Giáo án Luyện viết chữ đẹp Lớp 1 - Tạ Vân

Nội dung text: Giáo án Luyện viết chữ đẹp Lớp 1 - Tạ Vân

1. GIÁO ÁN LUYỆN CHỮ ĐẸP 12 BUỔI Người soạn: Tạ Vân Chữ Đẹp Lời nói đầu Vấn đề chữ viết được người xưa rất coi trọng. Cha ông ta dùng câu thành ngữ " Văn hay chữ tốt" để khen người chữ đẹp, học rộng tài cao. Đặc biệt cố thủ tướng Phạm Văn Đồng cũng rất quan tâm đến vấn đề này: "Chữ viết cũng là biểu hiện của nết người. Dạy cho học sinh viết đúng, viết cẩn thận, viết đẹp là góp phần rèn luyện cho các em tính cẩn thận, tính kỷ luật, lòng tự trọng đối với mình cũng như đối với thầy cô và bạn đọc bài vở của mình". Điều đó chứng tỏ vấn đề chữ viết được quan tâm như thế nào. Có thể nói chữ viết phần nào phản ánh được trình độ văn hoá của một con người cũng như của một xã hội. Không những chữ viết làm phương tiện giao lưu, học tập, nghiên cứu, truyền thụ tri thức mà chữ viết còn thể hiện óc sáng tạo, tính thẩm mĩ của con người. Ngày nay mặc dù có nhiều phương tiện in ấn hiện đại song chữ viết vẫn có vai trò vô cùng quan trọng đối với xã hội nhất là đối với công tác giáo dục "Nét chữ - Nết người".Có nhiều thế hệ thầy cô giáo đã trăn trở, suy nghĩ góp nhiều công sức nghiên cứu sáng tạo kiểu chữ, thay đổi mẫu chữ và phương pháp dạy tập viết với mục đích duy nhất là giúp học sinh viết đúng, viết đẹp, viết nhanh. Vì những lí do trên chúng tôi quyết định xây dựng bộ giáo án dạy tập viết, luyện chữ đẹp nhằm góp một phần nhỏ bé giúp giáo viên luyện tập và hướng dẫn các học trò của mình để cải thiện dần chữ viết. Bài 1: Những kĩ năng cơ bản I. Mục tiêu - Khảo sát chất lượng chữ viết, thống kê lỗi sai HS. - Phân tích, tìm hiểu nguyên nhân của các lỗi sai đó. - HS nắm được những kĩ năng cơ bản về tư thế ngồi, để vở, cầm bút, luyện tay, viết đúng một số nét. - Nhận thức vai trò của chữ viết. Yêu thích say mê hứng thú luyện chữ đẹp. II. Chuẩn bị - Một số bài viết đẹp, các câu chuyện về tấm gương luyện chữ II. Các hoạt động dạy học 1. Làm quen - GV làm công tác tổ chức, phổ biến nội quy học tập, chương trình học tập - Gây hứng thú học tập cho HS Kể chuyện, nêu gương, đồ dùng trực quan 2. Khảo sát chữ viết - GV hướng dẫn HS viết bài thơ: 1
2. - Thu bài và nhận xét chung bài viết của HS 3. Các kĩ năng cơ bản GV hướng dẫn kĩ từng thao tác, kĩ năng, hướng dẫn đến đâu học sinh thực hành đến đó, lặp lại từng động tác nhiều lần cho thành thạo: * Tư thế ngồi: Ngồi ngay ngắn, lưng thẳng không tì ngực vào bàn, vai thăng bằng, đầu hơi cúi tự nhiên và nghiêng sang trái, mắt cách vở khoảng 25cm đến 30cm. Tay trái giữ vở, tay phải cầm bút, chân chụm lại để phía trước cho thoải mái. * Cách để vở: Vở để hoàn toàn trên mặt bàn, để mở không gập đôi, hơi nghiêng sang trái khoảng 150 * Cầm bút: Cầm bút bằng 3 ngón tay, ngón cái, ngón trỏ và ngón giữa. Ngón giữa ở dưới, ngón trỏ ở trên, ngón cái ở phía ngoài, bút tiếp xúc ở 3 đầu ngón tay. Cổ tay thẳng sao cho ngón cái thẳng với cánh tay. Bút để xuống vở bàn tay ở tư thế nghiêng, cây bút tạo với mặt giấy một góc 45 0 và nghiêng về phía người viết, gần như song song với mép vở, ngòi bút để úp xuống. - GV làm mẫu, chỉnh sửa cho các em còn sai. - HS thực hành cho đến khi thành kĩ năng. * Luyện tay: Khi viết cử động cơ bản bằng ba ngón tay theo các hướng lên xuống sang phải, trái, xoay tròn. Cổ tay, cánh tay phối hợp dịch chuyển bút nhẹ nhàng theo chiều ngang. 4. Luyện tay tập một số nét - Kẻ bảng theo ô li trong vở của học sinh. - Giới thiệu quy ước đơn vị chữ (đvc) đường kẻ ngang, dọc, ô li. Đường kẻ (đk) ngang gồm đường kẻ đậm, đường kẻ 1, đường kẻ 2. Khoảng giới hạn giữa hai đường kẻ ngang là một li. Ô giới hạn giữa hai đường kẻ ngang và hai đường kẻ dọc là ô li đơn vị chữ (đvc). * Viết nét xiên, xổ thanh đậm - Làm mẫu và phân tích: Điểm đặt bút trên đk đậm ở góc ô đưa lên một nét theo hướng xiên phải đến đk 2 thì kéo xuống nét xổ trùng với đk dọc khi đến đk đậm lại đưa xiên lên rồi kéo xuống tiếp tục như vậy cho đến hết dòng. * Nét khuyết trên: - Điểm đặt bút giữa đvc đưa một nét xiên qua điểm giao nhau giữa hai đk lượn dần lên đến độ cao 2,5 đv thì kéo xuống trùng với đk dọc, dừng bút tại đk đậm. * Nét khuyết dưới: 2
3. - Điểm đặt bút tại đk1 kéo xuống qua đk đậm xuống hết một li dưới đk đậm lượn cong xuống giữa li tiếp rồi đưa nét xiên lên cắt nét kéo xuống tại đk đậm, dừng bút giữa đv chữ. - Viết mẫu phân tích kết hợp hỏi HS về chiều cao, rộng hình dáng nét chữ, điểm đặt bút, hướng di chuyển - Quan sát HS thực hành 1 đến 2 nét. - Sửa sai, hướng dẫn lại nếu HS chưa nắm được hoặc còn lúng túng. * Nét móc hai đầu - Điểm đặt bút giữa đvc thứ nhất (giữa ô li 1) đưa lên theo hướng xiên phải đến gần đk1 lượn cong tròn đầu rồi kéo xuống trùng với đk dọc đến đk đậm thì lượn cong đưa lên, dừng bút giữa đvc. - Viết mẫu trên bảng chậm kết hợp phân tích cho HS quan sát chiều rộng, chiều cao, nét thanh, đậm - Yêu cầu HS thực hành 1 hoặc 2 nét, quan sát uốn nắn sửa sai tiếp tục thực hành cho đạt yêu cầu. * Nét cong kín - Điểm đặt bút trên đk1 giữa hai đk dọc viết một nét cong tròn đều sang trái đến đk đậm lượn cong sang phải đưa lên, điểm dừng bút trùng với điểm đặt bút. - Nét cong tròn đều hình ô van, hai đầu thon, ở giữa phình, nét đậm bên trái, rộng 3/4 đvc. - Viết mẫu, phân tích kết hợp hỏi HS về chiều cao, rộng hình dáng chữ, điểm đặt bút, hướng di chuyển - Quan sát HS thực hành 1 đến 2 nét. - Sửa sai, hướng dẫn lại nếu HS chưa nắm được hoặc còn lúng túng. * Các nét liên hợp và các nét biến điệu - Từ các nét cơ bản xiên, xổ, khuyết, móc, cong hướng dẫn HS viết liên hợp các nét lại liền mạch với nhau để luyện tay cho thành thạo kĩ năng cơ bản - Tập viết một số nét biến điệu cơ sở cho việc viết chữ hoa sau này tốt hơn. 5. Củng cố dặn dò: - Nhắc nhở hs về nhà luyện viết các nét cơ bản đã học. Bài 2: Quy trình viết chữ thường, chữ số I. Mục tiêu - HS nắm được quy trình viết của từng chữ cái viết thường. - Thực hành viết đúng mẫu, cỡ của chữ thường, chữ số - Hứng thú, chăm chỉ say mê luyện tập. II. Chuẩn bị - Bảng chữ cái, chữ số viết thường - Từng chữ mẫu riêng biệt III. Các hoạt động 1. Ôn tập lại bảng chữ cái, chữ số - HS đọc bảng chữ cái, chữ số 2. Chia nhóm chữ theo các nét đồng dạng. - Ta có thể chia nhóm như sau: 3
4. 3. Luyện tập thực hành viết các chữ theo nhóm - Viết mẫu trên bảng và phân tích một số chữ đại diện cho nhóm * Nhóm 1: i, u, ư, t, p, y, n, m, v, r, s - Chữ i: Điểm đặt bút giữa đvc đưa một nét xiên đến dòng kẻ ngang thì kéo xuống đến dòng kẻ đậm lượn cong tạo nét móc và dừng bút giữa đvc. - Chữ t: Đặt bút, hướng di chuyển giống chữ i, đưa cao 1,5 đvc, sau đó viết một nét ngang trùng đkn 1. - Chữ u : Đặt bút và di chuyển như chữ i nhưng tại điểm dừng bút của nét móc thứ nhất ta đưa lên dòng kẻ ngang rồi kéo xuống đến dòng kẻ đậm tạo nét móc thứ hai, dừng bút ở 1/2 đvc. - Chữ y : Như chữ u, nét thứ hai là nét khuyết dưới - Chữ p : Đặt bút giống các chữ i t u nét xổ kéo xuống đường kẻ 1, dưới đường kẻ đậm từ đó đưa bút đến đường kẻ đậm viết nét móc hai đầu dừng bút tại 1/2 đvc. - Chữ n: Đặt bút giữa hai đường kẻ dọc, cao 2/3 đvc viết nét móc xuôi đến đk đậm đưa liền bút lên viết nét móc hai đầu, dừng bút ở 1/2 đvc. - Chữ m : Tương tự chữ n. Viết hai nét móc xuôi và nét móc hai đầu, độ rộng giữa ba nét xổ là 1,5 đvc. - Chữ v : Đặt bút giống như chữ n, m viết nét móc hai đầu, kéo dài nét móc hai đầu đến dòng kẻ ngang 1, tạo một nét thắt nhỏ dừng bút dưới dòng kẻ ngang 1. - Chữ r : Đặt bút tại đường kẻ đậm cách đường kẻ dọc ¼ đv, đưa lên một nét xiên đến đk1 giữa hai đk dọc, tạo nét thắt nhỏ trên đk ngang 1 rồi đưa ngang bút lượn tròn góc và xổ xuống đến đk đậm tạo nét móc, dừng bút tại 1/2 đvc. - Chữ s : Đặt bút giống chữ r viết nét xiên, tạo nét thắt trên đk 1, viết nét cong trái dừng bút phía trong cao 1/3 đvc. * Nhóm 2: l, b, h, k - Chữ l : đặt bút tại 1/2 đvc đưa một nét xiên cao 2,5 đvc đến giữa li 3 lượn cong và kéo nét xổ trùng với đường kẻ dọc đến dòng kẻ đậm tạo nét móc, dừng bút tại 1/2 đvc. - Chữ b : Viết giống chữ l. Từ điểm dừng bút của chữ l đưa lên đến đk1 tạo nét thắt giống chữ v - Chữ h: Gồm 1 nét khuyết trên kết hợp với nét móc hai đầu, chú ý viết liền mạch, dừng bút tại 1/2 đv chữ. - Chữ k: Tương tự chữ h nhưng tại điểm giữa của nét móc ta đưa bút vào trong tạo nét thắt của chữ. * Nhóm 3: o, ô, ơ, a, ă, â, d, đ, q, g - Chữ o, ô, ơ: Ta viết nét cong kín như đã học ở bài 1 sau đó đánh dấu chữ. Chú ý dấu chữ nhỏ hơn đvc. - Chữ a, ă, â: Viết nét cong kín rồi đặt bút trên đk 1 viết 1 nét móc tiếp xúc với nét cong sau đó đánh dấu chữ. 4
5. - Chữ d, đ: tương tự như chữ a nhưng khi viết nét móc thì ta đặt bút trên đk2. - Chữ g: Viết 1 nét cong kín sau đó viết 1 nét khuyết dưới và dừng bút tại giữa đv chữ. 4. Chữ số: Trước khi hướng dẫn hs viết chữ số gv lưu ý tất cả các chữ số đều có độ cao 2 đv và rộng 1 đv chỉ riêng chữ số 1 là rộng 0,5 đv. - Nhóm chữ số chỉ có nét thẳng: 1, 4, 7 - Nhóm chữ số có nét thẳng kết hợp nét cong: 2, 3, 5 - Nhóm chữ số chỉ có nét cong: 0, 6,8,9 5. Củng cố dặn dò: - Nhắc lại nội dung bài học. - Dặn HS về viết mỗi chữ và mỗi số 1 dòng. Bài 3: Quy trình viết chữ hoa I. Mục tiêu - Cung cấp cho HS quy trình viết bảng chữ cái viết hoa. - HS viết đúng quy trình bảng chữ cái viết hoa. - Giáo dục HS tính cẩn thận và yêu thích luyện chữ. II. Chuẩn bị - Bảng chữ cái viết hoa đã chia nhóm. - Kẻ ô li trên bảng đúng như ô li trong vở của HS III. Các hoạt động dạy học 1. Giới thiệu bảng chữ cái viết hoa theo nhóm. - Để viết đẹp bảng chữ cái viết hoa, chúng ta cần nắm được quy trình viết từng chữ cái. Chúng ta có thể chia bảng chữ cái viết hoa thành các nhóm chữ có nét đồng dạng với nhau. - GV đưa bảng chữ cái đã chuẩn bị: * Chúng ta cùng phân tích cách viết từng chữ cái ở hoạt động 2. 2. Viết đúng quy trình các chữ cái theo nhóm Nhóm 1: - Nhận xét: độ cao, độ rộng của 3 chữ - Phân tích điểm đặt bút, hướng di chuyển và điểm dừng bút. GV chỉ bảng và hướng dẫn . - Cao 2,5 đv (2 li rưỡi) 5
6. - Rộng: Chữ A : 2 đv (không kể nét móc) Chữ N, M 3 đv * Viết chữ A - Điểm đặt bút: gần góc trên của ô đv thứ nhất. - Hướng di chuyển: Viết nét cong trái như chữ c, cao 1 ô rộng 1 ô cuối chữ c sang ô bên. đưa lượn phải lên trên đến vị trí cao 2,5 đv tới đk dọc xổ thẳng theo đk dọc chạm đk đậm rồi móc lên dừng bút ở 1/2 đvc. - Viết nét ngang là nét lượn chia đôi chiều cao của chữ A + Cho HS thực hành. GV quan sát và nhắc HS viết chậm: đúng điểm đặt bút, hướng di chuyển, và điểm dừng bút. Viết một chữ, xem lại mẫu rồi mới viết chữ tiếp theo. Nếu đúng quy trình thì mới được viết tiếp. + Tương tự giới thiệu và viết N, M Chú ý: - Cuối nét thứ nhất của chữ n gần tới đk dọc. - Cuối nét chữ thứ nhất chữ M ở đúng giữa ô li. - Nhận xét: độ cao, độ rộng của 4 chữ - Phân tích điểm đặt bút, dừng bút. GV chỉ bảng và hướng dẫn . - Cả 4 chữ trong nhóm cao 2,5 đv, rộng 2 đv không kể các nét móc. * Viết chữ P - Nét thứ nhất đặt bút giữa ô đv thứ 3, sổ lượn trái 1 nét đậm, cong hết 1 ô đv thứ nhất, dừng bút giữa ô. - Nét thứ hai đặt bút trên đường kẻ ngang 2, kéo xuống dưới uốn cong trái, cong đều lên vị trí 2,5 đv, tiếp tục cong phải đến sát đường kẻ dọc xuống dưới đến giữa chữ rồi móc vào trong, dừng bút thấp hơn đkn2. + Tương tự: Giới thiệu và viết các chữ R B D Chú ý: + Chữ R B khác chữ P ở nét xoắn và móc + Chữ B khác chữ R ở nét móc và nét cong trên nhỏ hơn. + Chữ D chỉ viết một nét liền mạch Nhóm 3: C G S L E T Nhận xét độ cao, độ rộng - Cao 2,5 ô, rộng 2 ô không kể các nét móc GV hướng dẫn quy trình. * Viết chữ C - Đặt bút trên đk dọc cao 2,5 đv viết nét cong sang trái 1 đv (1 li) tiếp xúc với đk dọc, tiếp tục cong xuống đến điểm giữa chiều cao của chữ, cong phải lên vị trí 2,5 đv rồi cong liên tục đến đk đậm, cong lên 1 đv rồi cong xuống 1/2 đv dừng bút giữa ô. Chú ý: GV xác định đánh dấu các điểm đường cong chữ c đi qua - Tương tự: giới thiệu và viết các chữ G S L E T - GV chú ý điểm khác biệt của các chữ so với chữ c + Chữ g viết như chữ c rồi thêm nét khuyết dưới 6
7. + Chữ S L thân chữ là nét sổ lượn. + Chữ E nét cong ở phần trên nhỏ hơn, điểm thắt chữ E là ở điểm giữa chiều cao của chữ. + Chữ T khác chữ C ở điểm đặt bút và hướng di chuyển, thân chữ T gần giống chữ C nhưng cong hơn. - GV quan sát hướng dẫn hs yếu. Nhóm 4: I K V H - Nhận xét: độ cao, độ rộng của các chữ, phân tích điểm đặt bút, hướng di chuyển và điểm dừng bút. Các chữ K V I H cao 2,5 đv, rộng 2 đv không tính các nét móc. Riêng chữ I rộng 1,5 đv. * Hướng dẫn viết chữ I - Điểm đặt bút : trên đường kẻ ngang thứ 2 - Hướng di chuyển : Đưa bút xuống dưới vòng trái lên độ cao 2,5 đv tạo móc trên của chữ, tiếp tục sổ lượn giống như nét sổ lượn của chữ. Nét cong trên rộng 1đv nét cong dưới rộng 1.5 đv. + Tương tự: hướng dẫn hs viết - Chữ K nét thứ nhất giống chữ I nhưng nét cong trên bằng nét cong dưới, điểm thắt của nét móc ở giữa chữ. - Chữ V nét thứ nhất giống chữ I nhưng dừng bút ở đk đậm rồi đưa ngược lên giống nét của chữ N. - Chữ H chú ý nét khuyết dưới to hơn nét khuyết trên một chút. Nhóm 5: O Q - Nhận xét: - Độ cao, độ rộng : hai chữ dều cao 2,5 đv, rộng 2 đv. - Điểm giống và khác nhau giữa các chữ. * Hướng dẫn viết chữ O - Điểm đặt bút: đường kẻ dọc cao 2,5 đv, viết một nét cong tròn đều, cong kín từ điểm đặt bút sang trái, xuống dưới, sang phải tiếp xúc vào các đk dọc, khi nét cong trùng với điểm đặt bút thì vòng vào trong thành một móc tròn rộng một đv . - Tương tự hs viết chữ Q Chú ý nét móc của chữ Q giống hình dẫu ~ Nhóm 6: U Y X - Nhận xét: cả 3 chữ đều cao 2,5 đv, rộng 2 đv. * Chữ U - Điểm đặt bút: Giống như chữ I nhưng đầu chữ U là một nét cong tròn. - Hướng di chuyển: Viết một nét cong tròn đầu chữ U sau đó sổ thẳng đến đường đậm rồi móc lên vào góc ô vuông đv, đưa bút đến vị trí cao 2,5 đv trùng vào đường kẻ dọc sổ thẳng viết nét móc thứ hai, đến đk đậm thì móc lên dừng bút tại 1/2 đv chữ. Chú ý: 2 nét móc chữ U cách nhau 1 đv - Tương tự cho hs viết Y X + Chữ Y nét thứ hai là nét khuyết 7
8. + Chữ X hai nét cong trái, phải đều liền mạch 3. Củng cố dặn dò - Nhắc lại 6 nhóm chữ hoa - Về nhà tự viết mỗi chữ hoa 1 dòng chuẩn quy trình Bài 4: Các kỹ thuật viết Chữ I. mục tiêu - Cung cấp cho học sinh các kỹ thuật viết: Viết liền mạch, viết đúng khoảng cách, đánh dấu chữ và dấu ghi thanh. - Học sinh viết được liền mạch, đúng khoảng cách, đánh dấu chữ và dấu ghi thanh - Giáo dục học sinh tính cẩn thận, óc thẩm mĩ khi trình bày bài viết . II. Hoạt động dạy học 1: Kĩ thuật viết liền mạch: - Em hiểu thế nào là viết liền mạch ? - Trong một chữ các con chữ được nối liền với nhau theo một trật tự nhất định. Khi nối các con chư với nhau ta gặp các trường hợp như sau: + Nối thuận lợi: Điểm dừng bút của chữ trước trùng với điểm đặt bút của chữ sau. + Nối không thuận lợi. - Điểm dừng bút của con chữ trước không trùng với điểm đặt bút của con chữ sau. Vì vậy khi viết ta cần tạo ra nét nối. Các trường hợp nối không thuận lợi: - no Kéo dài nét móc của chữ n đến điểm đặt bút của chữ o rồi tiếp tục viết chữ o, luc này diểm đặt bút của chữ o ở dòng kẻ 1. - Ϊ Từ điểm dừng bút của chữ o lia bút sang bên phải tạo thêm nét xoắn, kéo dài nét xoắn nối vào nét móc của chữ n. - Ξ Tương tự như nối o với n ta tạo thêm nét xoắn của chữ o, kéo dài nét xoắn đến điểm đặt bút của nét cong tiếp theo rồi viết nét cong bình thường sau dó viết nét móc của chữ a. - Ο Tạo nét xoắn của chữ o đưa lên đến dòng kẻ 1 rồi lia bút đến điểm đặt bút của chữ c viết chữ c bình thường. Đối với tất cả các trường hợp nối với chữ c từ điểm dừng bút của chữ đứng trước ta đều phải lia bút đến điểm bắt đầu của chữ c. Ngoài ra ta cần phải chú ý các trường hợp nối từ chữ hoa hay một số chữ đứng trước có điểm dừng phía bên trái như: Ba, Ca, Sa, sa Ta cần thêm vào nét nối để đảm bảo sự liền mạch và khoảng cách gữa các con chữ. 2. Viết đúng khoảng cách + Khoảng cách giữa hai chữ: (1 đv) đây là khoảng cách cố định. Chú ý: nếu điểm dừng bút của chữ trước đúng đường kẻ dọc thì điểm đặt bút chữ sau cũng đúng đường kẻ ở ô bên. Nếu dừng bút ở giữa ô thì điểm đặt bút tiếp theo cũng ở giữa ô bên. + Khoảng cách giữa các con chữ. (Từ 1/4 đến 3/4 đv) 8
9. Khoảng cách giữa các con chữ oo, oa, oc là 1/4 đv, giữa các con chữ no, Ϊ ac là 1/2 đv, giữa các con chữ nu, un nh, hi là 3/4 đv. 3. Dấu chữ và dấu thanh - Quy định tên gọi và cách đánh dấu chữ, dấu thanh trong Tiếng Việt. Quy định về tên gọi các dấu chữ: gọi tên dấu theo tên gọi của chữ cái. VD: dấu của chữ â gọi là dấu ớ, dấu của chữ ô gọi là dấu ô Dấu thanh có 5 dấu ghi thanh: dấu huyền, dấu sắc, dấu hỏi, dấu ngã, dấu nặng. - Kích thước của dấu chữ, dấu thanh: dấu lớn nhất cũng chỉ bằng 1/2 đv và nằm trong ô 1/4 đv. - Vị trí của dấu chữ: dấu của các chữ ă, â, ê, i, ô đánh ngay sát phía trên và cân đối ở giữa chữ. Dấu của các chữ ơ, ư đánh lệch về bên phải và ngang đường kẻ 1. Dấu của hữ đ đánh ngang bằng và ở giữa đv 2,dấu của chữ t đánh ngang đk 1. - Vị trí của dấu thanh: hầu hết các dấu thanh đánh vào giữa âm chính của vần trong tiếng. Trong các trường hợp vần có 2 nguyên âm thì dấu thanh được dánh vào nguyên âm thứ nhất nếu vần đó không có âm cuối, dấu thanh đánh vào nguyên âm thứ hai nếu vần đó có âm cuối. VD: các trường hợp mía, tía dấu thanh được đánh vào nguyên âm thứ nhất, các trường hợp như kiến, muống dấu thanh được dánh vào nguyên âm thứ 2. * Các trường hợp thuỷ, hoả không cóa âm cuối nhưng dấu thanh vẫn được dánh vào nguyên âm thứ 2 vì những trường hợp này các âm u, o đóng vai trò là âm đệm, các âm y, a là âm chính. - Các dấu thanh huyền, sắc, hỏi, ngã được đánh phía trên, sát vào chữ giới hạn trong đv thứ 2 kể cả khi có dấu chữ như ố, ổ các trường hợp có dấu mũ như: â, ô thì dấu thanh nằm bên phải dấu mũ - Thứ tự đánh dấu: dấu chữ đánh trước, dấu thanh đánh sau theo thứ tự từ trái sang phải, từ trên xuống dưới. HS thực hành viết: Chăm ngoan học giỏi. GV yêu cầu HS ngồi đúng tư thế, để vở, cầm bút đúng, viết đúng quy trình liền mạch, đúng khoảng cách dấu chữ và dấu thanh. GV liên tục nhắc nhở, sửa chữa cho các em chưa nắm được các kĩ năng hoặc thực hiện còn sai. 4. Củng cố dặn dò: - Nhắc lại các kĩ thuật vừa học - Dặn học sinh về nhà viết bài. Bài 5: Ôn tập, kiểm tra I. Mục tiêu - Ôn tập lại một số kĩ năng cơ bản đã học trong các bài học trước. - Học sinh viết đúng và đẹp các nét, ngồi và cầm bút đúng tư thế, viết đúng khoảng cách, ghi dấu, nôi các con chữ - Rèn tính cẩn thận, yêu thích cái đẹp, hăng hái say mê luyện tập. II. Các hoạt động dạy học 1. Ôn tập: a. Viết lại các nét cơ bản: 9
10. - GV nhắc lại quy trình viết một số nét cơ bản về: điểm đặt bút, dừng bút, độ cao, độ rộng, các điểm cần chú ý của từng nét: - Nét xiên xổ: cao 2 đv rộng 1 đv. Khi viết lưu ý tạo thanh đậm rõ ràng đưa lên nhẹ tay, đưa xuống hơi nhấn bút để tạo nét đậm. - Nét khuyết: cao 2,5 đv rộng 0,5 đv. Khi viết lưu ý phần đầu của nét khuyết cần có độ thon nhất định không được vuông hoặc nhọn. b. Ôn tập các kĩ thuật viết chữ: GV nhắc lại trong khi viết cần lưu ý không nhấc bút ra trong một số trường hợp các con chữ nối liền nhau như: Kiên trì rèn luyện. Còn một số trường hợp khác ta nối từ nét móc sang cong, từ cong sang móc, từ cong sang cong hoặc từ cong sang chữ c như: no, Ϊ, Ξ, Ο Cho HS viết một số trường hợp nối có nét khuyết trên và nét khuyết dưới: nh, th, ch, ng, ngh, gh, ph. Giáo viên quan sát và chỉnh sửa cho học sinh. c. Ôn tập về dấu và khoảng cách - Giáo viên nhắc lại cách đánh dấu thanh và khoảng cách trong khi viết. - HS thực hành viết một bài thơ ngắn để luyện tập các kĩ năng trên. GV chỉnh sửa các lỗi sai cho học sinh. 2. Kiểm tra Cho HS viết bài kiểm tra giữa khoá: - GV thu bài chấm, nhận xét bài của học sinh. 3. Củng cố dặn dò: - Nhắc lại nội dung ôn tập vừa học. - Dặn HS về nhà viết lại các bài ở lớp đã học. Bài 6: Luyện tập theo nhóm I. Mục tiêu. - Ôn tập lại các chữ hoa theo từng nhóm đã chia. - HS viết đúng, đẹp các chữ hoa theo nhóm, ôn tập các kĩ thuật viết chữ. - Rèn luyện tính cẩn thận, yêu cái đẹp, hăng hái say mê luyên tập. II. Các hoạt động dạy học . 1. Luyện tập nhóm 1. 10
11. - HS nêu: Nhóm 1 gồm có các chữ hoa nào? A Ă Â N M GV lần lượt cho HS luyện tập các chữ hoa trong nhóm 1. Nhắc lại hình dáng cấu tạo, quy trình viết từng chữ trong nhóm. Học sinh thực hành viết một số câu ứng dụng: GV cho HS viết bài ca dao ứng dụng dể luyện tập các chữ ở nhóm 1: HS thực hành viết bài ca dao: GV quan sát sửa lỗi sai, yêu cầu học sinh viết lại lần 2 2. Luyện tập nhóm 2 Tương tự nhóm 1 HS nhắc lại các chữ trong nhóm 2: P, B, R, D và luyện tập viết các chữ cái, câu ứng dụng. GV cho HS viết bài ca thơ ứng dụng dể luyện tập các chữ ở nhóm 2: HS thực hành viết bài thơ: GV quan sát sửa sai cho học sinh, yêu cầu HS viết lại cho đẹp. 3. Củng cố dặn dò HS nhắc lại các nhóm chữ vừa ôn tập. 11
12. Dặn HS về nhà viết lại bài đã viết ở lớp. Bài 7: Luyện tập theo nhóm I. Mụctiêu - HS luyện tập các chữ nhóm 3, 4. - HS viết đúng đẹp các chữ hoa nhóm 3, 4 viết các câu ứng dụng đúng kĩ thuật. - Rèn tính cẩn thận yêu thích cái đẹp . II. Các hoạt động dạy học 1. Luyện tập nhóm 3 - HS nêu: Nhóm 3 gồm có các chữ hoa nào? C G S L E E T GV lần lượt cho HS luyện tập các chữ hoa trong nhóm 1. Nhắc lại hình dáng cấu tạo, quy trình viết từng chữ trong nhóm GV nhắc lại và hướng dẫn HS viết chữ hoa và từ ứng dụng. GV nhắc HS về tư thế ngồi và các kĩ thuật viết. Viết bài thơ ứng dụng. GV quan sát sửa lỗi, cho HS viết lại bài thơ. 2. Luyện tập nhóm 4 Tương tự nhóm 1 HS nhắc lại các chữ trong nhóm : I K V H và luyện viết các chữ cái, câu ứng dụng. 12
13. Viết bài thơ ứng dụng GV quan sát sửa lỗi, cho HS viết lại bài thơ. 3. Củng cố dặn dò HS nhắc lại hai nhóm chữ vừa học. Dặn HS về nhà viết bài. Bài 8: Luyện tập theo nhóm 1. Mục tiêu - HS viết đúng đẹp các chữ hoa ở nhóm 5, 6 và các nhóm khác. - Viết đúng các kĩ thuật viết chữ . - Rèn tính cẩn thận, cách trình bày bài viết. II. Các hoạt động dạy học 1. Luyện tập nhóm 5 - HS nêu các chữ trong nhóm 5 O Ô Ơ Q GV nhắc lại quy trình viết của từng chữ. HS viết chữ hoa và từ ứng dụng: Viết bài thơ ứng dụng. 13
14. GV quan sát,chỉnh sửa cho học sinh và yêu cầu các em viết lại bài thơ. 2. Luyện tập nhóm 6 Tương tự nhóm 1 HS nhắc lại các chữ trong nhóm : U Ư Y X - GV lần lượt nêu qui trình viết, chiều cao độ rộng ,điểm đặt bút, dừng bút của từng chữ. HS thực hành viết các chữ hoa và câu ứng dụng. GV quan sát chỉnh sửa Cho HS viết bài thơ ứng dụng và chỉnh sửa cho các em về ,chữ hoa và chữ thường - Nối - Khoảng cách - Ghi dấu 3. Củng cố, dặn dò HS nhắc lại các nhóm chữ,các chữ vừa học Dặn HS về nhà viết các bài đã viết ở lớp. Bài 9 - Luyện tập tổng hợp I-Mục tiêu - Củng cố lại các kĩ thuật viết chữ đẹp đã học - HS biết viết đúng các kĩ thuật viết chữ đẹp bước đầu biết trình bày đẹp - Rèn tính kiên trì,tỉ mỉ thích cái đẹp II-Các hoạt động dạy-học 1. Củng cố kiên thức. - Kể tên các nhóm chữ thường chữ hoa? 14
15. - Kĩ thuật viết liền mạch? - Kĩ thuật ghi dấu chữ dấu thanh? - Khoảng cách giữa các chữ, giữa các con chữ? 2. Luyện tập thực hành - Tuỳ theo đối tượng HS các em viết sai ở quy trình kĩ thuật nào mà GV cho phần luyện tập tương ứng để chỉnh sửa lỗi sai cho các em. - Có thể cho học sinh viết lại các bài thơ trong các nhóm chữ hoa đã học hoặc một bài thơ đoạn văn ngắn. - Chú ý nhắc nhở HS về tư thế ngồi, để vở, cầm bút, các kĩ thuật viết nhằm củng cố hình thành kĩ năng cho các em. - Mỗi bài văn, bài thơ GV cho các em viết lần thứ nhất, GV quan sát nhắc nhở chỉnh sửa lỗi sai cho từng em. Cho HS viết lại câu từ lỗi sai trước khi viết lại toàn bài lần 2. - Mỗi bài thơ đoạn văn cho HS viết từ hai đến ba lần. Chú ý số lượng câu chữ ngắn nhưng luyện tập lặp đi lặp lại nhiều lần và mức độ yêu cầu cao dần cho lần luyện tập sau. Kĩ năng nào HS còn viết chưa đúng, chưa chuẩn thì yêu cầu các em viết đi viết lại để sửa triệt để đối với từng kĩ năng. - Trong quá trình HS thực hành GV chú ý hướng dẫn các em cách trình bày một số dạng văn bản có thể yêu cầu HS sáng tạo cách trình bày cho riêng mình. 3. Củng cố dặn dò - Nhắc lại nội dung bài học - Dặn HS về nhà viết bài. Bài 10: Luyện tập tổng hợp I. Mục tiêu - Củng cố lại các kĩ thuât viết đã có. Nắm chắc cách trình bày một số dạng văn bản: thơ, văn xuôi - HS viết đúng kĩ thuật viết đẹp, trình bày khoa học. - Rèn tính cẩn thận tỉ mỉ, óc sáng tạo khoa học. II. Các hoạt động dạy học 1. Ôn tập củng cố kiến thức - GV nhắc lại cách trình bày văn bản. + Tên đầu bài viết to và cân đối với nội dung bài. + Đối với văn xuôi khi bắt đầu một đoạn cần viết lùi vào để đảm bảo tính thẩm mĩ thì các đoạn lùi vào đầu dòng. + Đối với thơ được chia ra thành các thể loại khác nhau cần chú ý một số thể loại: . Thơ tự do: tuỳ nội dung từng bài mà trình bày sao cho cân xứng trên trang vở. . Thơ lục bát thì các dòng thơ đảm bảo dòng 6 chữ thì lùi vào so với dòng 8 chữ. 2. Luyện tập thực hành: HS thực hành viết một số bài thơ và văn xuôi a. Bài thơ: 15
16. b. bài văn Đối với các bài viết GV viết lên bảng sau đó cho HS viết vào vở 1 lần. Sau khi HS viết xong 1 lần GV nhận xét và sửa lỗi cho HS những lỗi sai mà các em còn mắc phải, cho các em sửa lại những lỗi sai đó và viết lại bài 1 lần cho đúng hơn. GV chú ý quan sát chỉnh sửa các chữ hoa cho các em sao cho chuẩn mẫu đẹp và mềm mại, thanh đậm. 3. Củng cố dặn dò - HS nhắc lại cách trình bày một số dạng văn bản - Dặn các em về nhà viết bài. Bài 11: Sáng tạo sửa sai I. Mục tiêu - HS nắm dược một số mẫu chữ hoa sáng tạo. - Biết cách sáng tạo một số mẫu chữ hoa, sáng tạo trong trình bày, củng cố các kĩ năng viết chữ khác. - Rèn tính cẩn thận óc sáng tạo thẩm mĩ. II. Các hoạt động dạy học 1. Hướng dẫn sáng tạo 16
17. Yêu cầu chung: Sáng tạo trên cơ sở mẫu chuẩn, thêm vào một số nét, hoặc bớt đi một số nét phụ để cho chữ thêm mềm mại mà vẫn đúng quy trình, đảm bảo cho chữ đó không bị biến dạng. - GV viết một vài chữ sáng tạo đại diện cho các nhóm. A B C K Q X + Nhóm 1: GV gợi ý sáng tạo chữ đầu tiên của nhóm: A Các nhóm còn lại làm tương tự như nhóm 1. Luyện tập sáng tạo bài ca dao: GV nhận xét bài viết của học sinh 2. Hướng dẫn sửa sai Trong khi viết bài ở những chữ cần viết hoa, HS có thể quên không viết hoa, để khắc phục không bị tẩy xoá ta có thể sửa một số trường hợp từ chữ thường sang chữ hoa như: t, l, i, u, y sửa thành t, l, i, u, y Để đảm bảo tính thẩm mĩ khi sửa từ chữ thường sang chữ hoa thì khi viết ta cần viết đúng quy trình của chữ hoa đó và lưu ý tại một số nét mà chữ hoa đó đi qua chữ thường thì ta cần nhẹ tay tránh bị nhoè mực, hoặc di chuyển một số điểm của chữ hoa vào những điểm mà chữ thường đã đi qua. GV hướng dẫn HS sửa một số chữ Các trường hợp sai khác GV nhắc nhở HS chú ý tìm cách sửa chữa để hạn chế việc tẩy xoá trong bài viết. 3. Củng cố, dặn dò - Nhắc lại nội dung bài học. 17
18. - Dặn hs về nhà viết bài, sáng tạo và tim cách sửa sai các chữ trong bảng chữ cái. Bài 12: Tổng kết, đánh giá I. Mục tiêu - Tổng hợp các kĩ năng luyện chữ đẹp đã học. - HS viết đúng, đẹp, có sáng tạo trong bài viết. - Rèn tính cẩn thận, yêu thích cái đẹp, hăng hái say mê luyện tập. II. Các hoạt động dạy học 1. Luyện tập - Cho HS luyện tập lại một số chữ hoa( tuỳ theo đối tượng HS mà GV cho luyện : có thể luyện mỗi nhóm 1 chữ hoặc nếu HS còn viết chữ nào đó chưa đạt thì cho luyên chữ đó) - Thực hành viết bài ca dao: - HS viết bài, GV chỉnh sửa nâng cao 2. Kiểm tra, đánh giá GVcho HS viết bài kiểm tra cuối khoá trên cùng trang giấy với bài khảo sát, nhắc nhở các em cách trình bày bài viết trước khi HS viết bài. HS viết bài kiểm tra. GV thu bài, nhận xét bài viết, đánh giá toàn bộ quá trình luyện tập trong cả khoá học của từng em. 3. Hướng dẫn viết chữ nghiêng trên giấy đường kẻ đứng và giấy kẻ ngang Viết tương tự như trên giấy kẻ nghiêng, đảm bảo các con chữ phải đều nhau và đảm bảo độ nghiêng đều của chữ. Toàn bộ quy trình viết không có gì thay đổi vẫn có thể tập từ các nét cơ bản rồi đến quy trình viết 4. Củng cố, dặn dò - Nhắc lại nội dung bài học. - Dặn HS về nhà luôn luyện tập để duy trì chữ viết. - Chú ý viết cẩn thận và viết đẹp đúng tốc độ ở tất cả các môn học. 18
19. Luyện chữ đẹp cho con chỉ sau nửa tháng Tư thế ngồi viết Tư thế ngồi viết một cách thoải mái nhất , không gò bó (dễ gây tê mỏi), hai tay phải đặt đúng điểm tựa quy định mới điều khiển cây bút theo sự chỉ huy của não được. Ngồi quá cao, đầu phải cúi gằm xuống. Ngồi quá thấp, đầu phải nhìn lên (điều này phụ thuộc vào bàn ghế phải thích hợp kích cỡ học sinh). Tuyệt đối không quỳ, nằm, ngồi viết tùy tiện. Khoảng cách từ mắt đến tầm 25cm đến 30cm là vừa (hơn một gang tay người lớn); không được nhìn quá gần vở vì thiếu ánh sáng sẽ dẫn đến cận thị - Cột sống lưng luôn ở tư thế thẳng đứng, vuông góc với mặt ghé ngồi. Không ngồi vặn vẹo, lâu dần thành có tật, dẫn đến lẹch cột sống, rất khó chữa sau nay. - Hai chân thoải mái, không để chân co, chân duỗi khiến cột sống phải lệch vẹo và chữ viết sẽ xiên lệch theo. - Tay trái để xuôi theo chiều ngồi, giữ lấy mép vở cho khỏi xô lệch , đồng thời làm điểm tựa cho trọng lượng nửa người bên trái. Cách cầm bút Cầm bút đúng rất quan trọng với trẻ lần đầu tập viết Luyện cho con cách cầm bút đúng đắn là rất quan trọng do khi đã quen với cách cầm bút, trẻ thường rất khó đổi. Bút được cầm bằng 3 ngón: ngón cái, ngón trỏ và ngón giữa. Phần di động bút khi bé viết sẽ do ba ngón này đảm nhận. Đầu ngón trỏ cách đầu ngòi bút chừng 2,5cm. Cầm bút xuôi theo chiều ngồi. Góc độ bút đặt so với mặt giấy khoảng 45 độ. Tuyệt đối không cầm bút dựng đứng 90 độ. Quan sát trẻ khi cầm bút, 2 đốt ngón trỏ của con đang uốn xuống hay uốn lên? Nếu uốn lên là cầm bút sai vì 1 trong 2 lý do: cầm bút quá thấp hoặc cầm bút quá chặt. Cầm bút phải cao đủ để ngòi bút và mặt giấy tạo thành góc 45 độ. Ngoài ra, 20
20. ngón tay chỉ cần cầm bút đủ chặt để giữ cho bút đúng vị trí, tức là chỉ cần 3 đầu ngón tay là đủ. Hãy tưởng tượng con đang cầm cục đất nặn. Cầm sao để bỏ tay ra nó vẫn nguyên tình trạng ban đầu, khống sứt sẹo méo mó gì tức là cầm đúng. Làm sao để nhìn tay cầm bút vừa chắc chắn lại vừa thanh thoát thì mới đạt đúng. Thói quen cầm bút chặt là do viết bút bi mà ra. Khác với bút mực, bút bi phải ấn mạnh thì nó mới ra mực, thế nên các cháu cứ học hết lớp 5 là viết không ra gì. Do đó, khi luyện chữ cho con, các mẹ chỉ dùng bút mực (nếu con còn nhỏ thì cầm bút chì), tuyệt đối không dùng bút bi nhé. Mép bàn tay là điểm tựa của cánh tay phải khi đặt bút xuống bàn viết. Lúc viết, điều khiển cây bút bằng các cơ cổ tay và các ngón tay. Đưa bút từ trái qua phải từ trên xuống dưới các nét đưa lên hoặc đưa sang ngang phải thật nhẹ tay, không ấn mạnh đầu bút vào mặt giấy. Các tư thế tay cầm bút không đúng sẽ dẫn đén các cố tật sau này khó chữa như: căng cứng,mỏi cơ gân bàn tay; viết chóng mỏi tay;ra nhiều mồ hôi tay;không thể viết lâu, viết nhanh được. Cách luyện chữ Thứ 1: Để con luyện được chữ đẹp thì theo tôi nhất thiết người mẹ cũng cần ngồi xuống và tập thử vài nét cùng con. Có như vậy ta mới biết mà bảo ban bé nét thẳng này 2 phân hay nét móc kia nửa phân. Khi con tôi tập viết, tôi cũng đã mất vài trang giấy trước đó để tự mình đặt bút luyện chữ và nghĩ được ra cách viết chuẩn nhất cho con. Thứ 2: Để các bé lớp 1 viết đúng, viết đẹp thì việc đầu tiên là phải hướng dẫn các bé nắm chắc các nét chữ cơ bản nhé. Có một số phụ huynh hay thắc mắc sao mà cháu đi học mấy ngày rồi mới chỉ viết được có mấy nét cơ bản, mãi chưa thấy viết được chữ nào. Các mẹ không nên sốt ruột vì nếu các bé nắm vững được cái “gốc” này rồi, sau khi viết vào chữ sẽ vô cùng đơn giản và hiếm khi bị xấu chữ. Thứ 3: Khi rèn các nét cơ bản cho bé, mẹ nên nhớ rèn luôn chữ cùng nét đó, tránh để trường hợp vừa rèn chữ a, vừa rèn chữ b vì hai chữ này có những nét hoàn toàn khác nhau. Gợi ý của tôi là mẹ nên tập cho con theo các nhóm nét như sau (bài này tôi tham khảo của một cô giáo dạy viết chữ): 21