuyến và hậu phơng Kim Lan
4. Kim Lan
5. I.Tỡm hiểu về tỏc giả và hoàn cảnh ra đời bài thơ 1.Tỏc giả: Chớnh Hữu tờn khai sinh là Trần Đỡnh Đắc (1926 - 2007) quờ ở Hà Tĩnh. Năm 1946 ụng gia nhập Trung đoàn Thủ đụ và hoạt động trong quõn đội trong suốt hai cuộc khỏng chiến chống Phỏp và chống Mĩ. ễng làm thơ từ năm 1947 và hầu như chỉ viết về người lớnh và chiến tranh. Kim Lan
6. I.Tỡm hiểu về tỏc giả và hoàn cảnh ra đời bài thơ 2. Hoàn cảnh ra đời bài thơ: Chính Hữu cùng đơn vị tham gia chiến đấu trong chiến dịch Việt Bắc (thu đông 1947). Nhà thơ Chính Hữu khi ấy là chính trị viên đại đội thuộc Trung đoàn Thủ đô. Trong chiến dịch ấy, cũng nh những năm đầu của cuộc kháng chiến, bộ đội ta còn hết sức thiếu thốn nhng nhờ tinh thần yêu nớc, ý chí chiến đấu và tình đồng chí, đồng đội họ đã vợt qua tất cả để làm nên chiến thắng. Sau chiến dịch Việt Bắc, Chính Hữu viết bài thơ Đồng chí vào đầu năm 1948, tại nơi ông phải nằm điều trị bệnh. Bài thơ là sự thể hiện những tình cảm tha thiết, sâu sắc của tác giả với những ngời đồng chí, đồng đội của mình. Kim Lan
7. II- Tiếp xỳc văn bản Kim Lan
8. Đồng chớ Kim Lan
9. Thể loại và bố cục: Bài thơ theo thể tự do, có 20 dòng, chia làm 3 đoạn. Cả bài thơ tập trung thể hiện vẻ đẹp và sức mạnh của tình đồng chí đồng đội, nhng ở mỗi đoạn, sức nặng của t tởng và cảm xúc đợc dẫn dắt để dồn tụ vào những dòng thơ gây ấn tợng sâu đậm. Kim Lan
10. Quờ hương anh nước mặn, đồng chua Làng tụi nghốo đất cày lờn sỏi đỏ. Anh với tụi đụi người xa lạ Tự phương trời chẳng hẹn quen nhau, Lí giải về cơ sở của tình Sỳng bờn sỳng, đầu sỏt bờn đầu, đồng chí Đờm rột chung chăn thành đụi tri kỉ Đồng chớ! Ruộng nương anh gửi bạn thõn cày Gian nhà khụng, mặc kệ giú lung lay Giếng nước gốc đa nhớ người ra lớnh. Anh với tụi biết từng cơn ớn lạnh Sốt run người vừng trỏn ướt mồ hụi. Áo anh rỏch vai Biểu hiện của tình đồng chí và Quần tụi cú vài mảnh vỏ sức mạnh của tình cảm ấy. Miệng cười buốt giỏ Chõn khụng giày Thương nhau tay nắm lấy bàn tay. Đờm nay rừng hoang sương muối Đứng cạnh bờn nhau chờ giặc tới Bức tranh đẹp về tình đồng chí Đầu sỳng trăng treo. Kim Lan
11. III- Đọc - Hiểu văn bản 1. Cơ sở hỡnh thành tỡnh đồng chớ: Quờ hương anh nước mặn, đồng chua Làng tụi nghốo đất cày lờn sỏi đỏ. Hai cõu thơ đối nhau rất chỉnh - Những người lớnh đều là Chung cảnh những người nụng ngộ, chung giai dõn từ cỏc miền quờ cấp. nghốo khú. Kim Lan
12. Kim Lan
13. Anh với tụi đụi người xa lạ Tự phương trời chẳng hẹn quen nhau, Sỳng bờn sỳng, đầu sỏt bờn đầu, Đờm rột chung chăn thành đụi tri kỉ Đồng chớ ! Từ đụi chỉ hai người- hai đối tượng chẳng thể tỏch rời nhau Hỡnh ảnh thơ cụ thể, giản dị mà gợi cảm . Những người lớnh về bờn nhau theo tiếng gọi thiờng liờng của Tổ quốc.Từ Họ những cú chung phương mục trời đớch tuy lớ tưởng.chẳng quenTỡnh đồngnhau chớ được nhưngnảy sinh cựng từ việcđồng cựng điệu chung trong nhiệmnhịp đập vụ củachiến đấu, sự chantrỏi hoà, tim, gắncựng bú tham chia giasẻ vớichiến nhau đấu, những giữa vuihọ buồn gian khổđó nảy nở một thứ tỡnh cảm cao đẹp: Tri kỉ Kim Lan
14. Kim Lan
15. Đồng chớ! HaiCõu tiếngthơ "Đồnggiống nhưchớ" mộtđượcnột tỏchnhấn, riờngmột thànhkhoảng một lặng dũngtrong thơõm vớinhạc õm diễnđiệu tảlắngsự sõuthiờng là mộtliờng dụngđằm ý sõu,nghệtha thuậtthiết của tỡnh đồng chớ. + Gợi lại cảm xỳc của đoạn thơ đoạn thơ trờn + Mở ra cảm xỳc cho đoạn thơ sau tạo nờn mạch cảm xỳc thống nhất. Kim Lan
16. 2.Biểu hiện của tỡnh đồng chớ và sức mạnh của tỡnh cảm ấy: Ruộng nương anh gửi bạn thõn cày Gian nhà khụng mặc kệ giú lung lay Giếng nước gốc đa nhớ người ra lớnh Họ chia sẻ cựng nhau những niềm vui, nỗi Người này núi hộ lũng người kia -> buồn qua những cõu chuyện tõm tỡnh nơi quờ Hiểu những tõm tư nỗi lũng của nhau nhà Theo tiếng gọi thiờng liờng của Tổ quốc họ đó lờn Hỡnh ảnh hoỏn dụ – Biểu tượng cho quờ hương – đường đi chiến đấu với thỏi độ cương quyết dứt Người lớnh ra đi cứu nước để lại sau lưng mỡnh tất khoỏt, khụng để tỡnh cảm riờng tư lấn ỏt chi phối cả, và quờ hương vẫn luụn dành cho người lớnh tỡnh cảm nhớ thương. Và chớnh đú là nguồn động viờn to lớn đối với người lớnh Kim Lan
17. Kim Lan
18. Anh với tụi biết từng cơn ớn lạnh Sốt run người vừng trỏn ướt mồ hụi. Áo anh rỏch vai Quần tụi cú vài mảnh vỏ Miệng cười buốt giỏ Chõn khụng giày Kể sao xiếtHọ nh ữchiang gian sẻ cùngkhổ mà ngời lính phải trải qua trong chiến đấu. Nói về cái gian khổ củaNhững ngời línhchi tiếttrong chõn kháng thực chiến khụng chống nhau những gianhề tụ vẽ. Đú là những chi tiết từ Pháp, ta nhớnan, đến vất cái vả, rét xé thịt da trong bài Lên Cấm Sơn của Thôi Hữu: hiện thực của cuộc sống người Cuộc đời gióthiếu bụi thốn pha s nơiơnglớnh. máu Qua đú ta hiểu được cuộc Đợt rét baochiến lần xétr ờng.thịt da sống khổ cực, thiếu thốn của Khuôn mặt đã lên màu tậtngười bệnh lớnh nhớ đến cái ác nghiệt của bệnh sốt rét trong Tây Tiến của Quang Dũng: Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc Quân xanh màu lá dữ oai hùm.Kim Lan
19. Thương nhau tay nắm lấy bàn tay. Tình đồng chí, đồngCỏch đội gắnbiểu bó lộ tỡnh thương yờu khụng ồn ào mà thấm thớa. Trong buốt giỏ gian lao, những bàn tay tỡm keo đếnsơn đểlà sứctruyền cho nhau hơi ấm, truyền cho nhau mạnhniềm để tin,giúp truyền ng- cho nhau sức mạnh để vượt qua ời línhtất cả,đi đến đẩy lựi gian khổ. Những cỏi nắm tay ấy đó thắngthay lợi cho cuối mọi lời núi. Cõu thơ ấm ỏp trong ngọn lửa cùng.tỡnh cảm thõn thương! Kim Lan
20. 3.Bức tranh đẹp về tỡnh đồng chớ: Đờm nay rừng hoang sương muối Đứng cạnh bờn nhau chờ giặc tới Đầu sỳng trăng treo. + Gợi ra hỡnh ảnh thực: Trong đờm khuya người lớnh cầm sỳng đứng gỏc họHỡnh chỉ cú ảnh sỳng người và trăng cầm làm sỳng bạn -đứngĐờm càng gỏc khuyatrong cú một cảm đờm giỏc như trăngtrăng, càng hoàn thấp cảnh xuống khắc và ỏnh nghiệt trăng dường như treo trờn đầu mũi sỳng.- Đứng cạnh bờn nhau chờ giặc tới -> Tư + Hỡnh ảnh biểu tượng: ánh trăng tượng trưng cho cuộc sống yờn lành,chothế đất hiờn nước ngang quê hương. thỏi độ Sỳng bỡnh tượng thản, trưng ung cho dung. chiến đấu.Họ sỏt Người lớnh cầmcỏnh sỳng bờn là đểnhau bảo vớivệ chomột cuộc tõm sống thế ấy. hoàn Đú là toàn mục đớch,chủ là lý tưởngđộng: cao đẹp Chờ của giặc.người lớnh. + Vẻ đẹp tõm hồn của người lớnh: Tuy cầm sỳng chiến đấu nhưng tõm hồn người lớnh khụng hề chai sạn. Họ vẫn thả hồn mỡnh rung động trước vẻ đẹp của ỏnh trăng khuya. Đú là tõm hồn bay bổng lóng mạn, đầy chất thơ. Kim Lan
21. Chính Hữu đã từng nói ấn tợng và suy nghĩ của mình : “Đầu súng trăng treo”, ngoài hình ảnh, bốn chữ này còn có nhịp điệu nh nhịp lắc của một cái gì lơ lửng chông chênh, trong sự bát ngát. Nó nói lên một cái gì l lửng ở rất xa chứ không phải là buộc chặt. Suốt đêm vầng trăng ở bầu trời cao xuống thấp dần và có lúc nh treo lơ lửng trên đầu mũi súng. Những đêm phục kích chờ giặc, vầng trăng đối với chúng tôi nh một ngời bạn; rừng hoang sơng muối là một khung cảnh thật. Kim Lan
22. Tổng kết Hỡnh ảnh người lớnh: + Đú là những anh bộ đội xuất thõn từ nụng dõn. Họ đó sẵn sàng bỏ lại những gỡ quý giỏ nhất thõn thiết nhất nơi làng quờ ra đi vỡ nghĩa lớn + Họ đó trải qua những gian lao thiếu thốn tột cựng, nhưng từ những gian lao vất vả ấy tỡnh đồng chớ thờm nồng đượm thắm thiết + ở người lớnh cú một tỡnh đồng chớ đồng đội gắn bú keo sơn, thiờng liờng cao cả. Và tỡnh cảm ấy đó gắn kết họ lại thành một khối thống nhất để họ cú đủ sức mạnh vững tin chiến đấu chống lại kẻ thự. Nghệ thuật: - Bài thơ giàu hỡnh ảnh, cảm xỳc dồn nộn ngụn ngữ cụ đọng hàm sỳc - Bỳt phỏp hiện thực hoà quyện với bỳt phỏp lóng mạn - Chi tiết thơ chõn thực Kim Lan
23. Luyện tập Kim Lan
24. Kim Lan