Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 8: Các phương châm hội thoại

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 8: Các phương châm hội thoại

1. Chµo Mõng N¨m Häc Míi 2009 - 2010
2. TR¦êng thcs t«n thÊt tïng tæ v¨n-sö-®Þa-gdcd gi¸o viªn: nguyÔn v¨n kú l©n KÝnh chµo quý thÇy c« Cïng c¸c em häc sinh §Õn tham dù và học tiÕt
3. KiỂM TRA BÀI CŨ: CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI Câu 1: Hãy xác định các phương châm hội thoại sau: a) Khi giao tiếp , đừng nói những điều mà mình không tin là đúng Phương châm về chất hay không có bằng chứng xác thực. b) Khi giao tiếp , cần nói cho có nội dung; nội dung của lời nói phải đáp ứng Phương châm về lượng đúng yêu cầu của cuộc giao tiếp, không thiếu, không thừa
4. KiỂM TRA BÀI CŨ: CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI Câu 2: Hãy giải thích nghĩa của các thành ngữ sau và cho biết những thành ngữ này có liên quan đến PCHT nào: Nói vu vơ, không có Ăn ốc nói mò bằng chứng Khua môi múa mép Ba hoa, khoác lác Phương châm về chất Nói lăng nhăng, Nói dơi nói chuột nhảm nhí
5. Môn Ngữ Văn 9 TiÕt 8 – Bµi 2 c¸c ph¬ng ch©m héi tho¹i (tiÕp theo)
6. Tiết 8 : CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI (tiếp) A.HÌNH THÀNH KHÁI NIỆM: I.PHƯƠNG CHÂM QUAN HỆ: 1)Tìm hiểu ví dụ: Thành ngữ “Ông nói gà, bà nói vịt”: Mỗi người nói một đề tài khác nhau. Không hiểu nhau *Bài học: Phải nói đúng đề tài đang hội thoại. Trống đánh xuôi, kèn thổi ngược 2) Ghi nhớ: 21/sgk. Ông nói gà Bà nói vịt
7. Tiết 8 : CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI (tiếp) II.PHƯƠNG CHÂM CÁCH THỨC: 2)Tìm hiểu ví dụ 2: 1)Tìm hiểu ví dụ 1: - “Tôi đồng ý với những nhận định -Thành ngữ: “Dây cà dây muống” về truyện ngắn của ông ấy” → Nói năng dài dòng, rườm rà. *Gây ra 2 cách hiểu: - C.1:“Tôi đồng ý với những nhận định -Thành ngữ: “Lúng búng như ngậm về truyện ngắn của ông ấy” hột thị” →Nói năng ấp úng, không rành Tôi đồng ý với những nhận định mạch, không thoát ý. của ông ấy. Người nghe không hiểu hoặc - C.2:“Tôi đồng ý với những nhận hiểu sai, bị ức chế, không gây định về truyện ngắn của ông ấy” thiện cảm. *Bài học: Nói năng phải ngắn Tôi đồng ý với những truyện gọn,rõ ràng, rành mạch; phải tạo ngắn của ông ấy. được mối quan hệ tốt với người đối thoại. *Bài học: Nói năng phải rõ ràng, tránh cách nói mơ hồ, khó hiểu. 3) Ghi nhớ: 22/sgk.
8. Tiết 8 : CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI (tiếp) III.PHƯƠNG CHÂM LỊCH SỰ: 1)Tìm hiểu ví dụ : NGƯỜI ĂN XIN -Đọc truyện: “Người ăn xin”/sgk Một người ăn xin đã già. Đôi mắt ông đỏ hoe,nước mắt ông giàn giụa, đôi môi Cả hai đều nhận được tình tái nhợt,áo quần tả tơi. Ông chìa tay cảm chân thành và tôn trọng xin tôi: lẫn nhau Tôi lục hết túi nọ đến túi kia, không có lấy một xu, không có cả khăn tay, *Bài học: Khi giao tiếp cần tôn chẳng có gì hết. Ông vẫn đợi tôi.Tôi trọng người đối thoại, không phân chẳng biết làm thế nào. Bàn tay tôi biệt sang-hèn, giàu-nghèo run run nắm chặt lấy bàn tay run rẩy của ông: -Xin ông đừng giận cháu! Cháu không có gì cho ông cả. 3) Ghi nhớ: 23/sgk. Ông nhìn tôi chăm chăm, đôi môi nở nụ cười: -Cháu ơi, cảm ơn cháu! Như vậy là cháu đã cho lão rồi. Khi ấy tôi chợt hiểu ra: Cả tôi nữa, tôi cũng vừa nhận được một cái gì đó của ông. (Theo Tuốc-ghê-nhép)
9. Tiết 8 : CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI (tiếp) B.LUYỆN TẬP: a) Lời chào cao hơn mâm cỗ Bài 1. - Lời khuyên dạy: b) Lời nói chẳng mất tiền mua, Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau +Suy nghĩ, lựa chọn ngôn ngữ khi giao tiếp. c) Kim vàng ai nỡ uốn câu, Người khôn ai nỡ nói nhau nặng lời. +Có thái độ tôn trọng, lịch sự với người đối thoại *Một số câu có ý nghĩa tương tự: Bài 2. - Chó ba quanh mới nằm, người ba - So sánh năm mới nói. - Ẩn dụ - Một lời nói quan tiền thúng thóc, PHƯƠNG CHÂM LỊCH SỰ - Nhân hoá Một lời nói dùi đục cẳng tay. - Hoán dụ - Điệp ngữ - Nói giảm nói tránh
10. Tiết 8 : CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI (tiếp) B.LUYỆN TẬP: Bài 1. a)Nói dịu nhẹ như khen, nhưng thật ra là mỉa mai, chê trách là Bài 2. Bài 3. b) Nói trước lời mà người khác chưa kịp nói - Chọn từ ngữ thích hợp : là nói móc nói ra đầu ra đũa c)Nói nhằm châm chọc điều không hay của nói leo người khác một cách cố ý là nói mát nói hớt d) Nói chen vào chuyện của người trên khi a) Nói mát không được hỏi đến là b) Nói hớt PHƯƠNG CHÂM c) Nói móc LỊCH SỰ e)Nói rành mạch, cặn kẽ, có trước có sau là d) Nói leo e) Nói ra đầu ra đũa PHƯƠNG CHÂM CÁCH THỨC
11. Tiết 8 : CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI (tiếp) B.LUYỆN TẬP: Bài 4. a) Khi người nói muốn hỏi một vấn đề nào đó không thuộc a) nhân tiện đây xin hỏi; đề tài đang trao đổi (phương châm quan hệ) b) Khi người nói muốn ngầm b) cực chẳng đã tôi phải nói ; tôi nói điều này không phải anh bỏ qua cho; xin lỗi trước người nghe về biết là làm anh không vui, nhưng ; những điều mình sắp nói xin lỗi, có thể anh không hài lòng nhưng tôi (phương châm lịch sự) cũng phải thành thực mà nói là ; c)Khi người nói muốn nhắc nhở c) đừng nói leo; đừng ngắt lời như thế; người nghe phải tôn trọng đừng nói cái giọng đó với tôi. (Phương châm lịch sự)
12. Hãy đoán xem đây là câu gì? Đố vui Câu này có liên quan đến PCHT nào? Lêi nãi ch¼ng mÊt tiÒn mua’ Lùa lêi mµ nãi cho võa lßng nhau PHƯƠNG CHÂM LỊCH SỰ
13. HƯỚNG DẪN HỌC TẬP: 1)BÀI HỌC: ❖ Nắm vững các kiến thức về các phương châm hội thoại đã học. ❖ Hoàn thành các bài tập đã được hướng dẫn. 2)BÀI MỚI: SỬ DỤNG YẾU TỐ MIÊU TẢ TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH
14. Ch©n thµnh c¸m ¬n quý thÇy c« gi¸o vµ c¸c em