Giáo án Khoa học tự nhiên Lớp 6 Sách Chân trời sáng tạo - Chủ đề 4: Một số vật liệu, nguyên liệu, nhiên liệu, lương thực. Thực phẩm thông dụng, tính chất và ứng dụng của chúng

Nội dung text: Giáo án Khoa học tự nhiên Lớp 6 Sách Chân trời sáng tạo - Chủ đề 4: Một số vật liệu, nguyên liệu, nhiên liệu, lương thực. Thực phẩm thông dụng, tính chất và ứng dụng của chúng

1. CHỦ ĐỀ 4: MỘT SỐ VẬT LIỆU, NGUYÊN LIỆU, NHIÊN LIỆU, LƯƠNG THỰC- THỰC PHẨM THÔNG DỤNG, TÍNH CHẤT VÀ ỨNG DỤNG CỦA CHÚNG BÀI 11,13: MỘT SỐ VẬT LIỆU, NGUYÊN LIỆU THÔNG DỤNG (Lớp 6, KHTN) Thời lượng: 02 tiết I. MỤC TIÊU DẠY HỌC Ghi dạng SỐ THỨ TỰ Phẩm chất, năng YÊU CẦU CẦN ĐẠT hoặc lực MÃ HÓA YCCĐ (STT) MÃ HÓA NĂNG LỰC KHOA HỌC TỰ NHIÊN Nhận thức khoa - Trình bày được tính chất và ứng (1) 1.[KHTN.1.1] học tự nhiên dụng của một số vật liệu thông dụng - Đề xuất được phương án tìm hiểu về (2) 2.[KHTN.1.2] một số tính chất của một số vật liệu thông dụng - Thu thập dữ liệu, phân tích, thảo (3) 3.[KHTN.1.3] luận, so sánh để rút ra được kết luận về tính chất của một số vật liệu - Nêu được cách sử dụng của một số (4) 4.[KHTN.1.4] vạt liệu an toàn, hiệu quả và bảo đảm sự phát triển bền vững Tìm hiểu tự nhiên Tiến hành được thí nghiệm về chất. (5) 5.[KHTN.2.1] tính chất của một số vật liệu Vận dung kiến Biết lựa chọn các vật liệu an toàn (6) 6.[KHTN.3.1] thức, kĩ năng đã học NĂNG LỰC CHUNG Năng lực tự chủ Chủ động, tích cực thực hiện nhiệm (7) 7.[TC.1.1] và tự học vụ được giao và hỗ trợ bạn học trong hoạt động nhóm. 1
2. Năng lực giải Xác định được và biết tìm hiểu các (8) 8.[GQ.4] quyết vấn đề và thông tin liên quan đến vấn đề cần sáng tạo giải quyết, thảo luận để đề xuất các phương án phù hợp. PHẨM CHẤT CHỦ YẾU Trung thực Báo cáo đúng kết quả của thí nghiệm (9) 9.[TT.1] về tính chất của chất, sự chuyển thể của chất. II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 1. Chuẩn bị của giáo viên -GV chia lớp thành 4 nhóm, mỗi nhóm có 1 nhóm trưởng và 1 thư kí. -Chuẩn bị 4 bộ thí nghiệm. Mỗi bộ gồm: + Dụng cụ thí nghiệm: 4 đèn cồn, 4 cốc thủy tinh, 8 ống nghiệm, 4 kẹp gỗ, 4 ống nhỏ giọt. + Hóa chất: nước, đường, giấm, xăng + Vật liệu : Dây cao su, đinh sắt, dây đồng, mẩu gỗ, dây nhựa 2. Chuẩn bị của học sinh - Mỗi nhóm có một tờ giấy khổ lớn.(Học sinh có thể kẻ bảng theo từng hoạt động) - Nghiên cứu trước nội dung bài mới - Tìm hiểu các thí nghiệm của bài. - Chuẩn bị: Nước, khăn lau, giấy III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC A. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC Mục tiêu Công (Có thể ghi ở Phương cụ Hoạt Nội dung dạng số thứ tự PP/KTDH pháp đánh động học dạy học hoặc dạng mã chủ đạo đánh giá giá (thời gian) trọng tâm hóa đối với YCCĐ) 7.[TC.1.1] - Tạo hứng thú học PP dạy học Viết và Câu Hoạt động 8.[GQ.4] tập cho học sinh. trực quan: mẫu hỏi đáp. hỏi – 1. [Khởi 9.[TT.1] - Sự đa dạng của vật đáp động] (10 các vật liệu KTDH: động án. phút) não – công não, KWL 2
3. 1.[KHTN.1.1] - Trình bày được PP dạy học Hỏi đáp . Câu 7.[TC.1.1] tính chất và ứng trực quan: Quan sát hỏi Hoạt động 8.[GQ.4] dụng của một số vật video Sp hình thành 9.[TT.1] liệu thông dụng KTDH: KWL học kiến thức . tập 2.1: Tìm phiếu hiểu Một đánh số vật liệu PP vấn đáp giá thông dụng KTDH: động theo ( 15 phút) não – công não tiêu chí 2.[KHTN.1.2] - Đề xuất được Hỏi đáp. Rubri 3.[KHTN.1.3] phương án tìm hiểu Quan c Hoạt động 4.[KHTN.1.4] về một số tính chất PP trực quan: sát hình thành 5.[KHTN.2.1] của một số vật liệu sử dụng thí kiến thức 6.[KHTN.3.1] thông dụng nghiệm trong 2.2: Một số 7.[TC.1.1] - Thu thập dữ liệu, dạy học. tính chất và 8.[GQ.4] phân tích, thảo luận, KTDH: chia ứng dụng 9.[TT.1] so sánh để rút ra nhóm, động của vật liệu được kết luận về tính não – công ] (25 phút) chất của một số vật não. liệu - Nêu được cách sử PP dạy học Quan Rubri Hoạt động 4.[KHTN.1.4] dụng của một số vật nhóm sát. c.Bài hình thành 5.[KHTN.2.1] liệu an toàn, hiệu KTDH: chia tập kiến thức 6.[KHTN.3.1] quả và bảo đảm sự nhóm, động thực 2.3: Sử dụng 7.[TC.1.1] phát triển bền vững não – công tiễn. vật liệu an 8.[GQ.4] - Tiến hành được thí não. toàn, hiệu 9.[TT.1] nghiệm về chất. tính quả và đảm chất của một số vật bảo sự bền liệu Viết. vững(25 Biết lựa chọn các phút) vật liệu an toàn 8.[GQ.4] PP dạy học giải Đánh giá Bảng Hoạt động - Biết cách lựa chọn quyết vấn đề. qua sản kiểm. Luyện tập - các vật liệu an toàn, KTDH: động phẩm Vận dụng tiết kiệm kinh phí não – công học tập (20 phút) trong cuộc sống não, KWL. của HS. 3
4. B. CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC Dưới đây là cấu trúc một hoạt động học Hoạt động 1: Khởi dộng 1. Mục tiêu: - Tạo hứng thú học tập cho học sinh. 2. Tổ chức hoạt động *Chuyển giao nhiệm vụ học tập - GV chiếu hình ảnh về một số vật dụng làm từ các loại vật liệu khác nhau - YC Hs thảo luận nhóm hoàn thành bảng KWL K (Know): những điều em về W (Want): những điều em L (Learn): những điều HS tự các laoij vật liệu muốn biết về các loại vật giải đáp/ trả lời. liệu * Thực hiện nhiệm vụ: - Hs quan sát video thảo luận nhóm hoàn thiện bảng KWL * Báo cáo- Thảo luận - Đại diện nhóm trình bày bảng KWL - Các nhóm theo dõi * Kết luận- Nhận định -GV nhận xét hoạt động 3. Sản phẩm - Bảng KWL 4. Dự kiến phương án đánh giá: - Phương pháp: quan sát - Công cụ : sản phẩm của nhóm - Mức 3: Trình bày đc nội dung của 3 mục K,W, L - Mức 2: Trình bày đc nội dung của 2 mục K,W - Mức 2: Trình bày đc nội dung của K Hoạt động 2: Hình thành kiến tức 2. 1: Tìm hiểu một số vật liệu thông dụng 2. 1.1 Mục tiêu: 1.[KHTN.1.1] 7.[TC.1.1] 8.[GQ.4] 9.[TT.1] 2.1. 2. Tổ chức hoạt động * Chuyển giao nhiệm vụ 4
5. - YC hs nghiên cứu thông tin sgk, quan sát hình 11.1, 11.2 thảo luận nhóm trả lời câu hoie: • Kể tên một số loại vật liệu trong cuộc sống mà em biết : • Liệt kê các loại đồ vật hoặc công trình xây dựng được làm từ những vật liệu trong hình 11.1 • Quan sát mẩu dây điện, phin cà phê, đồ chơi lego, dây phanh xe đạp, tủ quần áo ở hình 11.2, em hãy cho biết các sản phẩm đó được làm từ vật liệu gì? Tích dấu V để hoàn thành theo mẫu bảng 11.1 5
6. * Thực hiện nhiệm vụ - Hs nc thông tin sgk, quan sát hình thảo luận trả lời câu hỏi * Báo cáo –thảo luận - Đại diện nhóm báo cáo kết quả các nhóm khác nhận xét, bổ sung * Kết luận- nhận định - GV nhận xét hoạt động yc hs rút ra kết luận 2.1. 3. Sản phẩm: Câu trả lời câu hs: Một số loại vật liệu: thủy tinh, nhôm, gang, thép, gỗ, nhựa, đất, xi măng, Hình 11.1a: cốc uống nước, cửa kính, lan can kính, Hình 11.1b: nhà cửa, trường học, bệnh viện, cầu, Hình 11.1c: bát, đĩa, lọ hoa, Hình 11.1d: nhà cửa, đường, tường bờ rào, Hoàn thành bảng *Tiểu kết: 6
7. + Vật liệu là chất hoặc hỗn hợp một số chất được con người sử dụng như nguyên liệu đầu vào trong một quá trình sản xuất hoặc chế tạo để làm ra những sản phẩm phục vụ cuộc sống + Phân loại: dựa vào tính chất và mục đích sử dụng vật liệu chia thành : .-Vật liệu xây dựng - Vật liệu cơ khí - Vật liệu điện tử - Vật liệu hóa học - Vật liệu silicate - Vật liệu nano 2.1.4. Dự kiến phương án đánh giá - Phương pháp: Quan sát - Công cụ : Phiếu đánh giá theo tiêu chí Tiêu chí đánh giá Có Không Kể tên một số loại vật liệu trong 2 điểm cuộc sống Liệt kê được các loại đồ vật hoặc 4 điểm công trình xây dựng được làm từ những vật liệu trong hình 11.1 Hoàn thành bảng 4 điểm Tổng điểm 10 điểm 2.2. Tìm hiểu một số tính chất và ứng dụng của vật liệu 2.2.1 Mục tiêu: 2.[KHTN.1.2] 3.[KHTN.1.3] 4.[KHTN.1.4] 5.[KHTN.2.1] 6.[KHTN.3.1] 7.[TC.1.1] 8.[GQ.4] 9.[TT.1] 2.2.2. Tổ chức hoạt động : * Chuyển giao nhiệm vụ: GV chia lớp thành 4 nhóm, mỗi nhóm có 1 nhóm trưởng và 1 thư kí. Mỗi nhóm có một tờ giấy khổ lớn., 1 bảng phụ TN 4 - Em hãy mô tả hiện tượng quan sát được ở thí nghiệm . 7
8. Thí nghiệm 1: Rót một ít giấm ăn vào các cốc thuỷ tinh lần lượt chứa các vật liệu sau: đinh sắt, miếng kính, miếng nhựa, miếng cao su, mầu đá vôi và mẩu sành. Quan sát hiện tượng xảy ra. - Quan sát thí nghiệm 2, em hãy cho biết vật liệu nào dễ cháy và vật liệu nào dẫn nhiệt (cảm nhận qua dấu hiệu kẹp sắt bị nóng khi đốt). Thí nghiệm 2: Lần lượt đốt nóng các vật liệu sau trên ngọn lửa đèn cồn (sử dụng kẹp sắt để kẹp vật liệu khi đốt): đinh sắt, dây đồng, mẩu gỗ, mẩu nhôm, miếng nhựa và mẩu sành. Chú ý khi kẹp sắt có dấu hiệu nóng thì không đốt nữa và cho vật liệu vào chậu nước tránh bị bỏng. - Quan sát hình 11.3,11.4 và 11.5, em hãy cho biết những vật liệu nào dễ bị ăn mòn, bị hoen gỉ dẫn đến hư hỏng công trình, vật dụng. Nêu nguyên nhân dẫn đến sự hư hỏng đó. • Đập quả bóng cao su xuống mặt đường hoặc ném vào tường sẽ xảy ra hiện tượng gì? • Kéo căng một sợi dây cao su rồi buông tay, em có nhận xét gì? • Quan sát hình 11.6,11.7 và các thí nghiệm 3,4, em hãy rút ra tính chất quan trọng của cao su. Kể tên một số ứng dụng của cao su. 8
9. Thí nghiệm 3: Cho một đoạn dây cao su vào cốc nước nóng, sau đó lất ra rồi cho vào cốc nước nguội. Quan sát sự thay đổi hình dạng của dây cao su. Thí nghiệm 4: Cho một viên tẩy nhỏ (cao su) vào cốc xăng. Quan sát hiện tượng xảy ra - Tại sao vỏ dây điện thường được làm bằng nhựa hoặc cao su nhưng lõi dây điện làm bằng kim loại? Hoàn thành bảng * Thực hiện nhiệm vụ - Các nhóm tiến hành thí nghiệm, thực hiện đến đâu ghi kết quả đến đó - GV theo dõi hướng dẫn * Báo cáo thảo luận : - HS báo cáo kết quả hoạt độngcủa nhóm, các nhóm theo dõi nhận xét bổ sung * Kết luận – nhận định: - GV nhận xét hoạt động của các nhóm 9
10. - YC rút ra kết luận 2. 2.3 Sản phẩm: + Thí nghiệm 1: o Đinh sắt, mẩu đá vôi bị tan ra 1 phần, có dấu hiệu bị ăn mòn o Miếng kính, miếng nhựa, cao su, mẩu sành không bị tan ra, không có hiện tượng gì + Thí nghiệm 2: o Vật liệu dễ cháy: mẩu gỗ, miếng nhựa o Vật liệu dẫn nhiệt: đinh sắt, dây đồng, mẩu nhôm, mẩu sành Những vật liệu dễ bị ăn mòn, hoen gỉ: vật liệu kim loại như sắt, kẽm,thép, Nguyên nhân: Do kim loại là vật liệu dễ bị ăn mòn( tức bị oxy hóa trong môi trường không khí nếu kim loại kết hợp với oxy khi có mặt nước hoặc không khí ẩm) • Sẽ xảy ra hiện tượng quả bóng bị biến dạng • Sợi dây cao su lại trở về hình dạng ban đầu của nó • Tính chất quan trọng của cao su: Hình 11.6, 11.7 - tính đàn hồi; + Thí nghiệm 3 - ít biển đổi khi gặp nóng lạnh, không tan trong nước, không dẫn nhiệt; + Thí nghiệm 4 - tan được trong xăng. Giải thích: - Một số ứng dụng của cao su: làm dây tập, làm các loại bóng thể thao, làm lốp xe, làm vỏ dây điện - Vỏ làm bằng cao su hoặc nhựa vì nó là vật liệu cách điện, an toàn khi sử dụng. Còn lõi dây điện làm bằng kim loại vì kim loại dẫn điện tốt, giúp dẫn nguồn điện để sử dụng. Tiểu kết: - Mỗi loại vật liệu đều có những tính chất riêng: + Vật liệu bằng kim loại có tính dẫn ddienj, dẫn nhiệt, dễ bị ăn mòn, bị gỉ. + Vật liệu bằng nhựa và thủy tinh không dẫn điện, không dẫn nhiệt, ít bị ăn mòn và không bị gỉ + Vật liệu bằng cao su không dẫn diện, không dẫn nhiệt có tính đàn hồi, ít bị biến đổi khi gặp nóng hay lạnh, không tan trong nước, tan được trong xăng, ít bị ăn mòn. 2. 2.4. Dự kiến phương án đánh giá : 10
11. - Phương pháp : Vấn đáp, quan sát - Công cụ: Rubric Phiếu đánh giá theo tiêu chí Rubric YCCĐ Tiêu chí Mức 3 (5 điểm) Mức 2(3 điểm) Mức 1(2 điểm) ĐIỂM Thí Thiết kế được thí Thiết kế được thí Chưa thiết kế Thiết kế thí nghiệm nghiệm và hợp lí nghiệm nhưng được thí nghiệm. nghiệm được điểm chưa đầy đủ quá bước trình Học sinh lựa Học sinh lựa chọn Học sinh lựa chọn Học sinh lựa diễn ra chọn dụng cụ dụng cụ hóa chất dụng cụ hóa chất chọn dụng cụ sự hóa chất từ đủ, sắp xếp gọn đủ, nhưng để lộn hóa chất nhưng chuyển sự chuẩn bị gàng. xộn còn thiếu. thể của giáo viên (trạng Làm được hoàn Làm được hoàn Làm được 3-4 Tiến hành thí thái): chỉnh 4 thí nghiệm chỉnh 3 thí nghiệm thí nghiệm . nghiệm nóng . . chảy, Trình bày được Giải thích rõ quá Bản báo cáo có đông quá trình chuyển trình chuyển thể sự trình bày rõ Báo cáo thí đặc; thể của chất. của chất dựa trên ràng về dụng cụ, nghiệm bay hoạt động thí hóa chất sử hơi, nghiệm dụng. ngưng Nhận xét của GV TỔNG tụ; sôi ĐIỂM 2. 3. Sử dụng vật liệu an toàn, hiệu quả và đảm bảo sự bền vững 2.3.1 Muc tiêu 4.[KHTN.1.4] 5.[KHTN.2.1] 6.[KHTN.3.1] 7.[TC.1.1] 8.[GQ.4] 9.[TT.1] 2.3.2 Tổ chức hoạt động * Chuyển giao nhiệm vụ: - YC hs nghiên cứu thông tin thảo luận trả lời câu hỏi hoàn thiện vào vở • Vỏ làm bằng cao su hoặc nhựa vì nó là vật liệu cách điện, an toàn khi sử dụng. Còn lõi dây điện làm bằng kim loại vì kim loại dẫn điện tốt, giúp dẫn nguồn điện để sử dụng. 11
12. • Từ thực tế dùng với việc tìm hiểu thông tin qua sách báo và internet, em hãy cho biết cách sử dụng đồ vật bằng nhựa an toàn, hiệu quả. • Em hãy tìm hiểu và cho biết cách sử dụng đó vật bằng cao su an toàn, hiệu quả. • Những biện pháp nào được sử dụng để hạn chế sự hoen gỉ của kìm loại? • Hãy kể tên một số vật liệu mới được sử dụng trong xây dựng đảm bảo phát triển bền vững • Hãy cho biết ưu điểm của một số vật liệu mới so với vật liệu truyền thống trong xây dựng • Vật dụng nào sau đây được xem là thân thiện với môi trường: pin, máy tính, túi ni lông, ống hút làm từ bột gạo * Thực hiện nhiệm vụ: - HS thảo luận trả lời các câu hỏi - GV quan sát hướng dẫn, gợi ý * Báo cáo –thảo luận - Đại diện báo cáo kết quả, lớp theo dõi nhận xét bổ xung - Kết luận nhận định: - GV nhận xét, chốt kiến thức 2.3.3 Sản phẩm: Vở ghi nội dung trả lời của hs: - Hạn chế sử dụng đổ nhựa để đựng nước uống, thực phẩm, thức ăn, nên thay bằng đồ thuỷ tỉnh. + Không sử dụng hộp nhựa để đựng thực phẩm ở nhiệt độ cao (nước sôi, thức ăn nóng) hay sử dụng trong lò vi sóng nhằm tránh các hoá chất độc hại lây nhiễm vào thức ăn, nước uống. + Hạn chế cho trẻ em chơi đồ chơi nhựa vì chúng thường được chế tạo từ nhựa tái chế chứa nhiều hoá chất độc hại và các bột kim loại pha sơn tạo màu bắt mắt cho đồ chơi. - Không nên để các đồ dùng bằng cao su ở nơi có nhiệt độ quá cao (cao su sẽ bị chảy) hoặc ở nơi có nhiệt độ quá thấp (cao su sẽ bị giòn, cứng ). Không để các hoá chất dính vào cao su. Không tẩy giặt bằng xà phòng hay xăng dầu làm biến chất, lão hoá cao su. - Khi sử đụng các vật liệu bằng kim loại, để tránh hoen gỉ, nên ngăn cách các vật liệu này với môi trường bằng một số biện pháp như sơn phủ bể mặt vật liệu, bôi dầu mỡ, - Một số vật liệu mới cho xây dựng bền vững như: gạch không nung, tấm panen đúc sẵn, cửa nhôm, cửa trượt tự động, vách nhôm kính tiết kiệm năng lượng, vách kính chống cháy, mái che kính, cửa gỗ chống cháy, hệ thống rèm ngăn lửa, năng khói, - Ưu điểm: an toàn, hiệu quả, bảo vệ sức khỏe con người, tiết kiệm năng lượng, giá thành sản phẩm tiết kiệm kinh tế, thân thiện với môi trường - Vật liệu thân thiện với môi trường đó là: ống hút làm từ bột gạo 12
13. Tiểu kết: Sử dụng vật liệu an toàn, hiệu quả sẽ bảo vệ sức khỏe con người và tiết kiệm năng lượng, thân thiện với môi trường sẽ đame bảo sự phát triển bền vững 2.3.4. Dự kiến phương án đánh giá - Phương pháp: Vấn đáp - Công cụ: Câu hỏi 3. Luyện tập- Vận dụng 3.1 Mục tiêu: 8.[GQ.4] 3.2 Tổ chức hoạt động * Chuyển giao nhiệm vụ: - GV yc hs thảo luận hoàn thành nội dung bài tập: - bài tập 1, 2 thực hiện trên lớp, bài tập 3 thực hiện theo nhóm tại nhà BÀI TẬP 1. Điền thông tin theo mẫu bảng sau: 2. Vật liệu nào dưới đây được sử dụng ngoài mục đích xây dựng còn hướng tới bảo vệ môi trường và đảm bảo phát triển bền vững: A. Gỗ tự nhiên B. Kim loại C. Gạch không nung D. Gạch chịu lửa 3. Thiết kế một tấm áp phích tuyên truyền việc sử dụng vật liệu tái chế để tạo ra những sản phẩm có ứng dụng trong cuộc sống hằng ngày. * Thực hiện nhiệm vụ : Hs thực hiện nhiệm vụ ở nhà theo nhómsản phẩm báo cáo tiết học sau 3. Dự kiến sản phẩm : -Áp phích tuyên truyền của các nhóm 4. Dự kiến đánh giá - Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp - Công cụ: Sản phẩm học tập IV. HỒ SƠ DẠY HỌC A. NỘI DUNG DẠY HỌC 13
14. 1. Một số vật liệu thông dụng 2. Một số tính chất và ứng dụng của vật liệu 3. Sử dụng vật liệu an toàn, hiệu quả và đảm bảo sự bền vững B. CÁC HỒ SƠ KHÁC Phiếu học tập Phiếu đánh giá theo tiêu chí Rubric 14
15. KẾ HOẠCH BÀI DẠY TÊN CHỦ ĐỀ/1BÀI HỌC: MỘT SỐ VẬT LIỆU, NGUYÊN LIỆU, NHIÊN LIỆU, LƯƠNG THỰC- THỰC PHẨM THÔNG DỤNG, TÍNH CHẤT VÀ ỨNG DỤNG CỦA CHÚNG BÀI 12 : NHIÊN LIỆU VÀ AN NINH NĂNG LƯỢNG (Lớp 6, KHTN) Thời lượng: 02 tiết II. MỤC TIÊU DẠY HỌC Ghi dạng SỐ THỨ TỰ Phẩm chất, năng YÊU CẦU CẦN ĐẠT hoặc lực MÃ HÓA YCCĐ (STT) MÃ HÓA NĂNG LỰC KHOA HỌC TỰ NHIÊN Nhận thức khoa - Trình bày được tính chất và ứng (1) 1.[KHTN.1.1] học tự nhiên dụng của một số nhiên liệu thường dung rong đời sống hằng ngày - Phân loại nhiên liệu - Đề xuất được phương án tìm hiểu về (2) 2.[KHTN.1.2] một số tính chất của một số nhiên liệu - Thu thập dữ liệu, phân tích, thảo (3) 3.[KHTN.1.3] luận, so sánh để rút ra được kết luận về tính chất của một số nhiên liệu - Nêu được cách sử dụng của một số (4) 4.[KHTN.1.4] nhiên liệu an toàn, hiệu quả và bảo đảm sự phát triển bền vững Tìm hiểu tự nhiên Tiến hành được thí nghiệm về chất. (5) 5.[KHTN.2.1] tính chất của một số nhiên liệu 1 15
16. Vận dung kiến Biết sử dụng đúng cách các loại nhiên (6) 6.[KHTN.3.1] thức, kĩ năng đã liệu học NĂNG LỰC CHUNG Năng lực tự chủ Chủ động, tích cực thực hiện nhiệm (7) 7.[TC.1.1] và tự học vụ được giao và hỗ trợ bạn học trong hoạt động nhóm. Năng lực giải Xác định được và biết tìm hiểu các (8) 8.[GQ.4] quyết vấn đề và thông tin liên quan đến vấn đề cần sáng tạo giải quyết, thảo luận để đề xuất các phương án phù hợp. PHẨM CHẤT CHỦ YẾU Trung thực Báo cáo đúng kết quả của thí nghiệm (9) 9.[TT.1] về tính chất của các loại nhiên liệu II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 1. Chuẩn bị của giáo viên Chuẩn bị của giáo viên + Dụng cụ thí nghiệm: 4 đèn cồn, 4 cốc thủy tinh, 8 ống nghiệm, 4 kẹp gỗ, 4 ống nhỏ giọt. + Hóa chất: xăng + Nhiên liệu : củi + Trnh hình về 1 số loại nhiên liệu phổ biến - Máy chiếu, băng hình về thí nghiệm - Học sinh: nghiên cứu nội dung bài , Chuẩn bị của học sinh - Mỗi nhóm có một tờ giấy khổ lớn.(Học sinh có thể kẻ bảng theo từng hoạt động) - Nghiên cứu trước nội dung bài mới - Tìm hiểu các thí nghiệm của bài. - sưu tầm 1 số tranh hình về các loại vật liệu thông dụng trong cuộc sống - Chuẩn bị: Nước, khăn lau, giấy III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC A. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC Mục tiêu Công (Có thể ghi ở Phương cụ Hoạt Nội dung dạng số thứ tự PP/KTDH pháp đánh động học dạy học hoặc dạng mã chủ đạo đánh giá giá (thời gian) trọng tâm hóa đối với YCCĐ) 16
17. 7.[TC.1.1] - Tạo hứng thú học PP dạy học Viết và Câu Hoạt động 8.[GQ.4] tập cho học sinh. trực quan: mẫu hỏi đáp. hỏi – 1. [Khởi 9.[TT.1] - giới thiệu về 1 số vật đáp động] (10 nhiên liệu KTDH: động án. phút) não – công não, KWL 1.[KHTN.1.1] - Nhận biết moojtj Hỏi đáp . Câu 7.[TC.1.1] số nhiên liệu thông PP dạy học Quan sát hỏi 8.[GQ.4] dụng trong cuộc trực quan: Sp Hoạt động 9.[TT.1] sống video học hình thành - Phân loại các loại KTDH: KWL tập kiến thức nhiên liệu phiếu 2.1: Tìm . đánh hiểu Một giá số nhiên liệu PP vấn đáp theo thông dụng KTDH: động tiêu ( 15 phút) não – công não chí 2.[KHTN.1.2] - Đề xuất được Hỏi đáp. Rubri 3.[KHTN.1.3] phương án tìm hiểu Quan c Hoạt động 4.[KHTN.1.4] về một số tính chất PP trực quan: sát hình thành 5.[KHTN.2.1] của một số nhiên sử dụng thí kiến thức 6.[KHTN.3.1] liệu nghiệm trong 2.2: Một số 7.[TC.1.1] - Thu thập dữ liệu, dạy học. tính chất và 8.[GQ.4] phân tích, thảo luận, KTDH: chia ứng dụng 9.[TT.1] so sánh để rút ra nhóm, động của nhiên được kết luận về tính não – công liệu ] (25 chất của một số não. phút) nhiên liệu 17
18. - Nêu đượclợi ích PP dạy học Quan Rubri 4.[KHTN.1.4] và cách sử dụng nhóm sát. c.Bài 5.[KHTN.2.1] của một số nhiên KTDH: chia Viết. tập Hoạt động 6.[KHTN.3.1] liệu an toàn, hiệu nhóm, động thực hình thành 7.[TC.1.1] quả và bảo đảm sự não – công tiễn. kiến thức 8.[GQ.4] phát triển bền vững não. 2.3: Sử dụng 9.[TT.1] - Đưa ra một số biện nhiên liệu an pháp sử dụng nhiên toàn, hiệu liệu an toàn, hiệu quả quả - Biết lựa chọn các nhiên liệu an toàn 5.[KHTN.2.1] - Nêu được khái PP dạy học Quan Rubri Hoạt động 6.[KHTN.3.1] niệm an ninh năng nhóm sát. c hình thành 7.[TC.1.1] lượng KTDH: chia Viết. kiến thức 8.[GQ.4] - Đề ra các biện pháp nhóm, động 2.4: Sử dụng 9.[TT.1] sử dụng nhiên liệu não – công nhiên liệu bảo đảm sự phát não. bảo đảm sự triển bền vững phát triển bền vững- An ninh năng lượng 3. Hoạt 8.[GQ.4] PP dạy học giải Đánh giá Bảng động Luyện - Vận dụng kiến quyết vấn đề. qua sản kiểm. tập - Vận thức đã học trả lời KTDH: động phẩm dụng (20 câu hỏi và bài tập não – công học tập phút) não, KWL. của HS. B. CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC Dưới đây là cấu trúc một hoạt động học Hoạt động 1: Khởi dộng 1. Mục tiêu: - Tạo hứng thú học tập cho học sinh. 2. Tổ chức hoạt động *Chuyển giao nhiệm vụ học tập - GV chiếu hình ảnh về một số vật dụng làm từ các loại vật liệu khác nhau - YC Hs thảo luận nhóm hoàn thành bảng KWL K (Know): những điều em về W (Want): những điều em L (Learn): những điều HS tự các loại nhiên liệu muốn biết về các loại giải đáp/ trả lời. 18
19. nhiên liệu * Thực hiện nhiệm vụ: - Hs quan sát video thảo luận nhóm hoàn thiện bảng KWL * Báo cáo- Thảo luận - Đại diện nhóm trình bày bảng KWL - Các nhóm theo dõi * Kết luận- Nhận định -GV nhận xét hoạt động 3. Sản phẩm - Bảng KWL 4. Dự kiến phương án đánh giá: - Phương pháp: quan sát - Công cụ : sản phẩm của nhóm - Mức 3: Trình bày đc nội dung của 3 mục K,W, L - Mức 2: Trình bày đc nội dung của 2 mục K,W - Mức 2: Trình bày đc nội dung của K Hoạt động 2: Hình thành kiến tức 2. 1: Tìm hiểu một số nhiên liệu thông dụng 2. 1.1 Mục tiêu: 1.[KHTN.1.1] 7.[TC.1.1] 8.[GQ.4] 9.[TT.1] 2.1. 2. Tổ chức hoạt động * Chuyển giao nhiệm vụ - YC hs nghiên cứu thông tin sgk, thảo luận nhóm trả lời câu hỏi: + Hãy kể tên một số nhiên liệu được sử dụng trong cuộc sống mà em biết. + Ở một số hộ gia đình chăn nuôi gia súc (lợn, trâu, bò) thường làm một hầm kín để chứa toàn bộ phân chuồng. Ở đó, phân chuồng bị phân huỷ và sinh ra biogas (khí sinh học). Biogas được sử dụng để phục vụ quá trình đun nấu. Vậy biogas có phải là nhiên liệu không? Tại sao? * Thực hiện nhiệm vụ - Hs nc thông tin sgk, quan sát hình thảo luận trả lời câu hỏi * Báo cáo –thảo luận - Đại diện nhóm báo cáo kết quả các nhóm khác nhận xét, bổ sung * Kết luận- nhận định 19
20. - GV nhận xét hoạt động yc hs rút ra kết luận về nhiên liệu, cách phân loại nhiên liệu 2.1. 3. Sản phẩm: Câu trả lời câu hs: • Một số nhiên liệu: Than, khí gas, củi, xăng, dầu, cồn, sáp, • Biogas có phải là nhiên liệu, bởi vì nó là chất đốt, được sử dụng để đun nấu *Tiểu kết: Nhiên liệu (chất đốt) khi cháy đều tỏa nhiệt và ánh sáng. Phân loại : + Dựa vào trạng thái: - Nhiên liệu khí ( ga, biogas, ) - Nhiên liệu lỏng ( Xăng, dầu, cồn ) - Nhiên liệu rắn ( Than đá, củi,nến, sáp ) + Dựa vào nguồn gốc và mục đích sử dụng : - Nhiên liệu hạt nhân - Nhiên liệu hóa thạch - Nhiên liệu tái tạo - Nhiên liệu không tái tạo - Nhiên liệu sinh học 2.1.4. Dự kiến phương án đánh giá - Phương pháp: Quan sát - Công cụ : Phiếu đánh giá theo tiêu chí Tiêu chí đánh giá Có Không Kể tên một số loại nhiên liệu trong 2 điểm cuộc sống Trả lời được câu hỏi 2 4 điểm Phân loại được các loại nhiên liệu 4 điểm Tổng điểm 10 điểm 2.2. Tìm hiểu một số tính chất và ứng dụng của nhiên liệu 2.2.1 Mục tiêu: 2.[KHTN.1.2] 3.[KHTN.1.3] 4.[KHTN.1.4] 5.[KHTN.2.1] 6.[KHTN.3.1] 7.[TC.1.1] 8.[GQ.4] 9.[TT.1] 2.2.2. Tổ chức hoạt động : * Chuyển giao nhiệm vụ: GV chia lớp thành 4 nhóm, mỗi nhóm có 1 nhóm trưởng và 1 thư kí. Mỗi nhóm có một tờ giấy khổ lớn., 1 bảng phụ TN 4 20
21. - Em hãy mô tả hiện tượng quan sát được ở thí nghiệm . - GV chiếu các thí nghiệm với các nhiên liệu củi, than đá, xăng và gas + Yêu cầu 1: Nhận biết dạng của nhiên liệu + Yêu cầu 2: Quan sát thí nghiệm - Quan sát thí nghiệm 1: em hãy cho biết khả năng cháy của các loại nhiên liệu - Quan sát hình ảnh nêu ứng dụng của các loại nhiên liệu? + Yêu cầu 3: Thảo luận nhóm hoàn thành nội dung phiếu học tập nội dung bảng 12.1 * Thực hiện nhiệm vụ - Các nhómquan sát hình ảnh, thí nghiệm, thực hiện đến đâu ghi kết quả đến đó - GV theo dõi hướng dẫn * Báo cáo thảo luận : - HS báo cáo kết quả hoạt độngcủa nhóm, các nhóm theo dõi nhận xét bổ sung * Kết luận – nhận định: - GV nhận xét hoạt động của các nhóm - YC rút ra kết luận 2. 2.3 Sản phẩm: Nội dung phiếu học tập Tiểu kết: -Tính chất đặc trưng của nhiên liệu là khả năng cháy và tỏa nhiệt. Dựa vào tính chất. đặc trưng của nhiên liệu người ta sử dụng chúng vào những mục đích khác nhau. 2. 2.4. Dự kiến phương án đánh giá : 21
22. - Phương pháp : Vấn đáp, quan sát - Công cụ: Rubric Phiếu đánh giá theo tiêu chí Rubric YCCĐ Tiêu chí Mức 3 (5 điểm) Mức 2(3 điểm) Mức 1(2 điểm) ĐIỂM Nêu Nhận biết được các Nhận dạng được ¾ Nhân dạng được được Thực hiện dạng của nhiên liệu dạng các hiên liệu 1-2 nhiên liệu tính yêu cầu 1 chất - Học sinh nêu - Học sinh nêu - Học sinh nêu và được t/c của các được t/c của các ¾ được t/c của ứng Thực hiện dạng nhiên liệu nhiên liệu các1-2 nhiên dụng yêu cầu 2 - Nêu được ứng - Nêu được ứng liệu của dụng dụng - Nêu được ứng nhiên dụng liệu - Hoàn thành 100% - Hoàn thành 75% - Hoàn thành Thực hiện phiếu học tập phiếu học tập. 50% phiếu học yêu cầu 3 tập. - Báo cáo tự tin, - Báo cáo còn rụt Bản báo cáo Báo cáo- kết trình bày khoa học, rè, trình bày tương trình bày chưa luận rút ra được kết luận đối khoa học, rút khoa , rút ra ra được kết luận được kết luận Nhận xét của GV TỔNG ĐIỂM 2. 3. Sử dụng nhiên liệu an toàn, hiệu quả 4.[KHTN.1.4] 5.[KHTN.2.1] 6.[KHTN.3.1] 7.[TC.1.1] 8.[GQ.4] 9.[TT.1] 2.3.2 Tổ chức hoạt động * Chuyển giao nhiệm vụ: - YC hs nghiên cứu thông tin thảo luận trả lời câu hỏi hoàn thiện vào vở • Tại sao phải sử dụng nhiên liệu an toàn, hiệu quả? • Tại sao phải cung cấp đủ oxygen cho quá trình cháy? • Tăng diện tích tiếp xúc của nhiên liệu với oxygen bằng cách nào? 22
23. • Trong quá trình sử dụng bếp gas, để bếp có ngọn lửa đều và màu xanh thì chúng ta thường làm vệ sinh mâm chia lửa, kiềng bếp và mặt bếp. Em hãy giải thích cách làm đó. * Thực hiện nhiệm vụ: - HS thảo luận trả lời các câu hỏi - GV quan sát hướng dẫn, gợi ý * Báo cáo –thảo luận - Đại diện báo cáo kết quả, lớp theo dõi nhận xét bổ xung - Kết luận nhận định: - GV nhận xét, chốt kiến thức 2.3.3 Sản phẩm: Vở ghi nội dung trả lời của hs: • Sử dụng nhiên liệu an toàn, hiệu quả bởi vì: o Tránh cháy nổ gây nguy hiểm đến con người và tài sản o Giảm thiểu ô nhiễm môi trường o Tiết kiệm chi phí cho cuộc sống và sản xuất • Bởi vì oxygen cần thiết cho sự cháy, khi cung cấp đầy dủ oxygen cho quá trình cháy sẽ giúp nhiên liệu được sử dụng hiệu quả, sử dụng hết tránh gây lãng phí và tận dụng được hết lượng nhiệt nguyên liệu tạo ra trong quá trình cháy đó. • Tăng diện tích tiếp xúc bằng cách trải đều nguyên liệu, tạo khoảng trống cho không khí đi vào, thường xuyên vệ sinh lau chùi các kệ bếp ga không để tắc bụi bẩn • Làm như vậy để tăng diện tích tiếp xúc của oxygen trong không khí với nhiên liệu cháy. Tiểu kết: - Sử dụng nhiên liệu an tòa, hiệu quả sẽ giúp giảm thiểu các nguy cơ cháy nổ, tiết kiệm chi phí trong cuộc sống và sản xuất. 2.3.4. Dự kiến phương án đánh giá - Phương pháp: Vấn đáp - Công cụ: Câu hỏi 2. 4: Sử dụng nhiên liệu bảo đảm sự phát triển bền vững- An ninh năng lượng 2.4.1 Mục tiêu: 5.[KHTN.2.1] 6.[KHTN.3.1] 7.[TC.1.1] 8.[GQ.4] 9.[TT.1] 2.4.2 Tổ chức hoạt động * Chuyển giao nhiệm vụ: - YC hs nghiên cứu thông tin thảo luận nhóm trả lời câu hỏi vào phiếu • Tại sao nói nhiên liệu hoá thạch thuộc loại nhiên liệu không tái tạo? • Nhiên liệu hoá thạch khi đốt cháy tạo ra sản phẩm gì? Tác hại đối với môi trường như thế nào? 23
24. • Để nguồn tài nguyên nhiên liệu không bị cạn kiệt và bảo vệ môi trường, em đã quan tâm đến nguồn nhiên liệu thay thế nào? Nêu ưu điểm của các loại nhiên liệu này. • Em hãy kể tên các ứng dụng chính của mỗi loại nhiên liệu • Trong gia đình em thường sử dụng nguồn nhiên liệu nào để đun nấu? Em hãy đề xuất biện pháp để sử dụng nhiên liệu đó một cách hiệu quả * Thực hiện nhiệm vụ: - HS thảo luận trả lời các câu hỏi - GV quan sát hướng dẫn, gợi ý * Báo cáo –thảo luận - Đại diện báo cáo kết quả, lớp theo dõi nhận xét bổ xung - Kết luận nhận định: - GV nhận xét, chốt kiến thức 2.4.3 Sản phẩm: Nội dung phiếu trả lời của nhóm • Bởi vì hóa thạch là loại nhiên liệu mất hàng trăm triệu năm mới tái tạo lại được. • Khi nhiên liệu hóa thạch cháy tạo thành chất có tên là carbon dioxit, cùng với đó là một số axit như sulfuric, cacbonic và nitric, Tác hại với môi trường: carbon dioxit là một trong những khí gây hiệu ứng nhà kính, làm tăng lực phóng xạ, khiến cho trái đất bị nóng dần lên; ngoài ra còn gây mưa axit, gây ô nhiễm không khí, ô nhiễm nguồn nước. • Để nguồn tài nguyên nhiên liệu không bị cạn kiệt và bảo vệ môi trường, một số nguồn nhiên liệu thay thế như: khí bioga, dầu diezel sinh học, xăng sinh học, các phế phẩm thực vật, Ưu điểm: thân thiện với môi trường, giá thành rẻ • Ứng dụng chính của mỗi loại nhiên liệu: o Nhiên liệu hạt nhân: tạo ra nhiệt cung cấp cho các tua bin chạy máy phát điện o Nhiên liệu hóa thạch: chạy các động cơ, chạy dây chuyền cho các nhà máy, xí nghiệp o Nhiên liệu sinh học: chạy các động cơ, dùng làm khí đốt trong đun nấu hằng ngày, • Trong gia đình thường sử dụng khí gas để đun nấu. Biện pháp sử dụng hiệu quả đó là thường xuyên lau chùi vệ sinh mâm đốt để diện tích tiếp xúc với không khí tăng và đều khắp mâm đốt, giúp cho ngọn lửa đều và luôn xanh. Tắt bếp ngay khi không sử dụng để tránh lãng phí khí gas. Tiểu kết: An ninh năng lượng là sự đảm bảo ddaayd đủ năng lượng dưới nhiều dạng khác nhau,ưu tiên các nguồn năng lượng sạch và giá thành rẻ Sử dụng các nhiên liệu tái tạo như nhiên liệu sinh học, nhiên liệu xanh thay thế các nhiên liệu hóa thạch là giải pháp sử dụng nhiên liệu than thiện với môi trường có tính bền vững và bảo đảm an ninh năng lượng 2.4.4. Dự kiến phương án đánh giá - Phương pháp: Vấn đáp 24
25. - Công cụ: rubric RUBRIC ĐÁNH GIÁ SẢN PHẨM PHIẾU HỌC TẬP HOẠT ĐỘNG2.4 Tiêu chí đánh giá Mức độ đánh giá Mức 3 Mức 2 Mức 1 Hoàn thành các nội Hoàn thành đúng tất Hoàn thành đúng 4/5 Hoàn thành đúng 3/5 dung trong phiếu học cả nội dung phiếu học nội dung phiếu học tậpnội dung phiếu học tập tập (5/5 nội dung) tập 3. Luyện tập- Vận dụng 3.1 Mục tiêu: 8.[GQ.4] 3.2 Tổ chức hoạt động * Chuyển giao nhiệm vụ: - GV yc hs thảo luận hoàn thành nội dung bài tập: - bài tập 1, 2, BÀI TẬP 1. Để sử dụng nhiên liệu tiết kiệm và hiệu quả cần phải cung cấp một lượng không khí hoặc oxygen A. vừa đủ. B. thiếu. C. dư. D.tuỳ ý. 2. Giải thích tác dụng của các việc làm sau đây: a) Chẻ nhỏ củi khi đun nấu. b) Tạo các lỗ trong viên than tổ ong. c) Quạt gió vào bếp lò khi nhóm lửa. đ) Đẩy bớt cửa lò khi ủ bếp. 3. Tại sao phải sử dụng các nhiên liệu tái tạo thay thể dần các nguồn nhiên liệu hoá thạch? * Thực hiện nhiệm vụ : - Hs vận dụng kiến thức đã học hoàn thành nội dung bài tập 3. Dự kiến sản phẩm : 1. Chọn đáp án A 2. Để tăng diện tích tiếp xúc của nhiên liệu với oxygen, giúp quá trình cháy hiệu quả. 3. Bởi vì các nguồn nhiên liệu hóa thạch đang ngày càng cạn kiệt và gây ô nhiễm môi trường. Các nhiên liệu tái tạo thân thiện với môi trường giúp giảm ô nhiễm môi trường, giá thành rẻ tiết kiệm kinh tế, có tính bền vững và bảo đảm an ninh năng lượng 4. Dự kiến đánh giá - Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp - Công cụ: Sản phẩm học tập IV. HỒ SƠ DẠY HỌC A. NỘI DUNG DẠY HỌC 1. Một số nguyên liệu thông dụng 2. Một số tính chất và ứng dụng của nhiên liệu 3. Sử dụng nhiên liệu an toàn. hiệu quả 4: Sử dụng nhiên liệu bảo đảm sự phát triển bền vững- An ninh năng lượng 25