Bài giảng Vật lí Lớp 12 - Bài 28: Tia X

Nội dung text: Bài giảng Vật lí Lớp 12 - Bài 28: Tia X

1. NỘI DUNG CHÍNH CỦA BÀI 1) Tia X là gì? 2) Thuyết điện từ của ánh sáng 3) Thang sĩng điện từ
2. KIỂM TRA BÀI CŨ 1) Tia hồng ngoại là gì? Tính chất và cơng dụng của nĩ ra sao? 2) Tia tử ngoại là gì? Tính chất và cơng dụng của nĩ ra sao?
3. WILHELM.CONR AD. ROENTGEN (1845- 1923) Giải thưởng Noben 1901. Năm 1895, nhà bác học người Đức Rơnghen đã phát minh ra tia Rơnghen(tia x)với dụng cụ cĩ tên gọi là ống Rơnghen.
4. I. Tia X Những bức xạ khơng nhìn thấy cĩ bước sĩng từ 10 – 8m đến 10 – 11m, được gọi là tia Rơnghen a) Tia X là gì? hay tia X.
5. 1. Tia X b) Cách tạo tia X Đối catốt + - Anốt Catốt p= 10-3 mmHg
6. 2) Cách tạo tia X Đối âm cực + Dịng electron - Ca tốt Anốt Ống RƠNGHEN
7. Giải thích cơ chế: - Các electron trong Katốt được tăng tốc trong Điện trường mạnh, nên thu được động năng lớn. Khi đến đối âm cực chúng xuyên sâu vào lớp bên trong vỏ nguyên tử và tương tác với hạt nhân nguyên tử và các electron ở lớp này . Kết qủa của sự tương tác này là phát ra các bức xạ cĩ bước sĩng rất ngắn mà ta gọi là tia X.
8. 1. Tia X c) Tính chất Những tính chất nổi bật của Tia X: • Tia X cĩ khả năng đâm xuyên • Tia X tác dụng mạnh lên phim ảnh • Tia X làm ion hĩa khơng khí • Tia X cĩ tác dụng làm phát quang nhiều chất • Tia X cĩ thể gây ra hiện tượng quang điện • Tia X cĩ tác dụng sinh lý mạnh: diệt khuẩn, diệt tế bào
9. I. Tia X Ứng dụng trong y học d) Ứng dụng Tìm những vật lạ trong cơ thể Phát hiện bệnh bằng chụp X quang Điều trị ung thư
10. 1. Tia X Ứng dụng trong cơng nghiệp: Kiểm tra chất lượng các vật đúc, tìm các vết nứt trong vật 5) Ứng dụng bằng kim loại Các ứng dụng khác: Kiểm tra hành lý, nghiên cứu cấu trúc của vật rắn
11. II. Thuyết • Theo Mắc – xoen, ánh sáng là sĩng điện từ cĩ điện từ về bước sĩng rất ngắn ánh sáng • Mối liên hệ giữa tính chất điện từ và tính chất quang c v =  =n  • Lo – ren – xơ cịn chứng tỏ đươc hằng số điện mơi  phụ thuộc vào tần số f của ánh sáng:  = F(f) → giải thích được sự tán sắc ánh sáng
12. • Các sĩng vơ tuyến, tia hồng ngoại, ánh sáng nhìn thấy, tia tử ngoại, tia X, tia gamma đều cĩ cùng bản chất là sĩng điện từ, chỉ khác nhau về bước sĩng và tần số. Ranh giới giữa các vùng là khơng rõ rệt III. Thang • Sĩng cĩ bước sĩng càng ngắn thì tính sĩng điện từ đâm xuyên càng mạnh, dễ làm phát quang, dễ làm ion hĩa khơng khí; Trong khi sĩng cĩ bước sĩng càng dài càng dễ quan sát hiện tượng giao thoa
13. Thang sĩng điện từ: Tia gamma : 10−12 m Tia Rơnghen: 10−−12→ 10 8 m Tia tử ngoại: 10−−87→ 4.10 m Ánh sáng nhìn thấy: 4.10−−77→ 7,5.10 m Tia hồng ngoại: 7,5.10−−73→ 10 m Các sĩng vơ tuyến: 10−3 m
14. Vật nóng Sự phân Các nguồn sáng Vật nóng Cách phát dưới 500oC huỷ hạt trên 30000C Máy phát vô tuyến Ánh nhân sáng Oáng Rơnghen Tia nhìn hồng thấy Tia tử Tia Sóng vô tuyến ngoại Tia ngoại Rơnghen Gamma Phương pháp vô tuyến Phương pháp chụp ảnh Phương pháp quang điện Cách thu Phương pháp nhiệt điện Phương pháp ion hóa
15. LUYỆN TẬP 2) Vì sao đối catốt của ống Rơnghen phải làm bằng kim loại chịu được nhiệt độ cao và phải làm nguội bằng một dịng nước? 3) Việc chụp X quang trong y học dựa vào tính chất nào của tia X? A. Tính đâm xuyên và tác dụng sinh lý B. Tính đâm xuyên và tác dụng lên phim ảnh C. Tác dụng sinh lý và tác dụng lên phim ảnh D. Tác dụng đâm xuyên và tác dụng làm phát quang.
16. LUYỆN TẬP 4) So với tia Rơnghen thì tia tử ngoại khơng cĩ tính chất nào? A. Làm ion hĩa khơng khí B. Khả năng đâm xuyên C. Tác dụng làm phát quang một số chất D. Tác dụng lên phim ảnh