Bài giảng Vật lí Lớp 9 - Tiết 47, Bài 45: Ảnh của một vật ạo bởi thấu kính phân kì

Nội dung text: Bài giảng Vật lí Lớp 9 - Tiết 47, Bài 45: Ảnh của một vật ạo bởi thấu kính phân kì

1. Bài 45: Ảnh của một vật ạo bởi thấu kính phân kì
2. KIỂM TRA BÀI CŨ : Câu 1 : Vẽ đường truyền của hai tia sáng đặc biệt qua thấu kính phân kì? > S I I I F’ O F > Câu 2 : Thấu kính phân kì có đặc điểm gì trái ngược với thấu kính hội tụ. - Nêu đường truyền của hai tia sáng đặc biệt qua thấu kính phân kì.
3. TIẾT 49 – BÀI 45 : ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH PHÂN KÌ. I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì. Màn chắn Vật sáng Thấu kính phân kì. Giá đỡ Hình 45.1
4. TIẾT 49 – BÀI 45 : ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH PHÂN KÌ. I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì. PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 : C1: Cách tiến hành thí nghiệm : ?1. Có hứng được ảnh của vật trên -Đặt màn sát thấu kính, đặt vật ở vị trí màn với mọi vị trí của vật hay bất kì trên trục chính của thấu kính và không? vuôngA góc với trục chính. ?2. Ảnh đó là ảnh thật hay ảnh ảo, - Từ từ dịch chuyển màn ra xa thấu cùng chiều hay ngược chiều với kính. QuanB sát trên màn xem có thấu vật. kính hay không? - Tiếp tục làm như vậy khi thay đổi vị trí của vật trên trục chính C2 : - Muốn quan sát được ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì thì ta đặt Hình 45.1 mắt trên đường truyền của chùm tia ló. - Ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì là ảnh ảo, cùng chiều với vật.
5. TIẾT 49 – BÀI 45 : ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH PHÂN KÌ. I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì. - Ảnh của một vật tạo bởi TKPK là ảnh ảo, C1: B cùng chiều với vật. II. Cách dựng ảnh : B’ C3 : Cách dựng ảnh của vật AB qua A’ O thấu kính phân kì : A F F’ -Dựng ảnh B’ của điểm B qua thấu kính. - Từ B’ hạ đường vuông góc với trục chính của thấu kính, cắt trục chính tại A’. - Khi đó A’B’ là ảnh của AB qua thấu kính phân kì.
6. TIẾT 49 – BÀI 45 : ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH PHÂN KÌ. I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo C4:C4 : b/ a/Dựng Dựa vào ảnh hình A’B’ vẽ, của hãy vật lập AB luậntạo bởi thấu kính phân kì. đểbởi chứng thấu kính tỏ rằng phân ảnh kì cónày tiêu luôn cự nằm f = - Ảnh của một vật tạo bởi TKPK là ảnh ảo trong12cm; khoảng A nằm trêntiêu cựtrục của chính thấu và kính. cách C1: quang tâm O một khoảng OA = cùng chiều với vật. 24cm. II. Cách dựng ảnh : K C3 : Cách dựng ảnh của vật AB qua thấu kính phân kì : B I B’ -Dựng ảnh B’ của điểm B qua thấu O kính. A F A’ F’ - Từ B’ hạ đường vuông góc với trục chính của thấu kính, cắt trục chính tại A’. ❖Khi tịnh tiến AB luôn vuông góc với trục - Khi đó A’B’ là ảnh của AB qua thấu chính thì tại mọi vị trí , tia BI là không đổi , kính phân kì. cho tia ló IK cũng không đổi . Do đó tia BO luôn cắt tia IK kéo dài tại B’ nằm trong đoạn FI . Chính vì vậy A’B’ luôn ở trong khoảng tiêu cự
7. TIẾT 49 – BÀI 45 : ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH PHÂN KÌ. I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo C5: Tóm tắt :f = 12cm ; d = 8cm bởi thấu kính phân kì. + Dựng ảnh A’B’ của AB tạo bởi : - Ảnh của một vật tạo bởi TKPK là ảnh ảo, C1: -Thấu kính hội tụ. cùng chiều với vật. II. Cách dựng ảnh : - Thấu kính phân kì. -Dựng ảnh B’ của điểm B qua thấu kính. + Nhận xét về độ lớn của ảnh so với - Từ B’ hạ đường vuông góc với trục chính vật trong hai trường hợp. của thấu kính, cắt trục chính tại A’. - Khi đó A’B’ là ảnh của AB qua thấu kính phân kì. III. Độ lớn của ảnh ảo tạo bởi các thấu kính.
8. C5 : Thấu kính hội tụ Thấu kính phân kì B’ > B I ’ I I I ’ A A O F ’ O F A F A F’ > */ Nhận xét : + Đối với thấu kính hội tụ : Ảnh ảo lớn hơn vật. + Đối với thấu kính phân kì : Ảnh ảo nhỏ hơn vật
9. C5 Thấu kính hội tụ Thấu kính phân kì B’ > B I ’ I I I ’ A A O F ’ O F A F A F’ > C6 : a/ Từ bài toán trên, hãy cho biết ảnh ảo của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ và thấu kính phân kì có đặc điểm gì giống nhau, khác nhau. Giống nhau: đều ảnh ảo, cùng chiều với vật Khác nhau: + TKHT thì ảnh ảo lớn hơn vật và ở cách xa TK hơn vật. + TKPK thì ảnh ảo nhỏ hơn vật và ở gần TK hơn vật b/ Nêu cách nhận biết nhanh chóng một thấu kính là thấu kính hội tụ hay phân kì? -Đưa thấu kính lại gần dòng chữ trên trang sách. + Nhìn qua TK nếu thấy hình ảnh của dòng chữ cùng chiều, lớn hơn nhìn trực tiếp dòng chữ đó, thì TK đó là TKHT. + Còn hình ảnh của dòng chữ cùng chiều, nhỏ hơn khi nhìn trực tiếp dòng chữ thì đó là TKPK
10. C5 : f = 12cm ; d = 8cm. h = 6mm => Tính d’ và h’ B’ Thấu kính hội tụ Thấu kính phân kì > I B B’ I I I ’ O ’ A A F I ’ I F F’ A A O F > C 7 : Vận dụng kiến thức hình học, tính khoảng cách từ ảnh tới thấu kính và chiều cao của ảnh trong hai trường hợp ở C5 khi vật có chiều cao h = 6mm. OAB OA’B’ OAB OA’B’ A’B’F’ OIF’ OF’I A’F’B’
11. TIẾT 49 – BÀI 45 : ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH PHÂN KÌ. I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo C8: Hãy trả lời câu hỏi nêu ra ở đầu bởi thấu kính phân kì. bài. - Ảnh của một vật tạo bởi TKPK là ảnh ảo, C1: cùng chiều với vật. Trả lời II. Cách dựng ảnh : • Bạn Đông bị cận thị nặng. Nếu bạn -Dựng ảnh B’ của điểm B qua thấu kính. bỏ kính ra, ta nhìn thấy mắt bạn to hơn - Từ B’ hạ đường vuông góc với trục chính khi nhìn mắt bạn lúc đang đeo kính, vì của thấu kính, cắt trục chính tại A’. kính của bạn là thấu kính phân kì. Khi ta nhìn mắt bạn qua thấu kính phân kì, - Khi đó A’B’ là ảnh của AB qua thấu kính ta đã nhìn thấy ảnh ảo của mắt, nhỏ phân kì. hơn mắt khi không đeo kính. III. Độ lớn của ảnh ảo tạo bởi các thấu kính. - Thấu kính hội tụ : Ảnh ảo, lớn hơn vật. - Thấu kính phân kì : Ảnh ảo nhỏ hơn vật. IV. Vận dụng :
12. ❖ Đối với thấu kính phân kì : - Vật sáng đặt ở mọi vị trí trước thấu kính phân kì luôn cho ảnh ảo , cùng chiều và nhỏ hơn vật và luôn nằm trong khoảng tiêu cự của thấu kính. - Vật đặt rất xa thấu kính, ảnh ảo của vật có vị trí cách thấu kính một khoảng bằng tiêu cự
13. TIẾT 49 – BÀI 45 : ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH PHÂN KÌ. I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ. bởi thấu kính phân kì. - Ảnh của một vật tạo bởi TKPK là ảnh ảo, -Học thuộc nội dung ghi C1: cùng chiều với vật. nhớ ( SGK - 123 ) II. Cách dựng ảnh : - Làm C7 và các bài tập 44- -Dựng ảnh B’ của điểm B qua thấu kính. 45.1 đến bài tập 44-45.5 - Từ B’ hạ đường vuông góc với trục chính (SBT - 52) của thấu kính, cắt trục chính tại A’. - Đọc và trả lời câu hỏi phần - Khi đó A’B’ là ảnh của AB qua thấu kính phân kì. “ Có thể em chưa biết ” III. Độ lớn của ảnh ảo tạo bởi các thấu - Viết mẫu báo cáo thực kính. hành(SGK-125) và làm trước - Thấu kính hội tụ : Ảnh ảo, lớn hơn vật. phần1. Trả lời câu hỏi. - Thấu kính phân kì : Ảnh ảo nhỏ hơn vật. IV. Vận dụng :
14. TIẾT 49 – BÀI 45 : ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH PHÂN KÌ. I. Đặc điểm của ảnh của mộtHƯỚNG vật tạo DẪN VỀ NHÀ. -bởiHướng thấu kínhdẫn bàiphân 44 kì.– 45.3(SBT- 52). - Ảnh của một vật tạo bởi TKPK là ảnh ảo, HìnhC1: 44 -45.3 vẽ trục chính, quang tâm O, hai tiêu điểm F,F’ của một thấu cùngkính, chiều hai tia với ló vật. 1,2 của hai tia tới xuất phát từ một điểm sáng S. a/II. CáchThấu kínhdựng đã ảnh cho : là thấu kính hội tụ hay phân kì? -Dựng ảnh B’ của điểm B qua thấu kính. b/ Bằng cách vẽ hãy xác định ảnh S’ và điểm sáng S. - Từ B’ hạ đường vuông góc với trục chính của thấu kính, cắt trục chính tại A’. V (1) - Khi đó A’B’ là ảnh củaS AB qua thấu kính phân kì. I III. Độ lớn của ảnh ảo tạo bởi các thấu S’ O kính. - Thấu kính hội tụ : Ảnh ảo,F lớn hơn vật. F’ - Thấu kính phân kì : Ảnh ảo nhỏ hơn vật. (2) IV. Vận dụng : V
15. Con số may mắn của bạn 1 2 3 4 5 6 7 8
16. Chọn số
17. Ảnh của vật tạo bởi thấu kính hội tụ và phân kì có điểm gì giống nhau? - Đều là ảnh ảo, cùng chiều với vật. Chọn số
18. Thấu kính ở hình vẽ sau là thấu kính hội tụ hay phân kì? ATại sao? B Chän sè
19. Chọn số
20. Thấu kính phân kì không có tính chất nào sau đây ? A.Tia tới đến quang tâm của thấu kính thì tia ló truyền thẳng không đổi hướng B.Tia tới qua tiêu điểm thì cho tia ló không song song trục chính C.Tia tới song song trục chính thì tia ló kéo dài đi qua tiêu điểm D.Tia tới gặp thấu kính thì cho tia ló tương ứng Chọn số
21. Chọn số
22. Thấu kính nào sau đây là thấu kính phân kì? A> B> C> D> Chọn số
23. Chọn câu đúng nhất. Thấu kính nào sau đây là thấu kính phân kì? A.Thấu kính có phần giữa dày hơn phần rìa B.Thấu kính có bề dày phần giữa nhỏ C.Thấu kính cho chùm tia ló phân kì khi chùm tia tới song song D.Thấu kính có cả ba đặc điểm trên. Chän sè